«Το δυστύχημα στα Τέμπη είναι μία τραγωδία που συγκλονίζει όλους τους Έλληνες. Ως κυβέρνηση, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε μόνο με σεβασμό και κατανόηση στην έκκληση του Πάνου Ρούτσι. Να μην επιτρέψουμε να υπάρξουν άλλα λάθη. Η Δικαιοσύνη οφείλει να κάνει αυτό που πρέπει άμεσα, πριν να είναι αργά, ώστε να ανακουφιστεί ο Πάνος Ρούτσι», δήλωσε ο Μαρκόπουλος και θυμήθηκα ότι ο βουλευτής της ΝΔ ήταν πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής για την τραγωδία των Τεμπών, αυτής που ο πρωθυπουργός είπε ότι δεν πήγε και τόσο καλά, που έκρινε ότι δεν υπάρχει καμιά ευθύνη πολιτικών προσώπων και αυτός που δεν επέτρεψε να συζητηθεί η δικογραφία για την σύμβαση 717.

Προχθές μόλις, η Λάουρα Κοβέσι, αναφερόμενη ακριβώς στην σύμβαση 717, είπε ότι η τραγωδία των Τεμπών θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν είχε ολοκληρωθεί η σύμβαση, αλλά η έρευνα δεν έφτασε εκεί που μπορούσε να φτάσει. Οπότε εκλαμβάνω τη χθεσινή δήλωση του Μαρκόπουλου ως αυτοκριτική, μια και αυτός είναι ένας από τους πρώτους που επέτρεψαν να γίνουν λάθη και εμπόδισαν την Δικαιοσύνη να κάνει αυτό που πρέπει.

***

Οργίλη, αλλά καθόλου αποστομωτική δεν ήταν η απάντηση του Μάκη Βορίδη στο ΠαΣοΚ. Το ΠαΣοΚ, με την ευκαιρία της έναρξης της νέας βουλευτικής συνόδου τη Δευτέρα, «τρολάρισε» τον πρώην υπουργό, υπενθυμίζοντας ότι παρήλθε πλέον η προθεσμία για να του ασκηθεί δίωξη για τις τυχόν ευθύνες του για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο Βορίδης απάντησε ότι η Βουλή τον έκρινε επί της ουσίας και τον απάλλαξε από κάθε ευθύνη, οπότε δεν υπάρχει θέμα «παραγραφής».

Όμως, η συντριπτική πλειοψηφία των συνταγματολόγων, η αντιπολίτευση, αλλά και το προηγούμενο της προανακριτικής για το Βατοπαίδι, άλλα λένε. Η Βουλή δεν πήρε καμιά απόφαση, γιατί στην ψηφοφορία δεν μετείχε ο αναγκαίος από το Σύνταγμα αριθμός βουλευτών κι έτσι δεν υπάρχει το οιωνεί δεδικασμένο που δεν επιτρέπει σε μια Βουλή, με άλλη σύνθεση, να επαναφέρει το αίτημα για τη σύσταση προανακριτικής, γι’ αυτά τα πραγματικά περιστατικά.

Εκείνο που υπάρχει είναι ότι, σύμφωνα με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, παρήλθε πλέον άπρακτη η προθεσμία για να του ασκηθεί δίωξη κι έτσι μια επόμενη Βουλή δεν μπορεί να επιληφθεί, όπως σωστά λέει το ΠαΣοΚ, αν και ο Βορίδης καθόλου δεν απαλλάχθηκε από αυτήν τη Βουλή.

***

Εκείνο όμως που μου επισήμανε ο φίλος μου ο νομικός, είναι ότι ο «Μάκης», όπως τον προσφωνεί το ΠαΣοΚ στην ανακοίνωσή του, δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της «παραγραφής». Κάποτε κουνούσε το δάχτυλο σε όσους έλεγαν ότι η κυβέρνηση, από αμέλεια ή σκόπιμα, αν και αναθεωρήθηκε το άρθρο 86 του Συντάγματος, δεν κατάργησε την αποσβεστική προθεσμία που προέβλεπε ο νόμος και περηφανευόταν ότι «εμείς είμαστε εκείνοι που έχουμε αλλάξει το Σύνταγμα και έχουμε καταργήσει τη βραχεία αποσβεστική προθεσμία των δύο κοινοβουλευτικών συνόδων. Τώρα, τα αδικήματα των υπουργών κρίνονται με την κοινή παραγραφή».

