Παντρεμένες με τον πανικό

Πρόσφατα ο αμερικανός δημοσιογράφος Σκοτ Στόσελ έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Μy Αge of Αnxiety», μια αυτοβιογραφική ελεγεία για το άγχος που τον κατατρύχει από τότε που γεννήθηκε. Εγινε, βεβαίως, μπεστ σέλερ.

Μεταξύ άλλων, αφηγείται εκείνο το τραυματικό καλοκαιρινό απόγευμα στο «εξοχικό» των Κένεντι στο Χαϊάνις Πορτ της Μασαχουσέτης. Ο Στόσελ έκανε τότε έρευνα για το βιβλίο του για τον Σάρτζεντ Σράιβερ (πρώην υποψήφιο αντιπρόεδρο των ΗΠΑ και μέλος, εξ αγχιστείας, της οικογένειας Κένεντι, καθότι είχε παντρευτεί την αδελφή του JFK, Γιούνις). Για μία ακόμη φορά το άγχος τού είχε διαλύσει το στομάχι. Γύρισε εσπευσμένα από ένα ραντεβού και αναζήτησε εναγωνίως μια τουαλέτα στο κάτω χολ της ιστορικής οικίας των Κένεντι.

Ολα έδειχναν να βαίνουν καλώς, όταν, χωρίς καμία προειδοποίηση, η λεκάνη της τουαλέτας εξερράγη εναποθέτοντας επάνω στο παντελόνι του κάτι που έμοιαζε με παλιρροϊκό κύμα υπονόμου. Ετοιμαζόταν να καταχωνιάσει το λερωμένο παντελόνι σε ένα, οποιοδήποτε, ντουλάπι του μπάνιου, όταν ακούστηκε το κουδουνάκι για το δείπνο. Οι εκλεκτοί φιλοξενούμενοι καλούνταν να περάσουν στην τραπεζαρία, ακριβώς απέναντι από το μπάνιο του κάτω χολ. Καθώς βγήκε τρέχοντας με το παντελόνι διπλωμένο σε μια πετσέτα, σχεδόν έπεσε επάνω στον Τζον Φ. Κένεντι τζούνιορ, ο οποίος παρέμεινε παρά ταύτα «ολότελα απαθής».

Ομολογώ ότι στην αρχή ένιωσα συμπάθεια και οίκτο για τον Στόσελ με την οξεία (και κατά τα φαινόμενα ισόβια) αγχώδη διαταραχή (στον γάμο του παρ’ ολίγον να λιποθυμήσει). Ο ίδιος καταθέτει στο βιβλίο του ότι έχει δοκιμάσει τα πάντα: κάθε αγχολυτικό που κυκλοφορεί στην αγορά, γαλόνια βότκας, ουσίες, ατομική ψυχοθεραπεία, ομαδική ψυχοθεραπεία, διαλογισμό, εγχειρίδια αυτοβοήθειας, προσευχή, ύπνωση, ακόμη και κάτι κασέτες που είχε βρει σε μια ελεεινή, μεταμεσονύκτια, διαφήμιση τηλεμάρκετινγκ. Δηλώνει, όμως, πεπεισμένος ότι τίποτε δεν είναι ικανό να καταπραΰνει αυτό από το οποίο πάσχει ο ίδιος και κάπου 40 εκατομμύρια Αμερικανοί τον χρόνο.

Αυτό το οποίο, όμως, σκέφτηκα εν συνεχεία, αγνοεί παντελώς ο Στόσελ, είναι το πώς βιώνει το άγχος μια μέση γυναίκα, πολυσχιδής και multitasker (κατά προτίμηση εργαζόμενη ή/και μητέρα τέκνων σε μικρές ηλικίες). Πώς είναι, για παράδειγμα, να διανύεις μέσα σε μια στιγμή, με ένα φρενήρες, νοερό, σκανδαλωδώς ενεργοβόρο σπριντ, όλη την επόμενη ημέρα σου; Μια 35χρονη φίλη που ανταποκρίνεται πλήρως στην παραπάνω περιγραφή μού εξομολογείτο εσχάτως: «Εχω τόσο άγχος, που ποτέ δεν ζω στο τώρα. Εχω φτάσει πλέον στο σημείο, το πρωί που πηγαίνω τον μικρό στο νηπιαγωγείο, να σκέφτομαι με πανικό τι πρωινό θα του ετοιμάσω για αύριο».

Οι ειδικοί λένε ότι τα ποσοστά άγχους στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (χονδρικά από 15 ως 55 ετών) είναι περίπου τα διπλάσια σε σχέση με τους άνδρες. Και δεν είναι μόνο οι πολλαπλοί κοινωνικοί ρόλοι που σε καθιστούν Τιραμόλα. Ούτε μόνο τα σκαμπανεβάσματα των ορμονών (για όσους επιμένουν να τα υποτιμούν, να καταθέσω ότι ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα οι ευρωπαίοι ψυχίατροι και εγκληματολόγοι μελετούσαν τον συσχετισμό της εμμήνου ρύσης με την… αντικοινωνική συμπεριφορά). Το σημαντικότερο ίσως είναι ότι οι γυναίκες εκτίθενται οικειοθελώς σε περισσότερες στρεσογόνες συνθήκες.

Δεν είναι τυχαίο, π.χ., ότι υποφέρουν πολύ περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες από τα λεγόμενα γεγονότα του «κοινωνικού δικτύου». Οι γυναίκες ζουν και αναπνέουν μέσα σε κοινωνικά δίκτυα (παρέα με φίλες, μαμάδες, συναδέλφους), συμμετέχουν, νοιάζονται, συμπάσχουν, επηρεάζονται από τις συμφορές των άλλων. Οι γυναίκες, επίσης, αναλαμβάνουν πιο συχνά επιπρόσθετους ρόλους και «σταυροφορίες» (ακόμη και όταν αυτό δεν τους ζητείται). Ρωτήστε γυναίκες όλων των ηλικιών πόσες φορές υπενθυμίζουν στους συζύγους/συντρόφους τους ότι πρέπει, π.χ., να κλείσουν ραντεβού για την τάδε ιατρική εξέταση. Κανένας άνδρας δεν έχει τόσα φλούο χαρτάκια post-it κολλημένα στον «σκληρό» του εγκεφάλου του.

Είμαι βεβαία ότι οι περισσότερες από όλες αυτές τις καθημερινές «ιέρειες» του άγχους δεν θα καθήσουν να γράψουν, όπως ο Στόσελ, ένα βιβλίο για αυτό. Κάποιες, σίγουρα, το πολεμούν μέρα-νύχτα. Η πλειονότητα, όμως, ταυτίζεται με αυτό που είχε πει κάποτε ο θρυλικός αμερικανός παραγωγός Τομ Γουίλσον: «Προσπαθώ να μην ανησυχώ για το μέλλον. Ετσι, κάθε μέρα ζω την κάθε κρίση άγχους χωριστά».

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Απριλίου 2014