Νέες Εποχές

Στη διάρκεια των σαράντα χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ βιώσαμε γεγονότα και περιόδους ευρωπαϊκών κρίσεων που αμφισβήτησαν την ίδια την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, η οποία δυσκολεύτηκε – και ακόμη δυσκολεύεται – να δώσει ικανοποιητικές λύσεις σε ευρωπαϊκά προβλήματα, όπως η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, που στην Ελλάδα τη βιώσαμε δραματικότερα από […]

Είναι δυνατόν να έχει κανείς δύο πατρίδες; Είναι. Αν η μία είναι μέρος της άλλης. Π.χ. ένας Eλληνας από την Κρήτη μπορεί να είναι ταυτόχρονα Κρητικός και Eλληνας – μια και η Κρήτη είναι μέρος της Ελλάδας. Και η Ελλάδα είναι μέρος της Ευρώπης. Είχα τη μεγάλη τύχη – και μακαρίζω τους γονιούς μου γι’ αυτό – να […]

Πριν από 42 χρόνια, στις 28 Μαΐου 1979, ήμουν στο Ζάππειο στην τελετή υπογραφής της Πράξης Προσχώρησης της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ),  από την ευρωπαική ηγεσία και τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή. Ως σύμβουλος του ΥΠΕΞ – στενός συνεργάτης του επικεφαλής της ενταξιακής διαπραγμάτευσης, πρέσβεως Β. Θεοδωρόπουλου, αισθανόμουν τη […]

Κλείσαμε λοιπόν 40 χρόνια ως μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και με τη βούλα. Ομως, η ευρωπαϊκή μας σχέση δεν υπήρξε διόλου ανέφελη. Αντίθετα, ήταν γεμάτη κρίσεις. Κοιτώντας πίσω, μπορούμε πλέον να βγάλουμε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον. Αλλωστε, σε αυτό δεν χρησιμεύουν κυρίως οι επέτειοι; Να θυμόμαστε και να μαθαίνουμε. Το πρώτο συμπέρασμα που […]

Η Ευρωπαϊκή Ενωση ιδρύθηκε με την προοπτική της εξέλιξής της σε Ομοσπονδία. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέρος της εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών εκχωρήθηκε σε ένα υπερεθνικό όργανο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το σύστημα σε γενικές γραμμές λειτουργεί με δύο τρόπους: τον κοινοτικό και τον διακυβερνητικό. Στην πρώτη περίπτωση οι αποφάσεις του ανώτατου οργάνου – Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – εκτελούνται […]

Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας ωφελήθηκε τα μέγιστα από τη συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αρκεί να αναλογιστούμε την ενίσχυση της διαπραγματευτικής μας δύναμης στα Βαλκάνια ή απέναντι στην Τουρκία ή ακόμη τη σημασία της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, αδιανόητη αν δεν είχε προηγηθεί η Ελλάδα. Η εξωτερική μας πολιτική είναι ένα πεδίο όπου […]

Ηρθα στην Ελλάδα ως υπεύθυνη της Ομάδας Δράσης τον Σεπτέμβριο του 2011. Είχαν προηγηθεί η υπογραφή του πρώτου μνημονίου και το δύσκολο πρώτο εξάμηνο του 2011. Ο τότε πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, είχε ζητήσει τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις δύσκολες υποχρεώσεις που είχε αναλάβει απέναντι στους δανειστές. Η Επιτροπή ανταποκρίθηκε […]

Κακός ο απολογισμός: 70.000 στρέμματα κάηκαν την περασμένη εβδομάδα στα Γεράνεια, από τα οποία 52.000 στρέμματα δάσους – η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην Αττική από το 1984, πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της Πάρνηθας του 2007 και μία από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του ελληνικού καταστροφολογίου, στο top 1%. Και είναι Μάιος ακόμη, ημερολόγιό μου. Ανησυχώ, πολύ. Μπορεί […]

Διαβάζω πως έχουν φτάσει ως την Αττική οι καπνοί από τη Μεγαρίδα που καίγεται: «κλείστε τα παράθυρα και μην κυκλοφορείτε» άρχισαν να διαδίδουν κάποιοι – στο Αρχιπέλαγός μας δεν νιώθω καπνό· μήπως ήδη έχω πεθάνει και δεν το ξέρω; Με έκαψε άραγε η πυρκαγιά ή έχω πεθάνει από ασφυξία; Ή μήπως είμαι θύμα της θεμελιώδους αρχής […]

Το 1997 οι βρετανοί Εργατικοί συμπλήρωναν 18 χρόνια εκτός κυβέρνησης. Για ένα κόμμα εξουσίας σαν αυτό μία ακόμα αποτυχία θα σήμαινε την πρόωρη pasokification του. Ο μήνας Μάιος ήταν καθοριστικός για τους Εργατικούς. Ο γεννημένος στις 6 Μαΐου 1953 Τόνι Μπλερ οδήγησε την 1η Μαΐου 1997 στη νίκη τους Νέους Εργατικούς. Το 2001, επτά ημέρες […]

Εχουν περάσει σχεδόν πενήντα χρόνια από την έναρξη (της τρέχουσας φάσης) της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης χωρίς να έχουμε καταφέρει την επίλυση των προβλημάτων. Αντίθετα, στην 50ετία που διέρρευσε «τα πράγματα πήγαν από το κακό στο χειρότερο» με κύρια ευθύνη της Τουρκίας αλλά και με τη μη αξιοποίηση ευκαιριών λύσης από πλευράς Ελλάδας – πολιτική αδράνειας (π.χ. 2004, […]

