27 ερωτήσεις απαντήσεις

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ Οσα ρωτούν οι φορολογούμενοι

Ενώ οι προθεσμίες για την υποβολή της φορολογικής δήλωσης τρέχουν ραγδαίως, το φορολογικό νομοσχέδιο με το πλήθος των μεταβολών συζητείται ακόμη στη Βουλή και είναι αμφίβολο αν ως τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων οι ρυθμίσεις του θα έχουν ισχύ νόμου. Ετσι δεν αποκλείεται να ανακύψει, όπως και πέρυσι, θέμα παράτασης των προθεσμιών.

Δικαιολογημένα οι φορολογούμενοι τα έχουν χαμένα. Αρκετοί έχουν λάβει τα έντυπα των δηλώσεων και τις οδηγίες συμπλήρωσης, αλλά δυσκολεύονται. Ειδικότερα, προβλήματα έχουν ανακύψει με τη συμπλήρωση της δήλωσης ακινήτων, όπου τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα σε σχέση με τις προηγούμενες χρήσεις. Το έντυπο αυτό θα αποτελέσει αφετηρία για τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας και πρέπει να συμπληρωθεί από τους φορολογούμενους με μεγάλη προσοχή.

Δυσκολίες όμως υπάρχουν στο να κατανοηθούν και οι μεταβολές που έγιναν στην ιδιοκατοίκηση, στις εκπτώσεις, στα κριτήρια και στα τεκμήρια. Κάποια αποσαφήνιση επιχειρείται πιο κάτω. Οι 27 ερωτήσεις που απαντώνται έχουν υποβληθεί από τους αναγνώστες. Δημοσιεύονται χωρίς τα ονόματά τους ύστερα από κάποια εκλαΐκευση. ΔΑΠΑΝΕΣ

1 Το 1996 εξαιτίας του θανάτου του συζύγου μου δαπάνησα για την κηδεία του το ποσό του 1.000.000 δρχ. Μπορώ να το αφαιρέσω από το εισόδημά μου;

Τα έξοδα κηδείας δεν αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα, μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν για τη συμπλήρωση του ποσού των οικογενειακών δαπανών το οποίο δίνει μείωση του φόρου ως 45.000 δρχ.

2 Πέρυσι χρειάστηκε να αντικατασταθούν ο λέβητας και ο καυστήρας της πολυκατοικίας στην οποία είμαι ιδιοκτήτης ενός καταστήματος και ενός διαμερίσματος, από την εκμίσθωση των οποίων εισέπραξα το 1996 1.320.000 δρχ. Ο διαχειριστής της πολυκατοικίας επιμέρισε τη συνολική δαπάνη μεταξύ των ιδιοκτητών και με βάση τον επιμερισμό αυτόν προέκυψε ότι μου αναλογεί δαπάνη 136.941 δρχ. Μπορώ αυτή τη δαπάνη να την αφαιρέσω από το εισόδημά μου;

Ποσοστό 15% των εξόδων που επιμεριστικά σας αναλογούν, δηλαδή 20.541 δρχ., θα αφαιρεθούν από το εισόδημα από εκμίσθωση ακινήτων. Στους κωδικούς 157-158 της φορολογικής δήλωσης θα γράψετε το συνολικό ποσό των εξόδων αυτών.

3 Είμαι από το 1948 κάτοχος οικοπέδου σε δήμο της Αττικής αξίας περίπου 70.000.000 δρχ. Το 1989 θέλησα να το πουλήσω και ανακάλυψα ότι ο δήμος το είχε χαρακτηρίσει ως χώρο παιδικής χαράς κατά την αναθεώρηση του ρυμοτομικού σχεδίου στα πλαίσια της ΕΠΑ. Εκανα ένσταση κατά της απόφασης και ανέθεσα την υπόθεση σε δικηγόρο, αλλά επτά χρόνια τώρα ο δήμος ούτε το αποχαρακτηρίζει ούτε δέχεται να το απαλλοτριώσει.

Γι’ αυτά τα νεκρά 70 εκατ. θα κληθώ να πληρώσω φόρο (μαζί με τα άλλα μου ακίνητα); Επειδή βρίσκομαι σε προχωρημένη ηλικία, οι κληρονόμοι μου προσεχώς θα πληρώσουν και φόρο κληρονομίας. Μπορώ να δωρίζω στο κράτος μικρό ποσοστό κάθε χρόνο έναντι των φόρων που πληρώνω; Μπορώ στη διαθήκη μου να το δωρίσω στο κράτος έτσι ώστε να ισοφαριστούν οι υπόλοιποι φόροι των κληρονόμων μου;

Για το ακίνητο αυτό θα πληρώσετε οπωσδήποτε φόρο ακίνητης περιουσίας και ακόμη οι κληρονόμοι σας φόρο κληρονομίας.