Φαίνεται περίεργο το ότι ο πρώην υπουργός δε «μάλωσε» αυτήν τη φορά το ΠαΣοΚ, υποδεικνύοντας ότι η ΝΔ, ούτως ή άλλως, κατάργησε τη σύντομη «παραγραφή», οπότε αυτά που λένε είναι βλακείες. Αντιθέτως, λέει ξεκάθαρα ότι παραγραφή δεν υπάρχει, επειδή η υπόθεσή του κρίθηκε επί της ουσίας. «Καθόλου περίεργο» μου είπε ο φίλος μου. «Ο κ. Βορίδης είναι ευφυής και πολύπειρος νομικός. Ξέρει πολύ καλά ότι αυτά που λέει περί απαλλαγής του δεν ισχύουν κι ότι αύριο μπορεί να βρεθεί μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που δε θα είναι πρόθυμη να ψηφίζει με επιστολικές ψήφους και να ερμηνεύει «δημιουργικά» το Σύνταγμα, για να θάψει την υπόθεση κι έτσι δεν θέλησε να υπονομεύσει και την επόμενη άμυνά του, αν ποτέ κληθεί να λογοδοτήσει».

***

Βάρρας κατά Βορίδη

Στον πρόεδρο της Εξεταστικής Επιτροπής, Ανδρέα Νικολακόπουλο, απέστειλε ο Γιώργος Μυλωνάκης το ενημερωτικό σημείωμα που είχε λάβει για την κατάσταση στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πρόκειται για ένα έγγραφο με περισσότερες από 40 σελίδες, το οποίο είχε στείλει ο Γρηγόρης Βάρρας, σημερινός μάρτυρας της Επιτροπής. Μεταξύ άλλων, σε αυτό το ενημερωτικό, ο Βάρρας εγκαλεί τον Μάκη Βορίδη ότι διατήρησε την τεχνική λύση και ζήτησε την παραίτησή του, «γιατί έκανα καλά τη δουλειά μου και ξεκάρφωνα ανομίες ή άλλα που πιθανά του εισηγήθηκε ο αντιπρόεδρος Δημήτρης Μελάς (…) βλέποντας επιπλέον κοντά στα 10 εκατ. στρέμματα που θα μπορούσαν να κάνουν… με απόθεμα, εξυπηρετήσεις κλπ κλπ και δημιουργία ικανών και άτυπων φίλων για ότι προέκυπτε στο μέλλον».

Ο Βάρρας κάνει λόγο για «αμέλειες» του τότε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. «Έτσι, μέσα σε αυτό το περιβάλλον και με προσχήματα έωλων νομικών προσχημάτων, το ΥΠΑΑΤ άφησε το θέμα σε αδικαιολόγητη εκκρεμότητα και σήμερα έδωσε το δικαίωμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη γραφειοκρατία της να ξαναπάρει τα 446 εκατ. ευρώ πίσω και να δικαιολογήσει την αστοχία της, το 2009- 2013 και να δημιουργείται από τις αμέλειες του κ. Βορίδη η πρωτοφανής αρνητική εικόνα, η χώρα να χάνει σε ένα χρόνο ότι προσπάθησε να κερδίσει και κέρδισε σε 8 χρόνια», αναφέρει και καταλογίζει πολιτική ευθύνη στον Βορίδη που δεν παραγράφεται. «Είναι εξόχως πολιτική η ευθύνη μάλιστα από κάποιον που γνωρίζει τις νομικές διαδικασίες. Η κυβέρνηση χρεώνεται ότι έχασε 446 εκατ. ευρώ που είχαν κερδηθεί στα δικαστήρια. Η πολιτική αυτή ευθύνη δεν παραγράφεται», σημειώνει χαρακτηριστικά.

