Το να εκφράζεις τα πράγματα με τους πιο πολύπλοκους κώδικες το συναντούμε στη διπλωματία και στις… ετικέτες του ελαιολάδου. Σε αυτό έχει εμπλακεί και η Ευρωπαϊκή Ενωση που επιτρέπει ακόμη και για ένα λάδι κατώτερης ποιότητας να μπορεί στην ετικέτα να συνυπάρχει και η λέξη «παρθένο»! Προσοχή λοιπόν στο τι εννοούν.
«Ελαιόλαδο Κρύας Συμπίεσης» είναι αυτό που έχει παραχθεί πιέζοντας σε πρέσες ζεμπίλια γεμάτα με την πολτοποιημένη από τις στρεφόμενες πέτρες ελαιόμαζα χωρίς να έχει χρησιμοποιηθεί ζεστό νερό (με θερμοκρασία μεγαλύτερη από τους 27 βαθμούς Κελσίου). Υπάρχει όμως και το «Ελαιόλαδο Κρύας Επεξεργασίας» επειδή σήμερα πολλά ελαιοτριβεία αντί για συμπίεση χρησιμοποιούν φυγοκέντρηση (και πάλι με την υποχρέωση των 27 βαθμών). Αυτό που παράγεται με μία από τις δύο αυτές μεθόδους επιτρέπεται να αποκαλείται «παρθένο». Για να είναι και βιολογικό πρέπει τα ελαιόδεντρα να έχουν καλλιεργηθεί με βάση τις αρχές της βιολογικής γεωργίας επί τέσσερα χρόνια τουλάχιστον.
Στα «παρθένα» ελαιόλαδα όμως περιλαμβάνονται και άλλα που έχουν ληφθεί ως προϊόντα θερμής έκθλιψης. Ολα τα παρθένα ελαιόλαδα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με την οξύτητά τους: «εξαιρετικό ή έξτρα παρθένο» με «οξύτητα» από δέκατα ως 1 γραμμάριο ελαϊκού οξέος στα 100 γραμμάρια.
«Παρθένο» με οξύτητα ως 2 γραμμάρια ελαϊκού στα 100. «Κοινό παρθένο» με οξύτητα ως και 3,3 και τέλος «μειονεκτικό ή λαμπάντε» με οξύτητα επάνω από το 3,3.
Υπάρχει όμως και το «ραφιναρισμένο» λάδι που προέρχεται από λάδια «πρώην ακατάλληλα» (από ελιές χαλασμένες, κακή θερμοκρασία φύλαξης κ.λπ.) και η Χημεία ανέλαβε το λίφτινγκ τους.
Προστίθεται καυστικό νάτριο (που μετά αφαιρείται) για εξουδετέρωση των ελεύθερων λιπαρών οξέων, άλλες ουσίες για να φύγει το κακό χρώμα και ακόμη το ζεσταίνουν πολύ γρήγορα στους 180 βαθμούς με απουσία οξυγόνου για να εξατμιστούν οι ανεπιθύμητες οσμές.
Ο Τομ Μίλερ, αν και Αμερικανός, όχι μόνον έζησε για αρκετό καιρό στη Γένοβα της Ιταλίας αλλά αποφάσισε να ασχοληθεί με το ελαιόλαδο και τα πάθη του στην Ιταλία. Διότι το ελαιόλαδο στη γειτονική χώρα έχει πέσει σε χέρια λαθρεμπόρων εξίσου αδίστακτων με αυτούς που εμπορεύονται τις ναρκωτικές ουσίες! Ετσι τουλάχιστον του δήλωσαν κάποιοι Ιταλοί που ήξεραν κάτι παραπάνω για το θέμα. Και εκείνος έπειτα από έρευνα γράφει ένα μεγάλο άρθρο στο εγκυρότατο «Νew Yorker» για τη νοθεία στο ελαιόλαδο ενώ τώρα έχει αναγγελθεί πως θα είναι έτοιμο στο τέλος της χρονιάς ολόκληρο βιβλίο δικό του για το ίδιο θέμα.Το άρθρο του Μίλερ θεωρείται πλέον κλασικό και μοναδικό στο θέμα «ελαιόλαδο» και ευτυχώς υπάρχει σε πολλά σημεία του Διαδικτύου (π.χ. http://www.newyorker.com/reporting/2007/08/13/070813fa-fact-mueller).
Αναφέρω εδώ μόνο μια φράση και ο αναγνώστης θα καταλάβει πολλά: Μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου του 1991 το «Μαζαλ ΙΙ» και ένα άλλο τάνκερ, το «Κατερίνα Τ.» παρέδωσαν περίπου δέκα χιλιάδες τόνους τουρκικού φουντουκόλαδου και αργεντίνικου ηλιελαίου στο Ριόλιο της Ιταλίας με την ένδειξη «Ελληνικό Λάδι». Από εκεί οι δρόμοι που ανοίγονται είναι αναρίθμητοι.
Αυτό το λάδι ανακατεύεται με καλύτερο ελαιόλαδο και πουλιέται σαν αγνό παρθένο ή αναμιγνύεται με άλλο ελληνικό και όλο μαζί πωλείται σαν ιταλικό. Ακόμη χειρότερα βέβαια όταν εξάγεται, ένα μέρος του και στην Ελλάδα, βρίσκοντας αγοραστές που δεν (θέλουν να) νοιάζονται για την περιπέτεια της κάθε σταγόνας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες πάντως που έχουν και δικό τους ελαιόλαδο, στην περιοχή της Καλιφόρνιας κυρίως, έγιναν εξαιρετικά αυστηροί σε σχέση με τη νοθεία ενώ σκέφθηκαν να αυξήσουν τη δική τους παραγωγή αφού το άρθρο του Τομ Μίλερ έβγαζε όλο το λάδι που βρίσκεται σε ιταλικά μπουκάλια τουλάχιστον ύποπτο. Για τους ελαιώνες τους έχουν εφαρμόσει το σύστημα SΗR (=Super Ηigh Density) όπου φυτεύουν τα ελαιόδεντρα σε απόσταση μόλις 1,5 μέτρο το ένα από το άλλο και δεν το αφήνουν να έχει ύψος μεγαλύτερο από 1,8 μέτρα, ένα σύστημα που λέγεται ότι επινοήθηκε από τους Ισπανούς. Οι ελιές μαζεύονται από τα δέντρα μηχανικά και ρίχνονται αυτόματα σε κυλιόμενες ταινίες που τις οδηγούν επίσης χωρίς να παρεμβαίνει χέρι στο ελαιοτριβείο. Μακάρι να μπορούσαμε να μην πουλήσουμε ούτε σταγόνα ελαιολάδου στους γείτονες και να βρίσκαμε τον τρόπο να το αξιοποιούμε μόνοι μας και χωρίς νοθείες διότι ο Θεός της Ελλάδας το χρυσάφι που ήθελε να της δώσει το έβαλε επάνω στα κλαδιά της ελιάς και εμείς περνάμε ακόμη από κάτω ανύποπτοι…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