Για να αποφύγετε τις φορολογικές αυτές επιβαρύνσεις, μπορείτε να δωρίσετε το ακίνητο στο Δημόσιο. Η αντικειμενική αξία του ακινήτου αυτού θα αφαιρεθεί από το συνολικό εισόδημά σας.

4 Ο γιος μου φοιτά σε ιδιωτικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης. Το 1996 πλήρωσα για δίδακτρα της σχολής ποσό περίπου 600.000 δρχ. Μπορώ να το αφαιρέσω από το εισόδημά μου;

Σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο, από το συνολικό εισόδημα αφαιρείται ποσοστό 40% της δαπάνης που καταβάλλεται για παράδοση κατ’ οίκον μαθημάτων ή φροντιστηρίων οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή ξένων γλωσσών. Η έκπτωση αυτή αφορά τα παιδιά και τον ίδιο τον φορολογούμενο και δεν μπορεί να υπερβεί τις 150.000 δρχ. για καθένα.

Από τη γραμματική ερμηνεία της διάταξης αυτής προκύπτει ότι η δαπάνη για τα ιδιωτικά ΙΕΚ δεν αφαιρείται από το εισόδημα. Κατά μία άποψη, η διάταξη αυτή είναι διατυπωμένη κακότεχνα. Δεν έπρεπε να εξαιρεί καμία δαπάνη που καταβάλλεται για την εκπαίδευση και ακόμη να εξαιρεί τη σύζυγο όταν αυτή δαπανά, όπως ο σύζυγος ή τα παιδιά, κάποιο ποσό για κατ’ οίκον μαθήματα ή μαθήματα σε φροντιστήριο.

5 Εχω καταβάλει για την άγαμη και χωρίς εισόδημα κόρη μου ένα σημαντικό ποσό για προαιρετική αυτασφάλιση σε ταμείο συντάξεως. Μπορώ να αφαιρέσω τη δαπάνη αυτή από το εισόδημά μου;

Ο φορολογικός νόμος ορίζει ότι από το εισόδημα αφαιρείται το ποσό των εισφορών που ο φορολογούμενος καταβάλλει σε ταμεία ασφάλισής του εφόσον η καταβολή τους είναι υποχρεωτική από τον νόμο. Ακόμη αφαιρείται το ποσό των εισφορών στις περιπτώσεις προαιρετικής ασφάλισής του σε ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο.

Από την πιο πάνω διάταξη προκύπτει ότι αφαιρείται το ποσό των εισφορών που ο φορολογούμενος καταβάλλει για δική του ασφάλιση και όχι για ασφάλιση τρίτου προσώπου.

6 Ο γιος μου είναι ψιλός κύριος ενός διαμερίσματος εμβαδού 92 τ.μ., του οποίου η επικαρπία ανήκει στη μητέρα του. Ηδη υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία και δεν έχει κανένα εισόδημα. Σε εποχή όπου εργαζόταν ως ιδιωτικός υπάλληλος έτυχε στεγαστικού δανείου (ενυποθήκου από Κτηματική Τράπεζα) για πρώτη κατοικία (το αναφερθέν διαμέρισμα). Κατά τη διάρκεια της θητείας του είμαι υποχρεωμένος ως πατέρας να καταβάλλω τα τοκοχρεολύσια για την ενημερότητα του δανείου. Το ερώτημά μου είναι: νομιμοποιούμαι να εκπέσουν οι τόκοι (αν όχι και τα χρεολύσια) από το ατομικό μου εισόδημα;

Οι τόκοι των στεγαστικών δανείων αφαιρούνται από το εισόδημα του φορολογουμένου που έχει πάρει το δάνειο. Δεν μεταφέρονται για έκπτωση ούτε από το εισόδημα του άλλου συζύγου.

7 Ο γιος μου, ηλεκτρολόγος μηχανικός, ηλικίας 29 ετών, υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία και υποβάλλει φορολογική δήλωση μηδενικού εισοδήματος. Με δικά μου χρήματα εξοφλείται η υποχρεωτική εισφορά του στο ΤΣΜΕΔΕ. Μπορώ να αφαιρέσω από το δικό μου εισόδημα την εισφορά αυτή;

Οπως εξηγήθηκε και στο προηγούμενο ερώτημα, από το εισόδημα του φορολογουμένου αφαιρείται το ποσό των εισφορών που καταβάλλει για δική του ασφάλιση.

