Το αεροπλάνο πετούσε χαμηλά δίπλα από τις Δαλματικές Ακτές με προορισμό το Ντουμπρόβνικ. Μέσα στο πράσινο των μικρών λόφων και το γαλάζιο της θάλασσας παρατηρούσαμε μικρές πόλεις κατά μήκος των απόκρημνων ακτών. Τα μεσαιωνικά τους τείχη διακρίνονταν καθαρά, όπως και τα «σφιχτά» – το ένα δίπλα στο άλλο – πέτρινα ψηλά αρχοντικά, με τις κεραμωτές σκεπές.

Οταν αργότερα ξεκινήσαμε το ταξίδι οδικώς από το Τσάβτατ – την αρχαία Επίδαυρο – με προορισμό το Ζάνταρ, τότε η Δαλματία έγινε αποκάλυψη. Δαντελωτές ακτές τύπου φιόρδ, με μικρά χωριουδάκια, ψαρόβαρκες και μυδοκαλλιέργειες, πολυτελείς μαρίνες σκαφών σε μεσαιωνικές πόλεις, αριστερά μας θάλασσα και δεξιά κατάφυτο βουνό, μια καταιγιστική εναλλαγή εικόνων, νίκησαν κάθε κούραση για το μακρύ ταξίδι.

Ισως λίγο άχαρο το μοντέρνο κομμάτι των πόλεων, μα τόσο γοητευτικές οι παλιές βενετσιάνικες, μου θύμισαν κάποιες την Κέρκυρα και άλλες τη Ρόδο. Στα καντούνια, ψηλά κτίρια με βαριά οικόσημα-σημάδια αριστοκρατικής γενιάς και σκαλοπάτια οδηγούν σε ψηλότερες γειτονιές επάνω στον λόφο. Στο κέντρο οι πλατείες: με τα απαραίτητα καφέ τους, τις αγορές, τα ταβερνάκια και τους ζωγράφους – μα καλά, πόσους ζωγράφους έχει η Δαλματία; –, να εκθέτουν στα πέτρινα σκαλοπάτια λάδια και ακουαρέλες.

Στα λιμανάκια οι ψαρόβαρκες να λικνίζονται στα ήρεμα νερά και στα στενά σοκάκια οι χλωμοί φανοστάτες να σκορπίζουν σκιές από τις απλωμένες μπουγάδες, που πότε αιωρούνται στο κενό μπροστά στα μπαλκόνια και πότε επάνω από τα κεφάλια των διαβατών.

Οταν αφήσαμε τελικά τη χώρα, κανένας δεν είχε αντίρρηση: πράγματι είναι πολύ ωραία η Δαλματία!

{{{ map }}}

Σπλιτ, η θαλασσινή καρδιά
Απέχοντας 300 χλμ. από το Ντουμπρόβνικ, το Σπλιτ αποτελεί την καρδιά των Δαλματικών Ακτών. Η μεγαλύτερη πόλη της Δαλματίας, και δεύτερη σε μέγεθος της Κροατίας, άλλαξε πολλά ονόματα στο διάβα των χρόνων. Από το ελληνικό Ασπάλαθος, πήρε το ρωμαϊκό Σπαλάτουμ, μετονομάστηκε στο ιταλικό Σπαλάτο, ώστε να γίνει στα σλάβικα Σπλιτ. Διάσημη χάρη στο Ανάκτορο του Διοκλητιανού, που την έθεσε υπό την προστασία της UΝΕSCΟ από το 1979. Με 200.000 κατοίκους, το Σπλιτ έχει μεγάλη πολιτιστική δραστηριότητα με εθνικό θέατρο που φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, μπαλέτο και συναυλίες σε κεντρική και νεανική σκηνή, θέατρο κούκλας, μουσεία, βιβλιοθήκες, πινακοθήκες, γκαλερί έργων τέχνης κ.ά. Μπροστά από τη Ρίβα, το μικρό λιμάνι με τα ιστιοπλοϊκά, στήνεται κάθε πρωί η πολύβουη «Πράσινη Αγορά», όπου κάνουν οι κάτοικοι τα καθημερινά τους ψώνια.



Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Ανάκτορο του Διοκλητιανού με τα τείχη και τις τέσσερις πύλες, στο εσωτερικό του οποίου εδώ και 1.700 χρόνια οι κάτοικοι του Σπλιτ έκτισαν τα σπίτια τους. Η είσοδος γίνεται συνήθως από τη Χάλκινη Πύλη με το Εθνογραφικό Μουσείο από τη θάλασσα ή από τη Σιδηρά Πύλη από το πλάι. Η Χρυσή Πύλη βλέπει στο Πάρκο και η Αργυρή Πύλη βρίσκεται δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Δομίνικου. Κέντρο του παλατιού που περικλείει όλη την παλιά πόλη, το Περιστύλιο, η εσωτερική αυλή του ρωμαϊκού συγκροτήματος, και η εκκλησία του προστάτη της πόλης, Αγίου Δομνίου. Σε διπλανό τετράγωνο η Πλατεία του Λαού με τα παλάτια των βενετών αριστοκρατών και το δημαρχείο. Εξερευνώντας τα καντούνια με τα πλακόστρωτα και τα ψηλά αρχοντικά με τα οικόσημα η μυρωδιά των φρεσκοψημένων κουλουριών θα σας οδηγήσει στο μαγαζάκι Τradijina – αγαπημένο των ντόπιων, που σχηματίζουν ουρές για να απολαύσουν τα κουλουράκια του!


Τρόγκιρ, το νησί των τράγων

Η δημοφιλέστερη πόλη των Δαλματικών Ακτών, το πανέμορφο Τρόγκιρ, αποτελείται από δύο νησάκια που συνδέονταιμε την ηπειρωτική χώρα μέσω δύο γεφυρών: το Τρόγκιρ και το Τσιόβο. Το νησί των τράγων, το «Τραγούριον» των Ελλήνων της Ισσας, μετονομάστηκε σε Τραγούριουμ από τους Ρωμαίους το 78 μ.Χ., για να καταστραφεί από τους Σαρακηνούς στα δύσκολα χρόνια του Μεσαίωνα. Οι Βενετοί τού χάρισαν την οχύρωση και τα όμορφα κτίσματα που περικλείει ώστε από το 1997 η UΝΕSCΟ να το χαρακτηρίσει Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η χερσαία πύλη με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και από πάνω το άγαλμα του Οσίου Ιωάννη του Τρόγκιρ αποτελεί την κεντρική είσοδο στη βενετσιάνικη πόλη.



Στην κεντρική πλατεία Ιβάνα Πάβλα ΙΙ δεσπόζουν ο Καθεδρικός του Αγίου Λαυρεντίου του 12ου αιώνα, με ανάγλυφα στα υπέρθυρα της ρομανικής πόρτας του δαλματού γλύπτη Δάσκαλο Ράντοβαν, η Λότζια, ο Πύργος του Ρολογιού και το δημαρχείο. Στο τέλος της προκυμαίας με τα βαρκάκια ξεχωρίζει το Κάστρο Κεμερλένγκο με τον Πύργο του Αγίου Μάρκου. Στα στενά δρομάκια, ανάγλυφα και θυρεοί χαρακτηρίζουν τα παλιά κτίσματα, τα οποία στέκουν άλλα «ζωντανά», με τα ραδιόφωνα να παίζουν μουσικές στα παράθυρα με τα δαντελένια κουρτινάκια και τις μπουγάδες στις αυλές, και άλλα αφημένα στη μοίρα τους, απομεινάρια αριστοκρατικού παρελθόντος.

