Η αναζήτηση προσχηματικών συναινέσεων από την πλευρά της κυβέρνησης για την έξοδο από την κρίση εξελίσσεται σε επιχείρηση συγκάλυψης ευθυνών και συσκότισης των προβλημάτων.
Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη σήμερα με μια διπλή κρίση. Η παγκόσμια κρίση προκαλεί μεγάλη πτώση των εισοδημάτων και της απασχόλησης. Η εγχώρια κρίση στερεί τη χώρα από όπλα στήριξης της οικονομίας και την εκθέτει παράλληλα στον κίνδυνο χρεοκοπίας.
Παρουσιάζει η χώρα μας σήμερα τον χειρότερο συνδυασμό επιδόσεων, ιδιαίτερα στο έλλειμμα του προϋπολογισμού, στο δημόσιο χρέος και στο έλλειμμα στις εξωτερικές συναλλαγές. Τα προβλήματα αυτά είναι χρόνια. Στη διάρκεια όμως της προηγούμενης δεκαετίας υπήρξε σταθερή πρόοδος με κορύφωση την ένταξη στην ευρωζώνη. Αντίθετα, την τελευταία πενταετία σημειώθηκε οπισθοδρόμηση. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 80 δισ. ευρώ (από 182 δισ. το 2003 σε 262 δισ. το 2008), δηλαδή κατά 44%. Η Ελλάδα ετέθη δύο φορές σε επιτήρηση λόγω υπέρβασης του ορίου του δημοσιονομικού ελλείμματος. Η ανταγωνιστικότητα υποχώρησε αισθητά.
Η αναστροφή των θετικών τάσεων της προηγούμενης δεκαετίας κλόνισε την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών. Για την αποτροπή του κινδύνου χρεοκοπίας ασκείται ισχυρή πίεση για αυστηρά δημοσιονομικά μέτρα.
Η εφαρμογή αυτής της συνταγής συγκρούεται με το συμφέρον της ελληνικής οικονομίας. Σε καθεστώς βαθιάς ύφεσης οι χώρες δανείζονται για να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ θα τριπλασιαστεί το 2009 και ανάλογη εξέλιξη θα έχουν τα ελλείμματα των περισσότερων χωρών της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Η χώρα μας με τη σημερινή κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να στηρίξει την οικονομία και τις αδύναμες ομάδες. Αποτελεί εξαίρεση. Η επιβολή νέων φόρων το 2009 θα επιδεινώσει την κρίση. Εξάλλου σε περίοδο ύφεσης θα κάμψει την οικονομική δραστηριότητα και τη φοροδοτική ικανότητα, με αποτέλεσμα να αυξηθεί αντί να μειωθεί το έλλειμμα.
Τι πρέπει να γίνει;
Εχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Η χώρα βυθίζεται στην ύφεση. Πρέπει αμέσως να κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις:
Πρώτον, κατάρτιση μεσοπρόθεσμου προγράμματος τομών και αλλαγών για τη δημοσιονομική εξυγίανση και την ισχυροποίηση της οικονομίας. Οι στόχοι περιλαμβάνουν την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της σπατάλης στο Δημόσιο, την εξυγίανση των αγορών και την καταπολέμηση της ακρίβειας, την αναβάθμιση της Παιδείας και του κοινωνικού κράτους, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Κατευθυντήριες αρχές πρέπει να είναι η εξάλειψη του κομματισμού και η εμπέδωση της αξιοκρατίας.
Δεύτερον, ανακτώντας αξιοπιστία με τη συνεπή και αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος, άμεση εξασφάλιση πρόσθετων δανειακών πόρων για την ενίσχυση των αδύναμων ομάδων, της απασχόλησης, καθώς και των δημοσίων επενδύσεων. Το πρόβλημα της οικονομίας είναι πολιτικό. Χρειάζεται κυβέρνηση ικανή να εμπνεύσει εμπιστοσύνη ότι η Ελλάδα θα βάλει τάξη στα δημόσια οικονομικά και θα ισχυροποιήσει την οικονομία. Το ΠαΣοΚ πρέπει να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας οικοδομώντας ευρύτερες συναινέσεις με τον κόσμο της εργασίας και της υγιούς επιχειρηματικότητας για την προώθηση μεγάλων τομών και αλλαγών.
Ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου είναι πρώην υπουργός και πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής (www.kepp.gr).
