Με νέες αυξήσεις στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων έκανε «ποδαρικό» ο Σεπτέμβριος στις τράπεζες, οι οποίες προσπαθούν με τις υψηλές αποδόσεις να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα κεφάλαια από τους ιδιώτες αποταμιευτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον πειρασμό των προσφορών έχουν μπει τις τελευταίες ημέρες και τα πιστωτικά ιδρύματα με τα μεγαλύτερα μερίδια στην εγχώρια αγορά, στοιχείο ενδεικτικό των πιέσεων που δέχονται τα επίπεδα ρευστότητας στο σύνολο του συστήματος.

Πλέον το ετησιοποιημένο κέρδος για τους καταθέτες, ακόμη και για μικροποσά που ξεκινούν από τα 20.000 ευρώ, ξεπερνά σε αρκετές περιπτώσεις το 5%, έστω και αν πρόκειται για δέσμευση λίγων μηνών.
Εκτός όμως από τον ανταγωνισμό που έχει αναπτυχθεί σε επίπεδο επιτοκίων, τα νέα προϊόντα των τραπεζών είναι ιδιαίτερα προνομιακά και σε άλλους όρους, όπως είναι η συχνότητα καταβολής των τόκων και η δυνατότητα πρόωρης ανάληψης του συνόλου του κεφαλαίου, εφόσον παραστεί ανάγκη στον καταθέτη.
Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, τα υψηλά επιτόκια έχουν οδηγήσει πολλούς καταθέτες στη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους των χρημάτων τους από λογαριασμούς πρώτης ζήτησης σε προϊόντα συγκεκριμένης διάρκειας.

Υψηλό ειδόσημα

Ο λόγος είναι ότι με τα χρήματά τους διαθέσιμα ακόμη και κάθε μήνα, απολαμβάνουν ένα βέβαιο και υψηλό εισόδημα.
Βέβαια, στις περιπτώσεις όπου υπάρχει αυτή η ελευθερία ως προς τις αναλήψεις, τα επιτόκια ξεκινούν από χαμηλά επίπεδα και κλιμακώνονται κάθε μήνα ή τρίμηνο ή εξάμηνο ανάλογα με το προϊόν, φτάνοντας ακόμη και υψηλότερα του 7% – 8% στις τελευταίες περιόδους εκτοκισμού.
Με τον τρόπο αυτόν οι τράπεζες προσπαθούν να διατηρήσουν στα ταμεία τους τις καταθέσεις για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα, παρέχοντας κίνητρα παραμονής στους αποταμιευτές τους. Πάντως δεν είναι λίγοι οι καταθέτες που ανά τακτά χρονικά διαστήματα μεταφέρουν τα χρήματά τους από τράπεζα σε τράπεζα, προτιμώντας την καλύτερη ανταμοιβή που τους προσφέρεται κάθε φορά.
Οι προθεσμιακές καταθέσεις στην απλή τους μορφή έχουν συγκεκριμένη προσυμφωνημένη διάρκεια και επιτόκιο σταθερό, το οποίο συμφωνείται κατά την έναρξη της αποταμίευσης. Η διάρκειά τους μπορεί να κυμαίνεται από μία εβδομάδα και να φτάνει ως και τους 24 μήνες. Το ελάχιστο ποσό της κατάθεσης είναι χαμηλό και ξεκινά στην πλειονότητα των περιπτώσεων από τα 5.000 ευρώ.
Το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ότι η καταβολή των τόκων γίνεται στη λήξη της προσυμφωνημένης διάρκειας. Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζονται οι τόκοι και στις προθεσμιακές καταθέσεις όπου η καταβολή τους γίνεται προκαταβολικά στην αρχή της αποταμίευσης.
Ετσι, ο καταθέτης έχει στη διάθεσή του άμεσα ρευστότητα που ισοδυναμεί με τους τόκους όλης της συμφωνηθείσας περιόδου, στη λήξη της οποίας λαμβάνει πίσω το αρχικό του κεφάλαιο.
Συνήθως τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας έχουν χαμηλότερα επιτόκια από τα αντίστοιχα των απλών προθεσμιακών καταθέσεων.

Επιβράβευση

Από την άλλη πλευρά, οι πιο δημοφιλείς προθεσμιακές καταθέσεις προσφέρουν επιτόκια που αυξάνονται σε κάθε περίοδο εκτοκισμού. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους αποτελούν η καταβολή των τόκων ανά τακτά χρονικά διαστήματα και η ενισχυόμενη απόδοση από μήνα σε μήνα ή από τρίμηνο σε τρίμηνο ή από χρόνο σε χρόνο.
Σημαντικό πλεονέκτημά τους αποτελεί το γεγονός ότι παρέχεται η δυνατότητα πρόωρης ανάληψης των κεφαλαίων της κατάθεσης μαζί με την καταβολή των τόκων.
Με τη λογική της επιβράβευσης λειτουργούν και τα προϊόντα που προσφέρουν δώρο τόκους στη λήξη της αρχικά συμφωνηθείσας διάρκειας της κατάθεσης. Αν και ο καταθέτης έχει τη δυνατότητα να σηκώσει τα χρήματά του ανά τακτά διαστήματα, σε αυτή την περίπτωση χάνει ένα μπόνους που ισοδυναμεί με τους τόκους ορισμένων μηνών.