8 Εκανα πέρυσι δωρεά ποσού 150.000 δρχ. σε ιερό ναό, χωρίς να καταθέσω αυτό το ποσό σε τράπεζα. Μπορώ να αφαιρέσω από το εισόδημά μου το ποσό της δωρεάς;

Οταν τα ποσά των δωρεών και των χορηγιών υπερβαίνουν τις 80.000 δρχ., πρέπει να κατατίθενται σε ειδικό λογαριασμό του δωρεοδόχου νομικού προσώπου που έχει ανοιχθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών ή σε τράπεζα. Κατ’ εξαίρεση δεν είναι υποχρεωτική η κατάθεση του ποσού της δωρεάς που γίνεται προς το Δημόσιο, τους δήμους, τις κοινότητες, τους ιερούς ναούς, τις ιερές μονές του Αγίου Ορους, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία, καθώς και το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Τεκμήρια

9 Είμαστε ΟΕ σιδεροκατασκευών εγκατεστημένοι σε ιδιόκτητο χώρο εκτός πόλεως (Βέροια). Για ενίσχυση του εισοδήματός μας θέλουμε ένα μέρος του χώρου μας, αφού διαμορφωθεί κατάλληλα και καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις νόμιμης λειτουργίας, να παράγει φαγώσιμο είδος, το οποίο να διανέμεται προς πώληση. Θα θέλαμε να μας πληροφορήσετε: α) αν αυτός ο διαφορετικός κλάδος (τρόφιμα) είναι δυνατόν να είναι ενσωματωμένος στην ίδια εταιρεία· β) είναι γνωστό ότι για τον καινούργιο τομέα της εταιρείας (τρόφιμα) θα χρειαστούν ορισμένα μηχανήματα. Τα χρήματα για την αγορά αυτών πρέπει να δικαιολογηθούν στις οικονομικές υπηρεσίες (πόθεν έσχες);

Η εταιρεία σας μπορεί να ασχοληθεί με οποιοδήποτε αντικείμενο εργασίας, αρκεί να γίνει σχετική τροποποίηση του εταιρικού. Εφόσον η αγορά των μηχανημάτων θα γίνει από την εταιρεία, δεν θα υπαχθείτε στα τεκμήρια, διότι ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος έχει εφαρμογή μόνο στα φυσικά πρόσωπα.

10 Σε προηγούμενο δημοσίευμα είχατε γράψει ότι «σημαντική απαλλαγή από το τεκμήριο κτήσεως περιουσιακών στοιχείων προβλέπεται για την πρώτη κατοικία. Ετσι αν αγοραστεί ή ανεγερθεί πρώτη κατοικία ως 120 τ.μ. δεν απαιτείται η δικαιολόγηση της δαπάνης αγοράς ή του κόστους ανέγερσης». Επειδή η παραπάνω απαλλαγή με ενδιαφέρει άμεσα, σας παρακαλώ να υποβληθείτε στον κόπο να μου γνωρίσετε τον σχετικό νόμο ο οποίος αναφέρεται στην εν λόγω απαλλαγή.

Η απαλλαγή από το τεκμήριο κτήσεως περιουσιακών στοιχείων της πρώτης κατοικίας ως 120 τ.μ. προβλέπεται από την περίπτωση γ’ του άρθρου 17 Ν. 2238/1994.

11 Κατόπιν 35 ετών παραμονής στον Καναδά μετοικήσαμε στην Ελλάδα εγώ και η γυναίκα μου. Η γυναίκα μου έχει αυτοκίνητο 1.780 cc κι η απαλλαγή τεκμηρίων έχει περάσει (πέντε χρόνια: 1991-1995). Η διαβίωσή μας γίνεται με συνάλλαγμα (ερυθρές αποδείξεις περίπου 2.500.000), εισόδημα δεν έχουμε στην Ελλάδα. Ερωτώ: Θα θεωρηθούν οι ερυθρές αποδείξεις για το 1996; Αν όχι, τι φόρος αναλογεί για το τεκμήριο του αυτοκινήτου;

Το αυτοκίνητό σας είναι 12 φορολογήσιμων ίππων και σε αυτό αναλογεί τεκμαρτή δαπάνη 4.350.000 δρχ. Το συνάλλαγμα που έχει εισαχθεί το 1996 δεν επαρκεί για να δικαιολογήσετε την πιο πάνω τεκμαρτή δαπάνη και κατά συνέπεια υπάρχει κίνδυνος να φορολογηθείτε για εισόδημα 4.350.000 δρχ., στο οποίο αναλογεί φόρος 405.000 δρχ. και ακόμη προκαταβολή φόρου.