***

Τους αιφνιδίασε όλους ο Τσίπρας

Έσκασε, λένε, «σαν βόμβα» η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, μα όσοι τον παρακολουθούσαν καιρό, ήξεραν πως το φιτίλι έκαιγε σταθερά όλο αυτό το διάστημα. Ήταν μια έξοδος «μελετημένη», σχεδόν ψυχρή. Άλλωστε, οι βόμβες για να σκάσουν, πρέπει να υπάρχει και μια στάλα μπαρούτι μέσα, η Κουμουνδούρου χρόνια τώρα μυρίζει αποκλειστικά και μόνο θειάφι.

Όπως και να ᾽χει, η είδηση βρήκε τους βουλευτές στον δρόμο για τον αγιασμό και την έναρξη της Γ᾽ Κοινοβουλευτικής Συνόδου -ειρωνεία ωραιότατη, αφού εκείνοι πήγαιναν να ευλογηθούν για «ενότητα» και «πρόοδο», ενώ το κόμμα τους έμπαινε σε νέα φάση εσωστρέφειας. Ο Σωκράτης Φάμελλος μπήκε στη Βουλή με το χαμόγελο του ανθρώπου που ξέρει πως πρέπει να φανεί ήρεμος, ακόμη κι όταν γύρω του όλα καταρρέουν. Το έχασε, όμως, γρήγορα, μόλις ακούστηκαν οι πρώτες ερωτήσεις δημοσιογράφων. Γιατί δεν υπάρχει πιο δύσκολη αποστολή από το να υπερασπίζεσαι την «επόμενη μέρα» ενός κόμματος που δεν ξέρει αν υπάρχει επόμενη μέρα.

Αυτή την ώρα, στην Κουμουνδούρου επικρατεί μια παράξενη σιωπή -άλλοι ζυγίζουν απώλειες, άλλοι ευκαιρίες κι όλοι μαζί προσποιούνται ότι δεν κοιτάζουν προς την πλευρά του Αλέξη Τσίπρα. Την ίδια στιγμή, οι «γαλάζιοι» απέναντι, με τη γνωστή, σχεδόν αθλητική ευφορία του αντιπάλου, στοιχηματίζουν ήδη ποιος θα μείνει και ποιος θα φύγει. Βέβαια, από εδώ και πέρα, το παιχνίδι δεν είναι μόνο ποιος θα φύγει, αλλά κυρίως ποιος θα μείνει όρθιος στο Game Of Thrones της Κεντροαριστεράς.

***

Στάση αναμονής

Στην Κουμουνδούρου, μετά την αποχώρηση Τσίπρα, όλοι παίζουν το παλιό καλό παιχνίδι της πολιτικής επιβίωσης: κρατούν αποστάσεις και μετρούν πιθανότητες. Οι περισσότεροι αποφεύγουν τη μετωπική σύγκρουση, όχι από σύνεση, αλλά από ένστικτο. Ξέρουν πως σε ένα κόμμα σε αυτή την κατάσταση, ο θόρυβος δε βοηθά.

Ο Παύλος Πολάκης, φυσικά, έκανε την εξαίρεση -ποιος να τον συγκρατήσει; Με τη γνωστή του άνεση, κατηγόρησε τον Τσίπρα για «αποστασία», λες και η αποχώρηση του «αρχηγού» ήταν «προδοσία» κι όχι το αναμενόμενο φινάλε ενός δράματος που παίζεται μήνες τώρα.

Οι υπόλοιποι, πάντως, τηρούν σιγή ασυρμάτου. Γιατί φοβούνται μήπως μια λέξη παραπάνω τους κατατάξει στο λάθος στρατόπεδο. Και έχουμε δρόμο μπροστά μας…

***

Σιγή ασυρμάτου

«Βρες κάποιον από τον ΣΥΡΙΖΑ να βγει στο κανάλι», μου είπε φίλος από τηλεοπτικό σταθμό. Μάταιος κόπος. Μετά την παραίτηση Τσίπρα, οι περισσότεροι πρώην υπουργοί είχαν επιλέξει τη σιωπή ως στρατηγική ή, ακριβέστερα, ως άμυνα. Τα τηλέφωνα έμειναν κλειστά, τα μηνύματα αναπάντητα, τα γραφεία βουβά. Κανείς δεν ήθελε να μιλήσει, κανείς δεν ήξερε τι να πει και κυρίως, κανείς δεν ήθελε να πει κάτι που αύριο θα χρειαστεί να αναιρέσει. Οι παλιοί υπουργοί θυμήθηκαν ξαφνικά τη «σοφία της σιωπής».

