Γιόνας Κάουφμαν: Ο βασιλιάς των τενόρων αγαπά τους Ελληνες

Είναι η τρίτη φορά που ο Γιόνας Κάουφμαν θα βρεθεί στην Αθήνα και στο Μέγαρο Μουσικής. Η προηγούμενη εμφάνισή του, το 2011, έτυχε σε ημέρα χάους για την πρωτεύουσα αφού μια γενική απεργία είχε παραλύσει τα πάντα. Συνέπεσε παράλληλα με μια περίοδο ιδιαίτερης έντασης στις ελληνογερμανικές σχέσεις και, μιλώντας τότε στο «Βήμα», ο σουπερστάρ τενόρος από το Μόναχο είχε παραδεχθεί πως στο άκουσμα ότι θα εμφανιστεί στη χώρα μας κάποιος γνωστός του τον είχε χαρακτηρίσει τρελό… Ο ίδιος, βέβαια, δεν προβληματίστηκε ούτε στιγμή. Ηρθε, τραγούδησε και βεβαίως καταχειροκροτήθηκε. Τρία χρόνια αργότερα ο Κάουφμαν επικαλείται αυτή ακριβώς τη θέρμη του αθηναϊκού κοινού ως έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους επιστρέφει με χαρά στην Ελλάδα.

«Οι πολιτικές σχέσεις ανάμεσα στις χώρες μας δεν έχουν καμία επιρροή σε εμένα ως καλλιτέχνη» επισημαίνει, για να εξηγήσει ωστόσο αμέσως μετά: «Μη με παρεξηγήσετε: δεν εννοώ ότι η τέχνη και η πολιτική οφείλουν να είναι αυστηρά διαχωρισμένες. Είμαστε όλοι μέρος ενός πολιτικού συστήματος και ο καθένας έχει υποχρέωση να γνωρίζει ορισμένα βασικά τουλάχιστον πράγματα που αφορούν την ανθρωπότητα και τα δικαιώματα του ατόμου. Δεν βλέπω όμως τον λόγο για τον οποίο μια καλή σχέση ανάμεσα σε έναν καλλιτέχνη και στο κοινό του θα πρέπει να τραυματίζεται σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης».

Λίγο προτού συμπληρώσει τα 45 του χρόνια ο Κάουφμαν βρίσκεται στο απόγειο της καριέρας του: η κριτική τον έχει χρίσει «βασιλιά των τενόρων», κλείνει συμβόλαια μία πενταετία –ίσως και περισσότερο –νωρίτερα, ενώ είναι ο αγαπημένος των μεγαλύτερων λυρικών θεάτρων αλλά και των σημαντικότερων συναυλιακών αιθουσών, αφού ο ίδιος αγαπά εξίσου την όπερα και τα lieder. Πρόκειται αναμφίβολα για μια σπάνια περίπτωση, αφού το πέρασμά του από το ελαφρύ λυρικό ρεπερτόριο στο δραματικό είναι πράγματι μοναδικό στην ιστορία της όπερας. «Η ίδια η φωνή είναι αυτή που πρέπει να σε οδηγεί σε νέους ρόλους και προκλήσεις και όχι η φιλοδοξία ή οτιδήποτε άλλο» λέει ο Κάουφμαν αναφερόμενος στην πολυσυζητημένη πολυσχιδία του. «Η αλήθεια είναι ότι δεν μου αρέσει να παραμένω κολλημένος ή να “ειδικεύομαι” σε πέντε-έξι ρόλους. Η ποικιλία είναι κάτι που θέλω να διατηρήσω. Μου αρέσει να τραγουδώ γερμανικό, ιταλικό και γαλλικό ρεπερτόριο, όπως αγαπώ την όπερα, το ορατόριο και τα lieder. Και αυτό γιατί μου χαρίζουν ευελιξία από κάθε άποψη…».