Για να μην πληρώσετε άδικα φόρο, θα πρέπει με βάση τα αντίγραφα των φορολογικών δηλώσεων των προηγούμενων ετών ή τα εκκαθαριστικά σημειώματα που έχετε λάβει να υπολογίσετε ποιο είναι το περίσσευμα του εισοδήματος των προηγούμενων ετών, το οποίο θα γράψετε στις ενδείξεις 787-788 της φορολογικής δήλωσης.

12 Το 1996 πούλησα μερικές μετοχές ανώνυμης εταιρείας εισηγμένης στο Χρηματιστήριο, τις οποίες αγόρασα, αν θυμάμαι καλά, το 1982, χωρίς όμως να έχω κάποιο στοιχείο που να αποδεικνύει τον χρόνο αγοράς τους. Αν δηλώσω το εισπραχθέν ποσό στη φετινή μου δήλωση και επισυνάψω και τα πινάκια πώλησης των μετοχών, θα δεχθεί η ΔΟΥ το ποσό ολόκληρο για τη δικαιολόγηση τεκμηρίου;

Στις περιπτώσεις διάθεσης περιουσιακών στοιχείων για τη δικαιολόγηση τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής διάθεσης. Εξαιρετικά αν η απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων (των μετοχών στην προκειμένη περίπτωση) έγινε πριν από την ισχύ του Ν. 1828/89, δηλαδή πριν από το 1988, λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το τίμημα πώλησης των περιουσιακών στοιχείων. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητο να υποδεικνύεται ο χρόνος αγοράς.

13 Πώς θα υπολογίσω το κεφάλαιο προηγούμενων ετών για να δικαιολογήσω την αγορά αυτοκινήτου που έκανα πέρυσι;

Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου προηγούμενων ετών θα αθροίσετε τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο με κάθε έσοδο που έχετε εισπράξει (δωρεά, δάνειο, τόκοι καταθέσεων, κέρδη από λαχεία κλπ.) και το οποίο δηλώσατε. Από το άθροισμα αυτό θα αφαιρέσετε τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (π.χ. αυτοκινήτου, δωρεές, τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείου κλπ.) καθώς και όποια τεκμαρτή δαπάνη είχατε κατά τα προηγούμενα χρόνια. Αν δεν είχατε τεκμαρτή δαπάνη, θα αφαιρέσετε ποσό 1.000.000 δρχ.

Η διαφορά που θα προκύψει αποτελεί το κεφάλαιο που έχει σχηματισθεί τα προηγούμενα χρόνια, το οποίο μπορείτε να επικαλεσθείτε για να δικαιολογήσετε οποιαδήποτε τεκμαρτή δαπάνη.

14 Αγόρασα πέρυσι από τον ΟΔΔΥ ένα τζιπ, 20 φορολογήσιμων ίππων, μοντέλο 1990. Παρακαλώ να μου πείτε πώς θα υπολογισθεί η τεκμαρτή δαπάνη.

Για τα αυτοκίνητα τύπου τζιπ έχει θεσπισθεί ειδική μεθοδολογία προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης. Ετσι έχει ορισθεί ότι ο φορολογούμενος μπορεί να επιλέξει ως τεκμαρτή δαπάνη:

α) Αυτή που προκύπτει με βάση τους φορολογήσιμους ίππους μειωμένη κατά 20%. Επειδή το τζιπ έχει αγορασθεί από τον ΟΔΔΥ, η τεκμαρτή δαπάνη θα μειωθεί περαιτέρω κατά 40%, δηλαδή συνολική μείωση 60%. Ετσι με βάση αυτή τη ρύθμιση η τεκμαρτή δαπάνη θα είναι: 20.600.000 – (20.600.000 Χ 60%) = 8.240.000.

β) Αυτή που προκύπτει από την εργοστασιακή τιμολογιακή αξία κατά τον χρόνο αγοράς του αυτοκινήτου προσαυξημένη κατά ποσοστό 80%.

