Η Ζωή «χορεύει» το χρέος, λάτιν

Ισως η μεγαλύτερη έκπληξη για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου που διοργάνωσε και εκτέλεσε τη συζήτηση στην πρωτοεμφανιζόμενη Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του Χρέους να προήλθε από τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Χωρίς πολλές περιστροφές ο υπουργός, όταν ανέβηκε στο βήμα, επεσήμανε ουσιαστικά ότι το χρέος είναι νόμιμο και ότι δεν συμφωνεί με τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για το πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο. Βεβαίως ο κ. Βαρουφάκης υποσχέθηκε να βοηθήσει με τις υπηρεσίες του υπουργείου του, πλην όμως αυτό δεν ικανοποίησε πλήρως την κυρία Κωνσταντοπούλου, η οποία με φανερή αμηχανία σχολίασε κάτι περί ηθικού και νόμιμου.

Η δεύτερη έκπληξη της Προέδρου της Βουλής ήταν οι έντονες αντιδράσεις επειδή η επιτροπή δεν έχει καμία θεσμική νομιμοποίηση, δεν κλήθηκαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ενώ την εναρκτήρια συνεδρίαση νομιμοποίησε με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Ευ. Βενιζέλου με επιστολή του προς τον κ. Παυλόπουλο.

Κατά τα άλλα, οι εργασίες της επιτροπής συνεχίστηκαν με ακτιβισμούς και με έντονο… λάτιν χρώμα από τους προσκεκλημένους της κυρίας Κωνσταντοπούλου, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είχαν καμία ειδίκευση σε θέματα συσσώρευσης χρέους. Η εμπειρία των μελών της επιτροπής προέρχεται από τον χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ετσι ακούστηκαν φράσεις του τύπου «εμείς στη Βραζιλία επί 15 χρόνια εξετάζουμε το χρέος σε επιτροπές και δεν καταλήξαμε πουθενά» ή από την ίδια τη Βραζιλιάνα Μαρία Λουτσία Φατέλι ότι «το εργαλείο για να αποδείξουμε πως το χρέος δεν είναι πληρωτέο είναι ο λογιστικός έλεγχος» κάνοντας λόγο για «τοξικές συναλλαγές» μέσω του κρατικού δανεισμού.

Και βεβαίως πέρασε σχεδόν απαρατήρητη η τοποθέτηση της Βρετανίδας Μάργκοτ Σάλομον, καθηγήτριας στη LSE και διευθύντριας του Κέντρου για τη Μελέτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ειδικευμένης σε θέματα παγκόσμιας οικονομικής δικαιοσύνης, η οποία υποστήριξε την «ανάγκη αλλαγής στο αφήγημα της παγκόσμιας οικονομίας», επισημαίνοντας παράλληλα τα «διεθνή νομικά κενά που επιτρέπουν τη διόγκωση των δημοσίων κενών».

Την παράσταση έκλεψε ο επικεφαλής της Επιτροπής Ερίκ Τουσέν, όχι τόσο με την εμφάνισή του όσο με τις συμβουλές που έδωσε, όπως είπε, σε θέματα χρέους στις κυβερνήσεις λατινοαμερικανικών χωρών, όπως η Παραγουάη, το Ανατολικό Τιμόρ, η Βραζιλία, η Αργεντινή, ο Ισημερινός, αλλά και στην Αφρικανική Ενωση. Εδωσε έμφαση στον Ισημερινό λέγοντας ότι αποτελεί πηγή έμπνευσης επειδή η χώρα αυτή κήρυξε στάση πληρωμών με αποτέλεσμα να γίνει ένα σύμβολο αντίστασης έναντι των… κακών δανειστών.

Ο βέλγος ακαδημαϊκός με εξειδίκευση στα οικονομικά και στα κοινωνικά δικαιώματα Ολιβιέ ντε Σιούτερ πρότεινε στην Επιτροπή βασικές κατευθύνσεις διερεύνησης: αν οι διαπραγματεύσεις των δύο μνημονίων έγιναν υπό πίεση και άρα με έλλειψη συγκατάθεσης από την πλευρά της Ελλάδας (καθώς η σύναψη σύμβασης υπό οικονομική απειλή, όπως είπε, και χωρίς συναίνεση και των δύο μερών απαγορεύεται από τη Σύμβαση της Βιέννης), το κατά πόσον έχει αλλάξει η συγκυρία από το 2010 ή το 2012 ώστε να δικαιολογείται σήμερα η επανεξέταση των δύο συμφωνιών. Επίσης, να εξεταστεί και το αν η εφαρμογή των μνημονίων έχει οδηγήσει σε παραβίαση του Κοινωνικού Χάρτη της ΕΕ και αν τα ευρωπαϊκά όργανα έχουν ξεπεράσει τις αρμοδιότητες που τους χορηγούσε η Συνθήκη της Λισαβόνας. Προειδοποίησε μάλιστα ότι η ισχύς του εθνικού δικαίου μπορεί να αποτελέσει επιχείρημα για τη μη τήρηση μιας διεθνούς συμφωνίας μόνο όταν είναι πρόδηλη η παραβίασή της.

Τι θα συνέβαινε αν σταματούσαμε να πληρώνουμε ήταν το θέμα του οικονομολόγου Ολιβιέ Μπονφόντ, αλλά αφορούσε την εξυπηρέτηση του βελγικού δημοσίου χρέους και τις εναλλακτικές πολιτικές λιτότητας. Μίλησαν και άλλοι από πολλές χώρες αλλά σε τελείως θεωρητικό επίπεδο.

Η κυρία Κωνσταντοπούλου έστησε, κατά τα κόμματα της αντιπολίτευσης, μια εκδήλωση αποκλειστικά για την προσωπική της προβολή. Χρησιμοποίησε τρία τηλεοπτικά σποτάκια που προπαγανδίζουν τη διαγραφή χρέους αγνοώντας τη διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης, ενώ για να προβληθούν οι εργασίες της Επιτροπής σταμάτησαν και οι εκπομπές από το κανάλι της Βουλής με εντολή της Προέδρου.

Η επιτροπή της Ζωής Κωνσταντοπούλου δεν πρόκειται να εκδώσει πόρισμα, απλώς τα συμπεράσματά της θα τεθούν κατά τη σύνοδο των προέδρων των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων που θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη στο τέλος Απριλίου, ενώ προγραμματίστηκε και νέα σύνοδος της επιτροπής τον Μάιο και πάλι στη Βουλή των Ελλήνων.