***

Αναγκαστικές συμμαχίες

Βιντεοσκοπημένο μήνυμα ο Αλέξης Τσίπρας, βιντεοσκοπημένο μήνυμα κι ο Σωκράτης Φάμελλος. Ο πρόεδρος του κόμματος αναζητεί τρόπους να κρατήσει ενωμένο ένα σύνολο, που έχει ήδη αρχίσει να ξηλώνεται από μέσα. Προσπαθεί να διασώσει ό,τι μπορεί, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με εκείνους που μέχρι χθες τον αμφισβητούσαν ανοιχτά.

Η «συμμαχία» του Φάμελλου με τον Νίκο Παππά και τον Παύλο Πολάκη δεν είναι προϊόν πολιτικής σύγκλισης, είναι προϊόν ανάγκης. Κι όμως, οι τρεις τους μιλούν την ίδια γλώσσα: αυτήν του φόβου, μήπως το κόμμα που έχτισαν, καταρρεύσει, πριν προλάβει να βρει νέο αφήγημα. Στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, συμφώνησαν σχεδόν στα πάντα, πράγμα σπάνιο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Όχι επειδή τα πιστεύουν, αλλά γιατί όλοι καταλαβαίνουν πως η ρήξη τώρα θα σήμαινε πολιτική αυτοκτονία. Η «τριανδρία» μοιάζει αποφασισμένη να κρατήσει τη συνοχή, τουλάχιστον μέχρι να αποφασίσουν ποιος από τους τρεις θα ζητήσει πρώτος το τιμόνι.

Γιατί, όπως δείχνει η ιστορία της Κουμουνδούρου, οι συμμαχίες χτίζονται για να διαλυθούν και συνήθως, διαλύονται λίγο προτού τις χρειαστούν πραγματικά.

***

Τα μηνύματα Ιερώνυμου

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, αφού ολοκλήρωσε τον αγιασμό στη Βουλή, θέλησε να επισκεφθεί και να συναντήσει τον απεργό πείνας, Πάνο Ρούτσι. Μάλιστα, λίγα λεπτά νωρίτερα, είχε ένα θερμό τετ α τετ με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, στους διαδρόμους της Μεγάρου. Πάντως, όποιος άκουσε την τοποθέτηση του Αρχιεπισκόπου, άκουσε με προσοχή τα όσα είπε.

«Τα έχουμε ανάγκη πάρα πολύ τα αγαθά που αναφέρονται στο ευχολόγιο του Αγιασμού, ιδιαίτερα αυτή την εποχή, με τις συνθήκες που επικρατούν γύρω μας, μας καλεί όλους μαζί ενωμένους, ξεπερνώντας τις δυσκολίες, τις διαφορετικές τοποθετήσεις ή πεποιθότα, αλλά πάνω από αυτά, πολλές φορές να τιμήσουμε την ενότητα, την αγάπη μεταξύ μας πάνω από όλα. Όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν», σημείωσε.

Και συνέχισε λέγοντας πως «ευχόμαστε σαν αδερφοί σας και συνεργάτες σας με άλλον τρόπο, στον λαό μας, τους πιστούς μας, όλοι μαζί από κοινού. Οι διαφορές έρχονται και παρέρχονται, η φροντίδα πρέπει να μένει. Όλοι μαζί να αγωνιστούμε για αυτόν τον λαό, ο οποίος πράγματι παραπαίει και χρειάζεται πολλή προσοχή, πολύ αγώνα και πολλή προσπάθεια. Όλοι μας οι πατέρες που είμαστε εδώ και ο λαός μας αυτό εύχεται. Δύναμη σε όλους, υπομονή, εργατικότητα και καλή πνευματική επαφή ο ένας με τον άλλον».