Ποια θα ληφθεί ως εργοστασιακή τιμολογιακή αξία ενός αυτοκινήτου τζιπ που αγοράζεται από τον ΟΔΔΥ δεν έχει αποσαφηνιστεί. Ούτε το υπουργείο Οικονομικών έχει διατυπώσει άποψη πάνω στο θέμα αυτό. Κατά τη δική μας γνώμη θα πρέπει να ληφθεί η εργοστασιακή αξία που είχε το τζιπ κατά τον χρόνο κυκλοφορίας του. ΚΡΙΤΗΡΙΑ

15 Είμαι ιατρός και στις 27 Οκτωβρίου 1996 συμπλήρωσα το 65ο έτος ηλικίας (γεννηθείς 27.10.1931). Μετά από αυτό υπάγομαι στα αντικειμενικά κριτήρια; Υποχρεούμαι κατά τη δήλωση 1997 (χρήση 1996) στην κατάθεση εντύπου αντικειμενικών κριτηρίων; Πώς θα αποδείξω την ηλικία μου; (βεβαίωση δήμου;).

Οσοι ασκούν ατομικώς εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους και ασκούν την επιχείρηση ή το επάγγελμα για μία δεκαετία πριν από τη συμπλήρωση αυτού του ορίου ηλικίας δεν υπάγονται στα αντικειμενικά κριτήρια.

Η εξαίρεσή σας από το αντικειμενικό σύστημα φορολογίας θα αρχίσει από τη χρήση 1997. Το εισόδημα της χρήσης 1996 θα προσδιορισθεί με τα κριτήρια.

16 Εχω κάνει έναρξη του επαγγέλματος του γιατρού το 1985. Η εφορία μού υπολόγισε προσαύξηση λόγω ετών άσκησης του επαγγέλματος 70% για χρόνια άσκησης του επαγγέλματος: 11-4 = 7 Χ 10% = 70%. Εχετε γράψει ότι αφαιρούνται 5 έτη. Ποιο είναι το σωστό;

Το άθροισμα της επαγγελματικής αμοιβής και της μισθωτικής αξίας της επαγγελματικής εγκατάστασης προσαυξάνεται για τους γιατρούς, οδοντιάτρους, κτηνιάτρους, ψυχολόγους, φυσιοθεραπευτές, οικονομολόγους, λογιστές, φοροτέχνες, συμβούλους επιχειρήσεων και αναλυτές – προγραμματιστές ανάλογα με τα έτη άσκησης του επαγγέλματος: από το 4ο έτος ώς το 20ό κατά 10% ανά έτος, ενώ μειώνεται από το 21ο έτος κατά 10% ανά έτος.

Κατά συνέπεια για τα εισοδήματα της χρήσης 1995 η προσαύξηση είναι 11-4 = 7 Χ 10% = 70%, ενώ για τα εισοδήματα της χρήσης 1996 θα είναι 12-4 = 8 Χ 10% = 80%.

Ισως από παραδρομή κάποτε να είχαμε γράψει ότι αφαιρούνται 5 έτη.

17 Είμαι ηλεκτρολόγος μηχανικός πτυχιούχος του Πολυτεχνείου Πάτρας. Προτίθεμαι να ανοίξω γραφείο με αντικείμενο τη συντήρηση ιατρικών μηχανημάτων. Για τη δραστηριότητα αυτή θα υπαχθώ στα αντικειμενικά κριτήρια;

Ως ηλεκτρολόγος μηχανικός δεν υπάγεσθε στα αντικειμενικά κριτήρια. Η δραστηριότητα όμως με την οποία σκοπεύετε να ασχοληθείτε είναι εμπορική και κατά συνέπεια θα υπαχθείτε στα αντικειμενικά κριτήρια.

18 Διατηρώ κατάστημα ειδών λαϊκής τέχνης στη Χαλκιδική από το 1988 και προτίθεμαι να διακόψω τη λειτουργία της επιχείρησης και στη συνέχεια να προσπαθήσω να την πουλήσω. Θέλω να σας ρωτήσω: αν δεν κατορθώσω να πουλήσω την επιχείρηση και αναγκασθώ εκ των πραγμάτων να την επαναλειτουργήσω, ο χρόνος που θα μεσολαβήσει, π.χ., από 15.10.96 ώς 15.5.97 θα αφαιρεθεί από τα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης ή όχι;

Σε περίπτωση όπου η επιχείρηση έκανε εντός της διαχειριστικής περιόδου έναρξη ή παύση των εργασιών της το ελάχιστο εισόδημα των αντικειμενικών κριτηρίων περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι οι μήνες λειτουργίας της. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.

