Ο Γιούνκερ και τα αντικρουόμενα οράματα για την Ευρώπη

Πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη σε έναν Αμερικανό; διερωτάται ο αρθρογράφος του βρετανικού BBC, Γκάβιν Χιούιτ, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Δύσκολα» είναι η απάντησή του. Και αυτό γιατί, μία τεράστια συμπλοκή εκτυλίσσεται γύρω από έναν πολιτικό που λίγοι εκτός – ίσως και εντός – Ευρώπης γνωρίζουν: τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Η εκστρατεία του συντηρητικού πρώην πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου για να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα αλλά αποκαλύπτει και τα πολλά δομικά προβλήματα στην καρδιά του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Θα κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή σύνοδο την επόμενη εβδομάδα και ίσως και τις επόμενες εβδομάδες» αναφέρει στο άρθρο του ο βρετανός δημοσιογράφος.

Ήδη το ερώτημα για το ποίος πρέπει να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν έχει δείξει την δυνατότητά του να διχάζει. Έχει προκαλέσει διαφωνίες μεταξύ της Βρετανίας και της Γερμανίας και αν δεν λυθεί, απειλεί να παραλύσει βασικούς θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Στην καρδιά του το πρόβλημα του Γιούνκερ, είναι ένας αγώνας αντικρουόμενων οραμάτων για την Ευρώπη» γράφει ο Χιούιτ. Και εξηγεί: «Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ αναδείχθηκε ως κύριος υποψήφιος για πρόεδρος της Κομισιόν μέσα από μία εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία. Κάποιοι ψηφοφόροι – όχι όλοι – κατάλαβαν ότι η ψήφος τους στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα καθόριζε το ποιός θα γινόταν επικεφαλής σε έναν άλλο θεσμό, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην πραγματικότητα την ευθύνη για να προταθεί ο επόμενος πρόεδρος την έχουν οι επικεφαλής των κυβερνήσεων αν και οι απόψεις του κοινοβουλίου απλώς θα ληφθούν υπόψη. Αλλά οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν ένα σύστημα με το οποίο ο υποψήφιος της ομάδας στο κοινοβούλιο που απέσπασε τις περισσότερες έδρες μπορεί να προταθεί για επικεφαλής της Επιτροπής. Αυτό έσπειρε τους σπόρους για μία μελλοντική σύγκρουση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του κοινοβουλίου».

Πολλές κυβερνήσεις δεν αντιμετώπισαν θερμά αυτή την ιδέα αλλά την αποδέχθηκαν. Ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς ομάδας στο ευρωκοινοβούλιο, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ήταν ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προέτρεψε τους ψηφοφόρους να χρησιμοποιήσουν την ψήφο τους προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο Γιούνκερ θα γίνει πρόεδρος της Επιτροπής. «Και οι υποψήφιοι των διάφορων πολιτικών ομάδων διεξήγαγαν εκστρατείες σε όλη την Ευρώπη, πραγματοποιώντας ντιμπέιτ. Ελάχιστοι άνθρωποι τα παρακολουθούσαν αλλά τουλάχιστον αυτό επέτρεψε στους υποψηφίους να ισχυριστούν ότι έχουν δημοκρατική εντολή» συνεχίζει το άρθρο.

Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε ότι η εκλογή του Γιούνκερ μπορεί να σηματοδοτήσει την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ. Η Μέρκελ απάντησε ότι τέτοιου είδους απειλές «δεν συνάδουν με το ευρωπαϊκό πνεύμα». Ο Κάμερον έχει ορισμένους συμμάχους, αλλά μάλλον όχι αρκετούς για να προκαλέσει προβλήματα στην υποψηφιότητα του Γιούνκερ. Αν η γερμανίδα καγκελάριος, εκτιμά ο Χιούιτ, επιμείνει στην απόφασή της να υποστηρίξει τον Γιούνκερ, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Κάμερον, που έχει ποντάρει πολλά σε αυτή την αντίδραση, θα χάσει. «Η νίκη του Γιούνκερ θα σηματοδοτήσει μία μεταβολή στην ισορροπία δυνάμεων από τους επικεφαλής των κυβερνήσεων προς ένα κοινοβούλιο που υποστηρίζει μεγαλύτερη ενσωμάτωση. Θα σηματοδοτήσει μία ενδυνάμωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την ίδια στιγμή που ο Ντέιβιντ Κάμερον θέλει περισσότερη δύναμη για τα εθνικά κοινοβούλια» αναφέρεται στο άρθρο του BBC.

Υπάρχουν όμως και φωνές που μιλάνε για μία διαφορετική Ευρώπη: όπως αυτή του γερμανού υπουργού Οικονομίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενός ένθερμου Ευρωπαίου, ο οποίος αναφέρεται στην ανάγκη μίας «πιο έξυπνης ένωσης… και όχι της ανεγκέφαλης επιδίωξης για περισσότερη Ευρώπη». Απόψη που ωστόσο έχει μικρή απήχηση στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και στην Επιτροπή. Ο ίδιος ο Γιούνκερ, παρά τις προσπάθειες που έγιναν από ορισμένους να αποσύρει την υποψηφιότητά του, επιμένει. «Τώρα αντιμετωπίζει την υποψηφιότητά του ως μία προσπάθεια των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων να παραμείνουν ενωμένες. Αυτή η διαφωνία κάνει την ΕΕ να δείχνει για ακόμη μία φορά, εσωστρεφής και προσκολλημένη σε ζητήματα που δεν έχουν καμία σημασία για τους ψηφοφόρους» καταλήγει ο Χιούιτ.