Οταν ο Ουαζντί Μουαουάντ ζήτησε από τον Μπερτράν Καντά να γράψει τη μουσική για τις «Γυναίκες», μια θεατρική παράσταση που βασίζεται σε τραγωδίες του Σοφοκλή, την «Αντιγόνη», την «Ηλέκτρα» και τις «Τραχίνιες», οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε η συμμετοχή του 47χρονου σήμερα γάλλου μουσικού ξεπέρασαν την ουσία της θεατρικής δουλειάς του. Ηγετική μορφή του ροκ συγκροτήματος Νoir Desir, ο Καντά είναι εκείνος που το καλοκαίρι του 2003, στη Λιθουανία, ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου τη σύντροφό του, ηθοποιό και ενεργή φεμινίστρια Μαρί Τρεντινιάν. Η συμμετοχή του Καντά, λοιπόν, στην παράσταση του Μουαουάντ ήταν φυσικό να προκαλέσει. Γι΄ αυτό και ο μουσικός δεν πήρε μέρος σε όλες τις παραστάσεις που έχουν δώσει οι «Γυναίκες».

Λίγο προτού παρουσιάσει το πολυσυζητημένο θεατρικό του στην Αθήνα ο σκηνοθέτης Ουαζντί Μουαουάντ μίλησε στο «Βήμα» για αθώους, για ενόχους και για τη ροκ εκδοχή που προτείνει με τις «Γυναίκες» του.

– Κύριε Μουαουάντ,ο Μπερτράν Καντά θα έρθει στην Αθήνα με τον θίασό σας; Πιστεύετε ότι μπορούμε να τον χειροκροτήσουμε,ότι ο ίδιος μπορεί να επανενταχθεί στη θεατρική κοινότητα;

«Ο Μπερτράν συμμετέχει σε ένα θέαμα μαζί με άλλους 12 ηθοποιούς. Συμμετέχει πολύ σεμνά στο εσωτερικό της παράστασης και η ίδια η παράσταση δεν τον αποθεώνει σε καμία στιγμή της. Είναι μέλος του Χορού- δεν παίρνει μέρος στη δράση. Είναι θεατής, μία από τις πολλές φωνές. Οσο για το χειροκρότημα… μπορείτε να τον χειροκροτήσετε ή όχι. Είναι δικαίωμα κάθε θεατή».

– Αθωότητα και ενοχή: μπορούμε να ορίσουμε τα όρια;

«Φυσικά. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ο Μπερτράν ήταν ένοχος του φόνου της Μαρί Τρεντινιάν. Πρόκειται για ένα φοβερό γεγονός που κανείς δεν αρνείται ούτε ψάχνει να μειώσει τη σημασία του, ούτε βέβαια μπορεί να το ξεχάσει. Δεν είναι αθώος. Κρίθηκε ένοχος και εξέτισε την ποινή του. Η Δικαιοσύνη αποφάνθηκε για τον χρόνο φυλάκισής του. Αυτή η δικαιοσύνη εκφράζει τη δημοκρατία μας. Ετσι δουλεύει το σύστημα. Αυτό δεν αλλάζει τον πόνο των δικών της. Αλλά από τη δική μου πλευρά το να ασχολείσαι με τους ζωντανούς δεν σημαίνει ότι ξεχνάς τους νεκρούς. Αυτό είναι που διδάχθηκα από τον Σοφοκλή όταν η Αντιγόνη λέει στον Κρέοντα: “Εί μαι φτιαγμένη για να αγαπώ και όχι για να μισώ”».

– Γιατί επιλέξατε τον Σοφοκλή και όχι άλλους τραγικούς;

«Από τις πρώτες μου αναγνώσεις αυτό που με συγκλόνισε στον Σοφοκλή ήταν το γεγονός ότι βάζει στη σκηνή ήρωες και ανθρώπους: ο τρόπος που συνδέει την έλλειψη όρασης των ανθρώπων, το πόσο υποφέρουν, με την ντροπή και την αδιαφορία των θεών. Με άγγιξε βαθιά ο τρόπος που μεταχειρίζεται το μεγαλείο και το θλιβερό των ανθρώπων, το πόσο τους αγαπάει χωρίς να αγνοεί τους θεούς και χωρίς να αρνείται τη σκληρότητά του. Ο Αισχύλος είναι πιο αυστηρός και ο Ευριπίδης πιο κυνικός. Ελπίζω να ανεβάσω το σύνολο των επτά τραγωδιών του ποιητή που έχουν σωθεί ως το 2015, γι΄ αυτό και ζήτησα από τον Ρομπέρ Νταβρέ να τις μεταφράσει όλες. Ωστόσο επέλεξα αυτές τις τρεις θέλοντας να κάνω μια θεματική παράσταση με θέμα τις “Γυναίκες”».