Αν, κατά συνέπεια, στις 15.10.1996 έπαυσε να λειτουργεί η επιχείρηση με δήλωση μεταβολών που έχετε υποβάλει στην αρμόδια ΔΟΥ, το ελάχιστο εισόδημα του 1996 θα περιορισθεί σε 10/12. Αν στη συνέχεια επαναλειτουργήσετε την επιχείρηση υποβάλλοντας στην αρμόδια ΔΟΥ σχετική δήλωση, τότε το ελάχιστο εισόδημα της χρήσης 1997 θα περιορισθεί σε 7/12.

19 Από το 1988 εργάζομαι ως λογιστής σε ιδιωτική επιχείρηση. Ταυτόχρονα από το ίδιο έτος ασκώ το επάγγελμα του λογιστή ως ελεύθερος επαγγελματίας χωρίς να έχω επαγγελματική εγκατάσταση. Για τη δραστηριότητα αυτή υπάγομαι στα κριτήρια; Αν ναι, μπορείτε με ένα παράδειγμα να προσδιορίσετε το ελάχιστο εισόδημα;

Από το οικονομικό έτος 1996, εισοδήματα χρήσης 1995, με διάταξη του Ν. 2390/96 ορίστηκε ότι οι φυσιοθεραπευτές, οι οικονομολόγοι, οι λογιστές, οι φοροτέχνες, οι σύμβουλοι επιχειρήσεων και οι αναλυτές προγραμματιστές, αν αποκτούν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δεν διαθέτουν επαγγελματική εγκατάσταση, δεν υπάγονται στα αντικειμενικά κριτήρια, το συνολικό τους όμως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και από ελευθέρια επαγγέλματα δεν μπορεί να είναι μικρότερο του ελαχίστου εισοδήματος.

Παράδειγμα: Εστω φορολογούμενος ο οποίος είναι πτυχιούχος του Οικονομικού Πανεπιστημίου, εργάζεται ως λογιστής σε ιδιωτική επιχείρηση και το 1996 οι ετήσιες καθαρές αποδοχές του ανήλθαν σε 3 εκατ. δρχ.

Ο πιο πάνω φορολογούμενος ασκεί το επάγγελμα του λογιστή και ως ελεύθερος επαγγελματίας επί 16 έτη. Εχει την επαγγελματική εγκατάστασή του στην κατοικία του, η οποία βρίσκεται σε περιοχή όπου η τιμή ζώνης είναι 170.000 ανά τ.μ. Από το τηρούμενο βιβλίο εσόδων – εξόδων έχει προκύψει για τη χρήση 1996 καθαρό εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα 1,2 εκατ. δρχ.

Είναι παντρεμένος με ένα παιδί, κατοικεί σε ενοικιασμένο διαμέρισμα και το 1996 κατέβαλε ετήσιο μίσθωμα 840.000 δρχ. Ακόμη, το 1996 κατέβαλε για δίδακτρα του παιδιού του 250.000 δρχ. και για ΤΕΒΕ 250.000 δρχ.

Η φορολογική υποχρέωση του πιο πάνω φορολογουμένου θα υπολογισθεί ως εξής:

Θα υπολογισθεί κατ’ αρχήν το ελάχιστο εισόδημα από την άσκηση του ελευθερίου επαγγέλματος. Ετσι:

­ Επαγγελματική αμοιβή 2.000.000

­ Μισθωτική αξία (170.000 Χ 20 Χ 6,75%) = 229.500

­ Φορολογική βάση 2.229.500

* Προσαύξηση της φορολογικής βάσης με τα έτη άσκησης του επαγγέλματος, δηλαδή 16-4 = 12 Χ 10% = 120%, οπότε 2.229.500 + (2.229.500 Χ 120%) = 4.904.900.

* Προσαύξηση με βάση το πτυχίο, δηλαδή 4.904.900 + (4.904.900 Χ 10%) = 5.395.390.

