«Εγώ είμαι η παλαβή της οδού Αναπήρων Πολέμου» έλεγε η μία. «Εγώ είμαι η Τρωάδα της Ιλισίων» προσέθετε η άλλη. Ημουν η τελευταία προσθήκη σε ένα αυτοψυχαναλυτικό πηγαδάκι μαμάδων στις παρυφές ενός πρόσφατου παιδικού πάρτι με χριστουγεννιάτικο ντεκόρ. Κάτι σαν μίνι συνεδρία των Ανώνυμων Αλκοολικών, αλλά με λευκό κρασί στο χέρι, λουκανικοπιτάκια και χυμούς σε ατομικές συσκευασίες στο φόντο (και βέβαια στο πάτωμα).
Στην αρχή προσποιήθηκα ότι δεν καταλαβαίνω. Ηξερα, όμως, πολύ καλά ποιο ήταν το θέμα της συζήτησης. Σε λίγο βρέθηκα να καταθέτω το δικό μου μερίδιο ενοχών. Θέμα συζήτησης ήταν οι φωνές που βάζουμε συχνά στα παιδιά μας. Αυτό που αρχικά με παρηγόρησε, αλλά στη συνέχεια με θορύβησε περισσότερο, ήταν ότι μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν μια νηπιαγωγός και μια παιδοψυχολόγος. «Μόνο στο σπίτι γίνομαι έτσι. Στο σχολείο κουμαντάρω 23 παιδιά χωρίς να υψώσω ποτέ τη φωνή μου» έλεγε η πρώτη. «Μια φορά η κόρη μου με είχε ακούσει να μιλάω στα παιδιά της τάξης μου και με είχε ρωτήσει: “Μαμά, πώς έχεις τόσο γλυκιά φωνή;”». «Και εγώ μερικές φορές σκέφτομαι ότι θα με ακούν στην πολυκατοικία και θα λένε: “Σαν δεν ντρέπεται, είναι και ειδικός!”. Ο Πιαζέ θα με εξοστράκιζε αν άκουγε τις φωνές μου» συμπλήρωνε η δεύτερη.
Είναι αυτό που συνόψιζε το 2009 στους «New York Times» η Αμερικανίδα Εϊμι Μακ Κρίντι, ειδικός σε γονεϊκά θέματα και ιδρύτρια του «Positive Parenting Solutions»: «Οι φωνές είναι το νέο ξύλο» (Shouting is the new spanking). Μόνο που τώρα πλέον υπάρχει και επίσημη έρευνα που τεκμηριώνει ότι τα ουρλιαχτά είναι η τέλεια συνταγή για να μεγαλώσεις μελλοντικούς ενηλίκους με προβλήματα συμπεριφοράς και κατάθλιψη.
Μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, ειδικοί στο Τμήμα Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ αποφάνθηκαν ότι η σκληρή λεκτική πειθαρχία στους προεφήβους και στους εφήβους (πόσω μάλλον στα νήπια) είναι μακροπρόθεσμα εξίσου «διαβρωτική» με τη σωματική τιμωρία. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα (θα δημοσιευθεί την άνοιξη στην επιθεώρηση «Child Develοpment») το ποσοστό «γονεϊκής ζεστασιάς» (ήτοι το ποσοστό αγάπης, τρυφερότητας συναισθηματικής στήριξης) που εισπράττουν τα παιδιά δεν φαίνεται να εξισορροπεί τις παρενέργειες της γονεϊκής τσιρίδας: «Η λογική ότι οι γονείς ουρλιάζουν στο παιδί “από αγάπη” ή “για το καλό τους” δεν μειώνει τη ζημιά που γίνεται. Ακόμη και αν βρίσκεσαι κοντά στο παιδί σου, το να χάνεις τον έλεγχο παραμένει εξαιρετικά αρνητικό». Τεχνικές αντιμετώπισης υπάρχουν πολλές (μέτρησε μέχρι το 10, άνοιξε το άλμπουμ με τις μωρουδιακές του φωτογραφίες κ.ο.κ.), αρκεί να κάνεις λίγο πίσω και να κοιτάξεις κατάματα τον υστερικό εαυτό σου.
Στη σημερινή εποχή του υπεργονεϊσμού, όπου γνωρίζεις ότι είναι εξαιρετικά αντιπαιδαγωγικό να χτυπάς το παιδί σου, που του λες «Μπράβο!» επειδή φύσηξε καλά τη μύτη του και παθαίνεις κρίσεις πανικού όταν δεν προλαβαίνεις να το πας στο «θεατρικό παιχνίδι», οι φωνές είναι σαν να κλωτσάς το καπάκι από τη χύτρα. Είναι όλη αυτή η συσσωρευμένη πίεση, η οποία κρύβεται πίσω από (καλοπροαίρετους συνήθως) ενηλίκους που επιδίδονται νυχθημερόν σε ένα επίπονο «multitasking» (διαχείριση πολλαπλών πράξεων) και κάποια στιγμή χάνουν τον έλεγχο. Τις περισσότερες φορές δεν βάζεις τις φωνές στο παιδί για κάτι που έκανε εκείνη τη στιγμή. Μπορεί να είναι κάτι πολύ απλό, όπως «έχω αργήσει στο γραφείο, το deadline μου για το πρότζεκτ λήγει αύριο, σήμερα μου ήρθε ο ΦΑΠ του 2020 και ο γιος μου επιμένει να μη θέλει να μπει για ντους».
Οk, οι φωνές βλάπτουν την ψυχική υγεία του παιδιού, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα (γιατί όταν φωνάζεις, ποτέ το παιδί δεν ακούει τι λες) και μετά καταρρέεις από τις ενοχές. Είναι όμως και τόσο… αντιαισθητικές! Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια, στην εργένικη ακόμη ζωή μου, που μερικές φορές λαθροκοίταζα στο απέναντι διαμέρισμα μια μητέρα με την κόρη της. Κάποια απογεύματα τη θυμάμαι να της βουρτσίζει τα μαλλιά με τέτοια τρυφερότητα, που νόμιζες πως η μικρή ήταν πορσελάνινη. Θυμάμαι, όμως, και εκείνο το απόγευμα που η μάνα φώναζε σαν να είχε βγει από την ταινία «Σπιρτόκουτο». Ηταν τόσο απωθητικό το θέαμα, που τράβηξα τις κουρτίνες.
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