Υψηλό 30 μηνών

Σύμφωνα με την ΤτΕ, τον περασμένο Ιούλιο το μέσο επιτόκιο των νέων προθεσμιακών καταθέσεων διάρκειας έως και 1 έτους έφθασε στο 4,29%. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο που καταγράφεται από τον Φεβρουάριο του 2009. Βέβαια η διαφορά εκείνης της εποχής είναι ότι το βασικό επιτόκιο του ευρώ βρισκόταν τότε στο 3% έναντι 1,5% που βρίσκεται σήμερα. Εξάλλου, το μέσο επιτόκιο στο σύνολο των αποταμιεύσεων που ήταν τοποθετημένες σε λογαριασμούς προθεσμίας τον περασμένο Ιούλιο είχε διαμορφωθεί στο 3,88% από 3,47% στην αρχή του έτους και 3,05% έναν χρόνο νωρίτερα.

Επενδυτικά «καλάθια» που κατανέμονται μεταξύ κατάθεσης και Α/Κ

Υψηλότερα κέρδη με ανάληψη ρίσκου

Για όσους θέλουν να αναλάβουν κίνδυνο με στόχο να πετύχουν μια υψηλότερη απόδοση, οι τράπεζες προσφέρουν τα λεγόμενα «καλάθια» επενδύσεων. Τα κεφάλαια που αποταμιεύονται κατανέμονται μεταξύ μιας προθεσμιακής κατάθεσης και αμοιβαίων κεφαλαίων.
Δηλαδή, η απόδοση είναι υψηλή και προκαθορισμένη για ένα μέρος του αρχικού κεφαλαίου, ενώ το υπόλοιπο εκτίθεται στις διακυμάνσεις των αγορών. Τα επιτόκια είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για το κομμάτι της προθεσμιακής κατάθεσης, και μπορεί να φθάνουν, ανάλογα με την τράπεζα και το προϊόν, ακόμη και το 20%.
Από την άλλη βέβαια, υπάρχει και το ρίσκο απώλειας μέρους του αρχικού κεφαλαίου για όσο διάστημα ισχύει η προθεσμιακή κατάθεση, λόγω της επένδυσης στα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία δεν έχουν εγγυημένη απόδοση. Ο καταθέτης έχει τη δυνατότητα επιλογής του αμοιβαίου κεφαλαίου στο οποίο θα επενδύσει, ανάλογα με το προφίλ του (μετοχικό, μεικτό ή ομολογιακό), προσαρμόζοντας το προϊόν στα μέτρα του. Ωστόσο, όσο πιο μικρός ο κίνδυνος που αναλαμβάνεται μέσω των αμοιβαίων κεφαλαίων, τόσο πιο χαμηλό είναι και το επιτόκιο της προθεσμιακής κατάθεσης.
Ο κ. Μ. Γεωργίου επέλεξε τον περασμένο μήνα ένα προϊόν μέσω του οποίου τοποθετείται το 30% του αρχικού κεφαλαίου σε μια προθεσμιακή κατάθεση με επιτόκιο 15% και το υπόλοιπο 70% σε αμοιβαίο κεφάλαιο.
Η επένδυσή του έφθασε τις 100.000 ευρώ. Ως εκ τούτου ύστερα από ένα τρίμηνο θα λάβει τόκους 1.125 ευρώ για τις 30.000 ευρώ. Η τελική απόδοση θα εξαρτηθεί από την πορεία του αμοιβαίου που θα επιλέξει.
Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη προμήθειες και φόροι, για να πάρει πίσω ο καταθέτης το κεφάλαιό του θα πρέπει το αμοιβαίο να μην υποχωρήσει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1,60%. Για μικρότερα ποσοστά απωλειών ή κέρδους, ο αποταμιευτής θα λάβει το αρχικό κεφάλαιο και επιπλέον κάποιους τόκους.
Στην περίπτωση που το αμοιβαίο αποδώσει π.χ. 3%, το όφελος αυξάνεται. Δηλαδή ο καταθέτης θα λάβει 1.125 ευρώ από την προθεσμιακή κατάθεση και 2.100 ευρώ από τα αμοιβαία κεφάλαια. Η τελική ετησιοποιημένη προ φόρων απόδοση θα ανέλθει σε αυτή την περίπτωση σε 12,90%. Αντίστοιχα, για απόδοση 1% στο αμοιβαίο, η τελική απόδοση διαμορφώνεται σε 7,3%.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