Γιατί αυτό που συναρπάζει είναι πάντα τα χρήματα

Ο διάσημος ισπανός χορευτής θα επισκεπτόταν την πόλη μας. Φυσικά, σύσσωμος ο επιχειρηματικός κόσμος θα συνέρρεε στο Καλλιμάρμαρο για να απολαύσει την παράσταση και δεν ήθελα να λείπω. Οπως κάθε Αθηναίος που σέβεται την αστική καταγωγή του, κατευθύνθηκα ως εκεί με το αυτοκίνητο, οπότε αναγκαστικά πήγα σε έναν σταθμό αυτοκινήτων. Μόλις ο χορευτής του φλαμένκο έκλεισε την παράσταση, επέστρεψα για να παραλάβω το αυτοκίνητο. Εδωσα στον υπάλληλο τα χρήματα, τα οποία πέταξε σε ένα συρτάρι και, όταν ρώτησα αν θα μου δώσει απόδειξη, καχύποπτα απάντησε ότι θα μπορούσε αλλά θα έπρεπε να περιμένω. Αποθαρρύνθηκα, τον ευχαρίστησα και έφυγα.

Αραγε τα χρήματα αυτά αποδόθηκαν στον ιδιοκτήτη του πάρκινγκ;

Σε σχετική έρευνα (Report to the Nation) που διεξήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον διεθνή οργανισμό Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) διαπιστώθηκε ότι ποσοστό κοντά στο 85% όλων των περιπτώσεων απατών από εργαζομένους μιας εταιρείας από το 2010 και μετά αφορά την υπεξαίρεση χρηματικών ποσών. Εχει μάλιστα διαπιστωθεί ότι η πιο συχνή μορφή απάτης εσωτερικά στις επιχειρήσεις είναι η υπεξαίρεση χρημάτων. Οι λόγοι είναι οι εξής:

Παρακάτω αναλύονται περιπτώσεις απατών οι οποίες διαπράττονται από υπαλλήλους που έχουν άμεση πρόσβαση στα χρηματικά διαθέσιμα μιας εταιρείας, όπως υπεύθυνοι πληρωμών, εμπορικοί αντιπρόσωποι και άλλοι.

Ενας υπάλληλος μπορεί να υπεξαιρέσει κάποιο χρηματικό ποσό είτε μεσολαβώντας προτού το ποσό καταχωριστεί στα λογιστικά βιβλία της εταιρείας είτε αποσπώντας το από τον τραπεζικό λογαριασμό ή το χρηματοκιβώτιο της εταιρείας.

Απτό παράδειγμα, ο υπάλληλος του σταθμού αυτοκινήτων. Ακόμη και αν ο ιδιοκτήτης υποπτευόταν κάτι, δεν θα μπορούσε να αποδείξει τίποτα αφού η συναλλαγή δεν είχε καταγραφεί.

Ο κίνδυνος «μεσολάβησης» είναι ιδιαίτερα αυξημένος στον κλάδο παροχής υπηρεσιών, όπου είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί «ποσοτικά» η υπηρεσία. Για τον λόγο αυτόν οι υπηρεσίες οι οποίες παρέχονται στο ευρύ κοινό και αφορούν μικρές πληρωμές, όπως π.χ. εστιατόρια, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα και ιατρεία, είναι εκτεθειμένες σε τέτοιου είδους περιπτώσεις απατών.

Η ανίχνευση τέτοιων απατών είναι δυνατή μόνο εφόσον υπάρχει ένας αξιόπιστος τρόπος που να επιτρέπει τον ακριβή προσδιορισμό και έλεγχο των παρεχόμενων υπηρεσιών και στον οποίο να μην εμπλέκονται υπάλληλοι που διακινούν χρηματικά διαθέσιμα της εταιρείας.

Στο παράδειγμά μας θα ήταν δυνατή η ηλεκτρονική καταγραφή όλων των εισερχομένων στον σταθμό αυτοκινήτων και ο υπολογισμός των εσόδων βάσει των ωρών στάθμευσης. Η ενδεχόμενη διαφορά που θα προέκυπτε μεταξύ των υπολογισθέντων και των εισπραχθέντων χρημάτων θα αποτελούσε και το ποσό της υπεξαίρεσης.

Ο περιορισμός ανάλογων περιπτώσεων «μεσολάβησης» επιτυγχάνεται με τον αυστηρό διαχωρισμό των λειτουργιών που εμπλέκονται στην παροχή υπηρεσιών: την παροχή της υπηρεσίας αυτή καθαυτή, τη διαχείριση των χρημάτων και την καταχώριση των παραστατικών. Η πληροφόρηση που λαμβάνεται από τις τρεις αυτές λειτουργίες πρέπει να συγκρίνεται τακτικά και οι όποιες αποκλίσεις να αποσαφηνίζονται άμεσα. Επιπλέον κρίνεται σκόπιμη η εγκατάσταση ενός αυτοματοποιημένου ελεγκτικού μηχανισμού ο οποίος να καταγράφει και να συγκρίνει τις υπηρεσίες που παρέχονται και τα ποσά που εισπράττονται.

Ο κ. Γιάννης Δρακούλης είναι επικεφαλής του Τμήματος Διερεύνησης Οικονομικής Απάτης και Εταιρικών Αντιδικιών της ΕΥ Ελλάδας.