Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ οικονομικής πολιτικής που να εξασφαλίζει την επιτυχία των στόχων για την ένταξη στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση και ταυτόχρονα να επιτυγχάνει τη μεγίστη δυνατόν συναίνεση των διαφόρων κοινωνικών ομάδων είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Γενικά όμως θα έλεγε κανείς ότι η κυβέρνηση πρέπει να προσδιορίσει τα μέτρα εκείνα που είναι τα πλέον αποτελεσματικά για την ένταξη στην ΟΝΕ αλλά ταυτόχρονα και εκείνα που προκαλούν τις λιγότερες κοινωνικές αντιδράσεις. Τέτοιου είδους μέτρα είναι εκείνα που αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και εκείνα που μειώνουν το κόστος παραγωγής. Αυτά όμως απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα που η κυβέρνηση δεν έχει πλέον στη διάθεσή της.
Ως δεύτερη καλύτερη επιλογή, χρονικά εφικτή, θα θεωρούσα εκείνα τα μέτρα που ευνοούν, σχετικά ή απόλυτα, τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες καθώς και εκείνους που θα συμμετάσχουν λιγότερο στα οφέλη που θα προκύψουν από την ένταξη στην ΟΝΕ.
Είναι φανερό π.χ. ότι οι σημερινοί συνταξιούχοι είναι εκείνοι που κατά μέσον όρο θα έχουν τη μικρότερη συμμετοχή στα μελλοντικά καλά που αναμένεται να προκύψουν από την ένταξη στην ΟΝΕ. Συνεπώς η επιβάρυνσή τους πρέπει να είναι ελάχιστη. Είναι επίσης φανερό ότι δεν μπορούν να ζητηθούν θυσίες από όσους είναι άνεργοι ή χαμηλόμισθοι, διότι οι κοινωνικές αυτές ομάδες έχουν εξαντλήσει τη δυνατότητα συνεισφορών.
Ενα δεύτερο μέτρο είναι η μείωση των δαπανών σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει, υπάρχουν ακόμη σημαντικές δυνατότητες μείωσης της σπατάλης στον δημόσιο τομέα. Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι δυνατότητες μείωσης της παραοικονομίας η οποία (μείωση) μπορεί να αποφέρει σημαντικά έσοδα.
Η πολιτική της ηθικής πειθούς που εγκαινίασε το υπουργείο Εμπορίου μπορεί να είναι επιτυχής χωρίς καμία κοινωνική ένταση και πρέπει να συνεχισθεί και να επεκταθεί. Οι έμποροι και οι βιομήχανοι έχουν πολλά να κερδίσουν από την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ και πρέπει να έχουν αυξημένη συμμετοχή στη διανομή των βαρών.
Η μείωση των φόρων είναι κάτι που θα ευχαριστούσε όλους και θα επιτύγχανε μεγάλη κοινωνική συναίνεση. Η κατάρτιση όμως του προϋπολογισμού και κυρίως του δημόσιου χρέους δεν ευνοεί μείωση των φόρων πέραν αυτών που έχουν ήδη αναγγελθεί.
Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