Επειδή το πιο πάνω ποσόν καθαρού ελαχίστου εισοδήματος είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα του δηλουμένου εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες και από ελευθέρια επαγγέλματα, η διαφορά 5.395.390 – 4.200.000 = 1.195.390 θα προσαυξήσει το δηλούμενο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, δηλαδή 1.195.390 + 1.200.000 = 2.395.390. Οπότε:

­ Καθαρό εισόδημα από μισθούς 3.000.000

­ Καθαρό ελάχιστο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα 2.395.390

­ Σύνολο εισοδήματος 5.395.390

Μείον εκπτώσεις

­ Ενοίκιο κύριας κατοικίας 240.000

­ Δίδακτρα 150.000

­ ΤΕΒΕ 250.000 640.000

Φορολογητέο εισόδημα 4.755.390

Στο εισόδημα αυτό αναλογεί φόρος 511.617 δρχ. και οφειλόμενος μετά τη μείωση για το ένα παιδί 491.617 δρχ.

20 Εχω εμπορική επιχείρηση και τηρώ προαιρετικά γ’ κατηγορίας λογιστικά βιβλία. Θα υπαχθώ στο αντικειμενικό σύστημα φορολογίας;

Με ρύθμιση που έχει περιληφθεί στο φορολογικό νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή προβλέπεται η υπαγωγή στο αντικειμενικό σύστημα φορολογίας των εμπορικών επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες και των ελευθέρων επαγγελματιών που τηρούν προαιρετικά γ’ κατηγορίας λογιστικά βιβλία.

Η υπαγωγή και των φορολογουμένων αυτών στο αντικειμενικό σύστημα φορολογίας θα γίνει από το οικονομικό έτος 1998, δηλαδή για τα εισοδήματα του 1997.

21 Είμαι οδοντίατρος και στον ίδιο επαγγελματικό χώρο εμβαδού 70 τ.μ. στεγάζεται και η σύζυγός μου, επίσης γιατρός – μικροβιολόγος. Ποιο εμβαδόν θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της μισθωτικής αξίας της επαγγελματικής εγκατάστασης του καθενός μας;

Σύμφωνα με τον φορολογικό νόμο για τους ελεύθερους επαγγελματίες που συστεγάζονται στον ίδιο επαγγελματικό χώρο, η μισθωτική αξία της επαγγελματικής εγκατάστασης επιμερίζεται ανάλογα με τον αριθμό των συστεγασμένων. ΑΚΙΝΗΤΑ

22 Είμαι συνιδιοκτήτης με τη σύζυγό μου σε ένα διαμέρισμα 160 τ.μ. στην Αγία Παρασκευή. Θα κληθώ εφέτος να πληρώσω φόρο για την ιδιοκατοίκηση;

Από εφέτος απαλλάσσεται της φορολογίας το τεκμαρτό εισόδημα που αναλογεί σε εμβαδόν της ιδιοκατοικούμενης κύριας κατοικίας ως 150 τ.μ. Συνεπώς εφέτος θα υπαχθεί σε φόρο το τεκμαρτό εισόδημα που αναλογεί στα 10 τ.μ. της κατοικίας σας. Επειδή υπάρχει συνιδιοκτησία θα υπολογιστεί τεκμαρτό εισόδημα για κάθε σύζυγο για εμβαδόν 5 τετραγωνικών μέτρων.

23 Κατοικώ σε κύρια κατοικία εμβαδού 120 τ.μ., η οποία ανήκει στη σύζυγό μου. Είμαι όμως ιδιοκτήτης εξοχικής κατοικίας στον Κάλαμο Αττικής 70 τ.μ. και κατοικίας 110 τ.μ. στο χωριό μου, την οποία απέκτησα από κληρονομιά. Θα πληρώσουμε εφέτος φόρο ιδιοκατοίκησης;

Η σύζυγος απαλλάσσεται από τον φόρο ιδιοκατοίκησης διότι η κύρια κατοικία που της ανήκει είναι κάτω από 150 τ.μ. Εσείς θα υπαχθείτε κατ’ αρχήν στο τεκμήριο της δευτερεύουσας κατοικίας επειδή έχετε δύο κατοικίες, το εμβαδόν των οποίων αθροιστικά υπολογιζόμενο είναι πάνω από 100 τ.μ. Ακόμη θα υπαχθείτε σε φόρο ιδιοκατοίκησης για εμβαδόν (110 + 70) – 150 = 30 τ.μ. Το τεκμαρτό εισόδημα για τα 30 τ.μ. θα το υπολογίσετε για την εξοχική κατοικία γιατί υπολογίζεται για τρεις μήνες.

