Το πορνό των ημερών

Ενα ρεσό τυλιγμένο σε μια ζελατίνα. Από όλα τα δώρα που πήραν σε μια όμορφη σακούλα όσοι επισκέφθηκαν το TEDx το περασμένο Σάββατο, αν ξεχώρισε κάτι για τον συμβολισμό του ήταν αυτό το ρεσό. Ενα μικρό κερί –δώρο μιας εταιρείας –το ίδιο κερί που στην Ελλάδα η οποία στροβιλίζεται στη δίνη της κρίσης συμβολίζει την ουδετερότητα, την απόσταση από τη διαμαρτυρία, τις ίσες αποστάσεις, για να το πούμε πιο απλά, την πιο «φιλελεύθερη» προσέγγιση των πραγμάτων. Η σημειολογία ήταν πιο εύστοχη και από τον Νίκο Γκάλη το 1987.

To TEDx έκλεισε πέντε χρόνια στην Ελλάδα. Εμφανίστηκε μαζί με την ύφεση και σίγουρα το timing δεν ήταν θέμα σύμπτωσης, αλλά ανάγκης. Η παγκόσμια ιδέα ξεκίνησε το 1984 στην Καλιφόρνια ως ένα συνέδριο για την τεχνολογία, τη διασκέδαση και το ντιζάιν και μέσα στα χρόνια έγινε φαινόμενο, brand, περιφερόμενη επιχείρηση. Στη σκηνή του έχουν μιλήσει ο Μπιλ Γκέιτς, ο Αλ Γκορ, ο Πίτερ Γκάμπριελ και (ασφαλώς) ο Μπόνο. Στην Ελλάδα ήρθε ως αντίδοτο στο αδιέξοδο, μια μάζωξη αισιόδοξων, καινοτόμων, έξυπνων και φανταχτερών ανθρώπων. Πολλοί από όσους συμμετέχουν θεωρούν πως οι άνθρωποι που το απαρτίζουν θα μπορούσαν να σώσουν την Ελλάδα, αλλά ας τους συγχωρήσουμε για την αμετροέπεια, η καινοτομία δεν συμβάδιζε ποτέ με τον ρεαλισμό.

Οταν τη βλέπεις από κοντά, όλη αυτή η μάζωξη μοιάζει με το πορνό των ημερών μας. Δεν έχει να κάνει με το σεξ. Εχει να κάνει με μικρές ιστορίες επιτυχίας, με ανθρώπους που μαζεύτηκαν, ξόδεψαν εργατοώρες, έβαλαν όρεξη και δημιουργικότητα, αψήφησαν τα προβλήματα, έκαναν λάθη και τα κατάφεραν.

Μοιάζει σαν το δικό μας παραμύθι της μετα-Μεταπολίτευσης. Παρέες χαλαρών, νέων ανθρώπων, ντυμένων με καρό πουκάμισα, που δεν έχουν κάποιον πάνω από το κεφάλι τους, που δεν έχουν ούτε εργοδότες της παλιάς εποχής ούτε το δυσκίνητο Δημόσιο, που δείχνουν να έχουν βρει τον σκοπό της ζωής: να δημιουργείς χαρούμενος. Υπάρχουν πραγματικά όμορφες ιστορίες: Μια παρέα που έφτιαξε αυτό που σκέφτηκε και πήγε στη Σίλικον Βάλεϊ. Μια άλλη που εξάγει τρούφες. Μια κοπέλα που αποφάσισε να σχεδιάσει ρούχα και έγινε πλούσια. Μια άλλη που ετοιμάζεται να δουλέψει στη ΝASA. Ωραίες ιστορίες, γεμάτες έμπνευση, αφηγήσεις που κάνουν την κάθε παρέα να αναρωτιέται ποια θα είναι η δική τους ιδέα επιτυχίας. Ωραίες, αλλά και ύποπτα μεμονωμένες ιστορίες, σαν εξαιρέσεις στον κανόνα, που τις περιφέρουμε σαν χάντρες αισιοδοξίας στους καταθλιπτικούς ιθαγενείς.

Παρακολουθώ εδώ και τρία χρόνια το TEDx. Είναι μια ωραία μάζωξη. Οι λέξεις είναι προσεγμένες, οι τρόποι το ίδιο, οι ομιλίες συνοπτικές και (οι περισσότερες) έξυπνες, δεν ξεπερνούν τα 16 λεπτά. Η ιδέα είναι αμερικανική και η εφαρμογή της πρακτική: έξυπνοι άνθρωποι που συζητούν απλοποιημένες ιδέες, χιουμοριστικά λόγια που κάνουν τη ζωή να φαίνεται πιο αισιόδοξη. Ενίοτε, η συνταγή χαλάει και εμφανίζονται απλώς άνθρωποι που προσπαθούν να το παίξουν έξυπνοι και καταφεύγουν σε ομιλίες τύπου Πάουλο Kοέλο με πινελιές self help και life coaching, αλλά αυτό δεν είναι το βασικό πρόβλημα.

Το πρόβλημα είναι ότι όλη αυτή η αφήγηση του νέου δρόμου επιτυχίας μοιάζει να θέλει τόσο πολύ να νικήσει την πραγματικότητα, που στο τέλος την αψηφά. Για παράδειγμα, στο TEDx του Σαββάτου ήταν παρών και ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Χάρης Θεοχάρης, ο οποίος απολάμβανε χαμογελαστός την περιρρέουσα αισιοδοξία. Θα είχε ενδιαφέρον να μας μιλήσει για νέα ξεκινήματα και ευκαιρίες ο άνθρωπος ο οποίος φορολογεί τους ελεύθερους επαγγελματίες ακόμη και όταν δεν έχουν έσοδα…

Και μετά ήρθε το τέλος. Μετά τη λήξη, στη λεωφόρο Συγγρού, έξω από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, τα αυτοκίνητα είχαν παραλύσει καθώς οι νεοναζί είχαν πάρει άδεια για να ακούσουν Σφακιανάκη στην πλατεία Συντάγματος. Τις ίδιες ημέρες, στην επικαιρότητα ήταν ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ, ο οποίος απείλησε με αφορισμό τους βουλευτές που θα ψηφίσουν το σύμφωνο συμβίωσης και θα νικήσουν τον αποκλεισμό των ομόφυλων ζευγαριών για τον οποίο η Ελλάδα ήδη πληρώνει πρόστιμο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πραγματική Ελλάδα έδειχνε τα δόντια της και το θέαμα δεν ήταν όμορφο.

Το ερώτημα είναι μπροστά μας: Αυτές οι δύο πραγματικότητες, η νέα Ελλάδα που δεν θέλει να μπει στο Δημόσιο, αλλά να δημιουργήσει, τα παιδιά που δουλεύουν ένα application ή πραγματοποιούν μια επιχειρηματική ιδέα, και η παλιά, στενόμυαλη, συντηρητική, φοβισμένη από την κρίση, αλλά ακόμη πανίσχυρη και εκδικητική Ελλάδα, πώς θα συμβαδίσουν; Και ποιος θα κερδίσει στο τέλος αν βρεθούν σε μια εικονική μάχη; Αν ισχύει αυτό που ισχύει στο πραγματικό πορνό, πάντως, κανείς δεν κερδίζει. Συνήθως, μόλις η φαντασίωση τελειώνει, έρχεται απλά η σκληρή πραγματικότητα.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2013