Γαβριάδες

Εκατόν πενήντα χρόνια από τότε που εκδόθηκαν «Oι άθλιοι» (1862) ο συγγραφέας τους Βίκτωρ Ουγκό ήρθε με έναν ανορθόδοξο τρόπο στην επικαιρότητα, όταν ο Αλέκος Αλαβάνος υποστήριξε ότι «αν ζούσε σήμερα ο Γαβριάς και αν είχε κατέβει στο Σύνταγμα, δεν θα ήταν στα κλειστά μπλοκ κομματικών νεολαιών, θα έκαιγε με την παρέα του τράπεζες και κινηματογράφους». Θα συμφωνήσω ότι πιθανόν ο μικρός Γαβριάς δεν θα ήταν στα μπλοκ των κομματικών νεολαιών, αλλά είναι απίθανο να έκαιγε κινηματογράφους και σπάνιας αισθητικής κτίρια. Θυμίζω ότι ο Γαβριάς ήταν στα οδοφράγματα εναντίον των βασιλικών μαζί με τους καταδικασμένους επαναστάτες, τον Ενζολορά, τον Μάριο, τον Γιάννη Αγιάννη, ανθρώπους ηθικούς, και την ώρα που τον πυροβολούσαν τραγουδούσε: «Τραγουδώ χειμώνα – θέρος / σ’ αυτό φταίει ο Βολταίρος. / Φτώχεια έχω για προικιό / γράψε λάθος του Ρουσό». Και όταν οι σφαίρες των στρατιωτών τον πετυχαίνουν, εκείνος τραγουδά: «Χάμω αν στρώθηκα τα υστέρου / λάθος είναι του Βολταίρου. / Λάσπη τώρα αν μασώ, / λάθος είναι του Ρου…». Πεθαίνει επικαλούμενος τους μεγάλους πνευματικούς ηγέτες του Διαφωτισμού. Αντικαθρεφτίζει το ηρωικό ρομαντικό πνεύμα του Βίκτωρος Ουγκό. Οι «Αθλιοι» αναπολούν μια εποχή, όπως γράφει ο Μάρκος Αυγέρης στον πρόλογο του έργου, «που η επαναστατική πνοή μέσα στον κόσμο της Γαλλίας δεν είχε σβήσει ολότελα».

Αναρωτιέται κανείς: Τι ακριβώς επικαλούνται οι σύγχρονοι «γαβριάδες»; Ενα καλό πλιάτσικο σε βίντεο και γυαλιά της μόδας; Υπάρχει άραγε ένα πνεύμα ηρωικό, ρομαντικό, ηθικό, που τους εμπνέει; Ας μη λησμονούν οι υποστηρικτές των κουκουλοφόρων ότι κατά καιρούς αυτοί οι «αγανακτισμένοι και απογοητευμένοι νέοι» κάψανε βιβλιοπωλεία, διαλύσανε το ιστορικό κέντρο της Αθήνας μαρμαράκι-μαρμαράκι και δεν δίστασαν να κάψουν τρεις αθώους νέους στη Marfin. Ενα κομμάτι της Αριστεράς προτιμά να τους θεωρεί συνωμότες και υποκινούμενους από ξένα κέντρα, μια και δεν θέλει να δει το πρόβλημα, που δεν είναι άσχετο και με τη δική της πολιτική. Δεν θέλει να δει ότι σε μιαν απότομη χρεοκοπία οι πλιατσικολόγοι δεν θα είναι μόνο νέοι – ένα σενάριο που το έχουμε δει κι αλλού.

Για την Αριστερά παραμένει ένα μεγάλο ενοχικό ταμπού το θέμα των κουκουλοφόρων, όπως και η τρομοκρατία. Δεν θέλουν να το αντιμετωπίσουν, φοβούνται να διαφοροποιηθούν ανοιχτά από αυτούς. Οταν κάποιος φεύγει από το κόμμα τους, τον «ραίνουν» με τα χειρότερα λόγια, γίνεται ο χειρότερος εχθρός τους. Αν κάποιος κάψει τρεις ανθρώπους ή αφήσει 500 άνεργους, σιωπούν. Δεν μπορείς όμως να επικαλείσαι τον πολιτισμό (ή έναν νέο πολιτισμό) και ταυτόχρονα να καις ό,τι μπορεί να τον συντηρήσει και να τον αναπτύξει.