Η διάστρωση του εδάφους στην Ακρόπολη είναι το κλασικό εκείνο θέμα που μπορεί να προκαλέσει ορυμαγδό σκληρά αντικρουόμενων απόψεων. Θα είχε διχάσει οποιαδήποτε επιστημονική κοινότητα οπουδήποτε στον κόσμο και δεν υπάρχει διαβούλευση, συνέδριο ή οποιαδήποτε άλλη μορφή ανταλλαγής απόψεων που θα δημιουργούσε θετικές συγκλίσεις. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί […]

Προσπαθώντας ανεπηρέαστα και αμερόληπτα να κατανοήσει κανείς τους στόχους των προτεινόμενων από τον καθηγητή M. Κορρέ αποκαταστάσεων στην Ακρόπολη (ανακατασκευή των αρχαίων ανδήρων και της μνημειακής σκάλας των Προπυλαίων), έρχεται αντιμέτωπος με το κρίσιμο ερώτημα: Ποια σχέση έχει η εικόνα του συγκροτήματος όπως ολοκληρώθηκε στην πρώτη του φάση με πληθώρα κτισμάτων, αγαλμάτων, αναθημάτων και λειτουργιών […]

Υπάρχει ένα είδος τέχνης ακόμη και στην ανάρρωση από μια αρρώστια. Οταν αρχίζει κανείς να συνέρχεται από τους πόνους, προτού ζητήσει να γευτεί και πάλι τις νοστιμιές της ζωής είναι καλό να σταθμίσει τι πέρασε. Κάνει τον απολογισμό του, που τον διαδέχεται το καταστάλαγμα. Αυτό το καταστάλαγμα αντί να του κόψει την όρεξη, την ανοίγει […]

Σκεφτόμουν τις προάλλες ποιος θα ήταν ο έλληνας μεταπολεμικός συγγραφέας που θα μπορούσε να γράψει το καταλυτικό, δραστικό μυθιστόρημα για την πανδημία στην Ελλάδα. Στην αρχή λειτούργησα σχεδόν φιλολογικά, απαριθμώντας τις αισθητικές, δραματουργικές, συνθετικές αρετές που θα όφειλε να έχει ένα τέτοιο κείμενο. Την ιστορική σκευή, την πρισματική σκέψη, την αναγκαία απόσταση από το επίκαιρο, […]

Ο καθηγητής Ρίτσαρντ Πάρκερ συνήθιζε να λέει πως κάθε 40-50 χρόνια ο κόσμος αλλάζει κυρίαρχο ιδεολογικό μοντέλο. Από την εγκαθίδρυση του κεϋνσιανισμού το ’30 στη στροφή του νεοφιλελευθερισμού το ’80 και στη σημερινή βαθιά αμφισβήτηση αυτού του μοντέλου η οποία πιθανολογείται ότι θα γεννήσει κάτι καινούργιο. Με τις πρώτες 100 μέρες του ο Μπάιντεν δείχνει […]

Πώς η πανδημία επηρέασε τη σχέση μεταξύ της ελληνικής Διασποράς και της Ελλάδας; Σε αυτό το ερώτημα τοποθετήθηκαν έντεκα μελετητές στη δημοσίευση του SEESOX «The Greek Diaspora and the Homeland in the time of the pandemic». Η Φωτεινή Καλαντζή, ερευνήτρια στο SEESOX, διαπίστωσε πως λιγότερο εύπορες χώρες αναζήτησαν από ομογενείς τους φαρμακευτικό υλικό, οικονομική βοήθεια […]

Αν αθροίσει κάποιος τα κείμενα, τα τραγούδια, τις δηλώσεις, τις αναλύσεις, τις διαμάχες των τελευταίων 16 μηνών θα φτιάξει το μωσαϊκό της πανδημίας, το χνάρι της επάνω στις ζωές μας. Δεν θα είναι η ρεαλιστική και οριστική αποτύπωση, αλλά εκείνη η πρώτη εν θερμώ αποτίμηση που συνοδεύει πάντα την καταγραφή μιας δραματικής συγκυρίας. Η Ιστορία […]

Σε τηλεοπτικές συζητήσεις, και μάλιστα πολύ συχνά, διάφοροι τόνοι υπερθετικοί, είτε των επιθέτων είτε των ουσιαστικών, την άκριτη προσοχή μας διεκδικούν. Και – δραματοποιώντας ό,τι έχουν να μας πουν – τη θυμική μας συγκατάθεση επιδιώκουν να υφαρπάζουν. Στην κυριολεξία το ελεγκτικό μας χρέος προσπαθούν να παρακάμψουν και ένα παρωχημένο εθνοκεντρικό ηδονισμό να υπηρετήσουν. Προχθές όμως, και μιλώντας […]

Στην προηγούμενη επιφυλλίδα μου («Επανάσταση και “εκκλησιαστικά περιβάλλοντα”», 4 Απριλίου), αναφερόμενος στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δύο αντίπαλων παρατάξεων της σημερινής ουσιοκρατικής ιστοριογραφίας (των φονταμενταλιστών της αδιάσπαστης ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού, από τη μία, και των «μεταφυσικών» της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας, από την άλλη, για τους οποίους δεν υπάρχει νεοελληνικό έθνος πριν από το 1800 παρά […]