Δύο παραδείγματα δανειοληπτών, καθόλου τυχαία. Ο πρώτος είναι Γερμανός. Μένει στη Χαϊδελβέργη. Εχει ετήσιο εισόδημα 60.000 ευρώ. Εχει στεγαστικό δάνειο 170.000 ευρώ και τράπεζά του είναι η Commerzbank. Ο δεύτερος είναι Ελληνας. Μένει στα Ιωάννινα. Εχει ετήσιο εισόδημα 18.500 ευρώ. Εχει στεγαστικό δάνειο 170.000 ευρώ και τράπεζά του είναι η Eurobank.
Πληροφορίες διεθνών πρακτορείων που δεν διαψεύσθηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναφέρουν πως κατά τα stress tests που διενεργεί η ΕΚΤ σε 128 από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες, το δάνειο του δανειολήπτη της Commerzbank θα εξαιρεθεί από τους ελέγχους των ελεγκτικών οίκων, ενώ το δάνειο του δανειολήπτη της ελληνικής τράπεζας θα περιληφθεί κανονικά σε αυτούς.
Η διακριτική αυτή μεταχείριση προκύπτει από το γεγονός ότι η γερμανική αγορά κατοικίας εξαιρέθηκε από τις ασκήσεις προσομοίωσης της ΕΚΤ, κάτι που αυτομάτως σημαίνει πως οι περισσότερες γερμανικές τράπεζες δεν έχουν την υποχρέωση να δώσουν στοιχεία για τα στεγαστικά τους δάνεια στην Κεντρική Τράπεζα. Γιατί εξαιρέθηκαν;

Διότι κρίθηκε πως τα στεγαστικά δάνεια δόθηκαν με συντηρητικούς όρους και προϋποθέσεις από τις γερμανικές τράπεζες (η παραδοχή αυτή αντικαθιστά αυτομάτως τα ίδια τα stress tests). Ακόμη, η ΕΚΤ θεώρησε ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης των Γερμανών είναι πολύ χαμηλό και, ως εκ τούτου, δεν έχουν μεγάλη έκθεση σε στεγαστικά δάνεια!

Είναι γεγονός ότι οι Γερμανοί έχουν το χαμηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην ευρωζώνη. Αυτό ανέρχεται στο 44%, όταν στην Ισπανία αγγίζει το 83% και στην Ελλάδα το 75%. Οι Ελληνες, σε ποσοστό 60%, διαθέτουν ιδιόκτητη κατοικία (χωρίς να έχουν στεγαστικό δάνειο ή υποθήκη), ενώ σε ποσοστό 15% κατοικούν σε ιδιόκτητο ακίνητο, το οποίο απέκτησαν με στεγαστικό δάνειο και υποθήκη. Ωστόσο, ο διαχωρισμός της ΕΚΤ, πέραν του ότι είναι προκλητικός, δεν συνάδει με την εγκυρότητα με την οποία έχουν περιβληθεί οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τα αποτελέσματα των οποίων θα ανακοινωθούν τον προσεχή Νοέμβριο.
Με την ίδια λογική, από τα τεστ αντοχής θα μπορούσαν να εξαιρεθούν αυτομάτως όλοι οι δανειολήπτες χωρών της ευρωζώνης που διαμένουν σε πλούσιες γεωγραφικές περιφέρειες. Στη βάση του παραδείγματος που χρησιμοποιήσαμε παραπάνω, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ηπείρου ανέρχεται στο 55% του κοινοτικού ΑΕΠ, όταν στη Χαϊδελβέργη κυμαίνεται στο 200% του μέσου κοινοτικού ΑΕΠ.
Σε επίπεδο ΕΕ, «πρωταθλητές» στα στεγαστικά δάνεια είναι οι Σουηδοί, οι Ολλανδοί και οι Δανοί. Σε σχέση με τον πληθυσμό, οι πλέον υπερδανεισμένοι –για την αγορά ακινήτων –είναι οι κάτοικοι της Βρετανίας, του Λουξεμβούργου, του Βελγίου, της Φινλανδίας και της Ισπανίας. Καθώς η φορολογία στα ακίνητα αποτελεί «ανερχόμενη μόδα» πανευρωπαϊκά, στη βάση «μακροπροληπτικών» (macroprudential) αναλύσεων θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως μελλοντικά οι δανειολήπτες ιδιοκτήτες ακινήτων στις πιο πάνω χώρες θα επιβαρυνθούν με πρόσθετα φορολογικά βάρη που ενδέχεται να επηρεάσουν την ικανότητά τους να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και ότι, ως εκ τούτου, οι τράπεζές τους θα πρέπει να ενισχυθούν
κεφαλαιακά!
Αλλά και οι γερμανικές τράπεζες δεν πρέπει να μένουν στο απυρόβλητο. Πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ υπολόγισε το κεφαλαιακό έλλειμμα των Deutsche Bank και Commerzbank στα 19 δισ. ευρώ και 7,7 δισ. ευρώ αντιστοίχως. Αν και για τα πιστωτικά αυτά ιδρύματα το ύψος των εν λόγω κεφαλαίων δεν είναι τεράστιο, ωστόσο πρόκειται μόνο για τις φανερές κεφαλαιακές ελλείψεις και όχι για εκείνες που προκύπτουν από επισφάλειες που δεν αναδεικνύονται, όπως π.χ. τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ωστόσο, η μεροληψία στους ελέγχους δεν αφορά μόνο την ΕΚΤ, αλλά και τους οίκους αξιολόγησης. Αυτοί αρέσκονται να κάνουν εκτιμήσεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τα αναδιαρθρωμένα δάνεια των ελληνικών τραπεζών, ωστόσο δεν ρίχνουν φως στα υπερμεγέθη χαρτοφυλάκια των γερμανικών και των γαλλικών τραπεζών, που ουσιαστικά αποτελούν εν δυνάμει πηγή αδυναμίας για τη ζώνη του ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ προτιμά να δράσει ως πασάς στα Γιάννενα, παρά να βρεθεί στην άβολη θέση να «στρεσάρει» τη Βάδη-Βυρτεμβέργη.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 23 Μαρτίου 2014

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