24 Η σύζυγός μου έχει ιδιοκατοικούμενη κύρια κατοικία εμβαδού 123 τ.μ. και είναι συνιδιοκτήτης σε ποσοστό 50% με μένα σε εξοχική κατοικία 52 τ.μ. Πώς θα υπολογιστεί το τεκμαρτό εισόδημα;

Η σύζυγος θα απαλλαγεί από τον φόρο ιδιοκατοίκησης διότι το άθροισμα του εμβαδού των δύο κατοικιών είναι κάτω από 150 τ.μ., είναι 149.

Εσείς θα υπαχθείτε σε φόρο ιδιοκατοίκησης για τα 26 τ.μ. της εξοχικής κατοικίας.

25 Η γυναίκα μου έχει ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. όπου ιδιοκατοικούμε και το έχει κάνει γονική παροχή στην κόρη μας κρατώντας την επικαρπία ως τον θάνατον. Εγώ έχω ένα εξοχικό διαμέρισμα 72 τ.μ. και το έχω κάνει γονική παροχή στην κόρη μας με τους ίδιους όρους και αυτό είναι ιδιόχρηση δευτερεύουσας κατοικίας εξοχικής. Η δε κόρη μας είναι παντρεμένη και είναι μόνιμη κάτοικος εξωτερικού. Θέλω να μου πείτε αν αυτά τα δύο διαμερίσματα θεωρούνται μέρος της ακίνητης περιουσίας μας, εφόσον κατά κάποιον τρόπο δεν μας ανήκουν πλέον και, δεύτερον, αν η κόρη μας υποχρεούται να κάνει φορολογική δήλωση γι’ αυτές τις δύο γονικές παροχές και να συμπληρώνει και το έντυπο Ε9 κάθε χρόνο εφόσον δεν έχει κανένα άλλο εισόδημα στην Ελλάδα ούτε και αυτοκίνητο. Κατοικεί μόνιμα με την οικογένειά της στην Ολλανδία, εργάζεται εκεί και φορολογείται από εκεί.

Εφόσον η κόρη σας δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης από άλλη αιτία (π.χ. μισθώματα, κάτοχος αυτοκινήτου κλπ.) δεν θα υποβάλει δήλωση.

Εσείς ως επικαρπωτές θα δηλώσετε τα δύο ακίνητα, στο έντυπο Ε1 ως κύρια και εξοχική κατοικία και ακόμη στο έντυπο Ε9.

26 Το έντυπο Ε9 θα το συμπληρώσουν εφέτος όλοι οι φορολογούμενοι;

Υποχρέωση υποβολής του νέου εντύπου Ε9 έχουν εφέτος όλοι οι φορολογούμενοι ανεξάρτητα αν είναι ή όχι κύριοι επικαρπωτές ή ψιλοί κύριοι ακινήτων. Θα συμπληρωθεί με τα ακίνητα που υπάρχουν κατά την 1 Ιανουαρίου 1997, ανεξάρτητα αν τα ίδια ακίνητα έχουν δηλωθεί και τις προηγούμενες χρήσεις.

27 Η κόρη μου τελείωσε το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο το 1995. Δούλεψε για επτά μήνες στη διάρκεια του 1996 και τώρα συνεχίζει τις σπουδές της σε μεταπτυχιακό επίπεδο. (Δούλεψε από τον Ιανουάριο ως τον Ιούλιο 1996). Επειδή το 1995 της πήρα ένα οικόπεδο 500 τ.μ. σε χωριό της Κορινθίας, αντί 700.000 δρχ., την έγραψα ως προστατευόμενο μέλος στη δήλωσή μου του 1996, όπως έκανα πάντοτε, αλλά και η ίδια έκανε ξεχωριστή δήλωση για το κτήμα που της αγόρασα εγώ. Από τον Σεπτέμβριο του 1996 συνεχίζει τις σπουδές της. Τα χρήματα που πήρε από την εργασία της το 1996 ήταν 850.000 δρχ. Θα κάνει βεβαίως ξεχωριστή δήλωση. Η ερώτησή μου είναι: Εφόσον από τον Αύγουστο του 1996 ως τώρα δεν έχει ξαναδουλέψει και είναι φοιτήτρια θα πρέπει να την συμπεριλάβω ως προστατευόμενο μέλος και στη δική μου δήλωση, δεδομένου ότι έχει να δηλώσει εισόδημα 850.000 δρχ.;

Εφόσον η κόρη σας έχει εισόδημα πάνω από 300.000 δρχ. έπαυσε να είναι προστατευόμενο μέλος. Εχει υποχρέωση να υποβάλει δήλωση διότι απέκτησε εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες πάνω από 800.000 δρχ.