Ο Κάουφμαν γεννήθηκε σε φιλόμουση οικογένεια. Οι γονείς του ζούσαν μια συνηθισμένη ζωή σε ένα νοικιασμένο διαμέρισμα διατηρώντας μια πλούσια δισκοθήκη και προσφέροντας στον ίδιο και στην αδελφή του την πολυτέλεια ενός πιάνου. Στην ίδια πολυκατοικία ζούσε και ο παππούς του μέσω του οποίου γνώρισε και αγάπησε τη μουσική του Βάγκνερ. Ωστόσο ο ίδιος έχει δηλώσει πως, όταν τραγουδά γερμανική όπερα, το πρωταρχικό δεν είναι ότι την αισθάνεται κοντά του για εθνικούς λόγους αλλά η χαρά που του προσφέρει η δύσκολη και απαιτητική ερμηνεία της. Πώς βιώνει, άραγε, το «πέρασμα» από έναν χαρακτήρα σε κάποιον άλλον, πολύ διαφορετικό; «Αν είσαι απόλυτα αφοσιωμένος στο επάγγελμά σου και κάνεις βαθιά “βουτιά” στη μουσική, στο κείμενο και στον χαρακτήρα στον οποίο πρέπει να μεταμορφωθείς στη σκηνή, δεν είναι τόσο δύσκολο να περάσεις από τον Δον Χοσέ στον Σίγκμουντ, στον Πάρσιφαλ ή στον Λόενγκριν. Για εμένα αυτές οι “αλλαγές ταυτότητας” είναι από τα πιο ελκυστικά πράγματα στη δουλειά μου…» λέει ο Κάουφμαν.

Με δεδομένη την αναγνωρισιμότητα και την αποδοχή που γνωρίζει διεθνώς, τι νόημα έχει, αλήθεια, για τον ίδιο η λέξη «επιτυχία»; «Κατά τη γνώμη μου, επιτυχία είναι μια κατάσταση κατά την οποία η καλλιτεχνική αξία μπορεί να συγκεντρωθεί και να εξελιχθεί με σκοπό να παρουσιάσει ένα σπουδαίο έργο τέχνης με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο. Για να το πω πιο συγκεκριμένα, όταν μια παράσταση ή μια συναυλία έχει αυτή την ιδιαίτερη “μαγεία” η οποία είναι ικανή να αλλάξει τη ζωή κάποιου, αυτό είναι για εμένα επιτυχία…». O ίδιος πάντως έχει δηλώσει ότι μπορεί κάλλιστα να ζήσει και χωρίς το χειροκρότημα του κοινού. «Αντίβαρο» είναι πάντα η προσωπική του ζωή: η αγάπη για τα τρία παιδιά που απέκτησε από τον γάμο του με τη μεσόφωνο Μαργκαρέτε Γιόσβιγκ, ο οποίος τερματίστηκε πρόσφατα επισήμως…

Ο Κάουφμαν αναγνωρίζει ότι μια απαιτητική καριέρα σαν τη δική του έχει τίμημα. «Στη δουλειά μας δεν μπορείς να τα έχεις όλα» λέει συγκεκριμένα. «Υπάρχουν πάντα θυσίες που πρέπει να κάνεις, κυρίως επειδή βρίσκεσαι συχνά μακριά από το σπίτι σου, σε περιοδεία… Επομένως δεν μπορείς να έχεις την καθημερινότητα και τις κοινωνικές σχέσεις ενός υπαλλήλου. Αντιθέτως, ζεις συχνά σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και επικοινωνείς με την οικογένεια και τους φίλους σου μέσω τηλεφώνου, υπολογιστή και Skype. Είναι το αντίτιμο που πρέπει να πληρώσεις». Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλά πράγματα με τα οποία του αρέσει να ασχολείται στον ελεύθερο χρόνο του, όταν ασφαλώς υπάρχει αυτός. «Διαβάζω, βλέπω τηλεόραση ή ταινίες στο DVD, ασχολούμαι με επισκευές ή κατασκευές, αγαπώ την ιστιοπλοΐα, την ποδηλασία, παρακολουθώ ποδοσφαιρικούς αγώνες, μου αρέσει να μαγειρεύω και να τρώω… Μία ημέρα είναι πολύ μικρή για να χωρέσει όλα όσα με ενδιαφέρουν».

πότε & πού:
Ο Γιόνας Κάουφμαν με την Kammerorchester Wien-Berlin εμφανίζεται στις 13/5 στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Στις 20.30