– Ποιος είναι ο στόχος του «γάμου» που επιχειρείτε ανάμεσα στο ροκ και στην τραγωδία;

«Από τα διαβάσματά μου, κυρίως δε από τον Ηράκλειτο, μου δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι η λογική έχει τις ρίζες της στην τρέλα. Ο Απόλλων και ο Διόνυσος, για παράδειγμα. Ο ένας δεν υπάρχει χωρίς τον άλλον. Αυτή τη σχέση ανάμεσα στη λογική και στην τρέλα βρήκα στις τραγωδίες. Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας τα έργα του συνειδητοποίησα πόσο οι πρωταγωνιστές είχαν λογικά επιχειρήματα ενώ ο Χορός ήταν μέσα στην τρέλα. Εψαξα λοιπόν τρόπους να ξαναφτιάξω αυτή την τρέλα. Τον βρήκα στους στίχους του Χορού της “Αντιγόνης” όταν λένε “Ας χορέψουμε όλη τη νύχτα, κι ο Διόνυσος, ο οδηγός μας, ας κάνει τη θηβαϊκή γη να τρέμει”. Προσπάθησα να βρω τι είναι αυτό που κάνει τη γη να τρέμει. Βρήκα την απάντηση στο ροκ- στο ροκ που σε οδηγεί ως την έκσταση. Και άρχισα να αναζητώ ανάμεσα σε ροκ συγκροτήματα αυτό που είχα στο μυαλό μου. Θα μπορούσε να είναι ο Κερτ Κομπέιν ή ο Τζιμ Μόρισον . Στη Γαλλία αυτή τη λυρική και ποιητική διάσταση στο ροκ έχει ο Μπερτράν Καντά».

– Με τη σκηνοθεσία σας πιστεύετε ότι δίνετε μια απάντηση στη λειτουργία του Χορού;

«Το θέατρο δεν είναι για να δίνει απαντήσεις αλλά για να προκαλεί, να ξυπνά, να αναρωτιέται, να ξεσηκώνει. Οχι για να εξηγεί ή έστω να καταδεικνύει».

– Τι πιστεύετε για τη γυναίκα του 21ου αιώνα; Η Αντιγόνη, η Ηλέκτρα, η Διηάνειρα ζουν ακόμη ανάμεσά μας;

«Η γυναίκα σήμερα είναι σύνθετη. Δεν είναι αποκλεισμένη από την κοινωνική ζωή. Εχει γίνει δυνατή, δυναμική στους τρόπους της, στον λόγο, στις κινήσεις της. Και αν όλα αυτά δεν της έχουν ακόμη αναγνωριστεί, είναι βέβαιον ότι θα της αναγνωριστούν καθώς η ανθρωπότητα δεν έχει τη δυνατότητα να τους τα αρνηθεί. Η Αντιγόνη, η Ηλέκτρα και η Διηάνειρα είναι παντός καιρού. Είναι εδώ, μαζί μας. Η Αντιγόνη είστε εσείς, η γυναίκα του 21ου αιώνα. Είναι από μόνη της μια χειρονομία αντίστασης, μια δυνατή χειρονομία, εν αντιθέσει ίσως προς ό,τι συνέβαινε τον προηγούμενο αιώνα».

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ

Γεννημένος το 1968 στον Λίβανο,ο καναδός συγγραφέας,σκηνοθέτης και ηθοποιός Ουαζντί Μουαουάντ έζησε για λίγο στη Γαλλία,προτού εγκατασταθεί,το 1983,στο Κεμπέκ.Σπούδασε στο Εθνικό Θέατρο του Καναδά και ξεκίνησε την καριέρα του με πρωτότυπες παραστάσεις και διασκευές- όπως η μεταφορά στη σκηνή του κινηματογραφικού «Τrainspotting»-,τιμήθηκε από νωρίς για τις επιλογές του και δεν άργησε να στραφεί και στη μεγάλη οθόνη.Το 2007 ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Κέντρου Τεχνών- Γαλλικού Θεάτρου στην Οτάβα,ενώ πρόσφατα το έργο του «Πυρκαγιές» γνώρισε διεθνή απήχηση.Με τις παραστάσεις του έχει συμμετάσχει σε θεατρικά φεστιβάλ όπως της Αβινιόν.

ΠΟΤΕ & ΠΟΥ

«Γυναίκες»,έργο βασισμένο στις τραγωδίες του Σοφοκλή «Αντιγόνη», «Ηλέκτρα», «Τραχίνιες».

Προσαρμογή-σκηνοθεσία: Ουαζντί Μουαουάντ.

Παραστάσεις: 9-10 Ιουλίου,στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στις 21.00.


ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