Ζάνταρ, η πόλη του Μικέλε Σανμικέλι

Η μεγαλύτερη πόλη στις βόρειες ακτές είναι το Ζάνταρ. Πόλη στρατιωτική, υπήρξε η κυριότερη βάση του βυζαντινού στόλου. Στα 1409 ο βασιλιάς της Ουγγαρίας Λαδίσλαος την πούλησε στους Βενετούς και εκείνοι ανέθεσαν στον διάσημο αρχιτέκτονα της εποχής, τον γνωστό μας και από την κατασκευή των τειχών της Κάντιας (Ηράκλειο) στην Κρήτη, Μικέλε Σανμικέλι, την οχύρωση και τον σχεδιασμό της. Ετσι στα μέσα του 16ου αιώνα ο βερονέζος αρχιτέκτονας κατασκευάζει τα τείχη και τις πύλες της πόλης, όπως και τα περισσότερα κτίσματά της. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το Ζάνταρ παραχωρήθηκε στην Ιταλία, ενώ το 1947 ανήκε στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο βομβαρδίστηκε ανηλεώς και υπέστη πολλές καταστροφές. Φτάνοντας στο κέντρο της πόλης, από τη μια μεριά συναντάς το λιμάνι με τον φάρο και τη μαρίνα των θαλαμηγών, καθώς και τη γέφυρα που ενώνει τη στενή χερσόνησο με την ηπειρωτική χώρα όπου είναι κτισμένη η μοντέρνα πόλη.



Μπαίνοντας από την Πύλη της Θάλασσας, ο δρόμος οδηγεί στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Στη θέση του ρωμαϊκού Φόρουμ με τις εκκλησίες από τη μια της αναγεννησιακής Παναγίας και από την άλλη του Αγίου Δονάτου, βρίσκεται η μεγάλη πλατεία με τον περίπατο που καταλήγει στην προκυμαία στην άλλη πλευρά της χερσονήσου. Στη μεγάλη πλατεία έχει στηθεί και η υπαίθρια αγορά με τα αναμνηστικά για τους τουρίστες. Πίσω από το Φόρουμ κυριαρχεί ο Καθεδρικός της Αγίας Αναστασίας σε ρομανικό ρυθμό του 12ου αιώνα. Στην Πλατεία του Λαού βρίσκονται η βενετσιάνικη Λότζια του Σανμικέλι και το Δημαρχείο του Ζάνταρ. Τόσο στους κεντρικούς δρόμους όσο και στα στενά καντούνια είναι πραγματικά αμέτρητα τα καφέ, οι πιτσαρίες αλλά και τα παγωτατζίδικα που λατρεύουν οι ντόπιοι. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο στην κεντρική πλατεία, με εκθέματα από τους προϊστορικούς χρόνους ως σήμερα.


Τσάβτατ, η αρχαία Επίδαυρος

Η αρχαία Επίδαυρος έδωσε τη θέση της στη μεσαιωνική πόλη Τσάβτατ, που απέχει μόλις 16 χλμ. από το Ντουμπρόβνικ. Ενας φιδογυριστός δρόμος μέσα στο πράσινο, μεταξύ των δύο χερσονήσων Ρατ και Σουστζεπάν, οδηγεί στους κολπίσκους με τις ωραίες παραλίες για μπάνιο, όπου είναι κτισμένη η παλιά πόλη. Το Τσάβτατ, το οποίο καταστράφηκε από τους Αβάρους τον 7ο αιώνα, σήμερα έχει διατηρήσει αρκετά από τα μεσαιωνικά του κτίσματα και έχει κρατήσει κατά πολύ τον χαρακτήρα της μικρής παραθαλάσσιας βενετσιάνικης πόλης. Στην αρχή του παραλιακού δρόμου με τους φοίνικες και τα αραγμένα σκάφη ξεχωρίζει το Μέγαρο των Κομήτων του 16ου αιώνα, το οποίο στεγάζει τη συλλογή του Μπαλτάζαρ Μπόγκισιτς. Ο δικηγόρος, επιστήμονας και συλλέκτης συγκέντρωσε σπάνιους πίνακες του ζωγράφου Βλάχο Μπούκοβατς, αντικείμενα καθημερινής χρήσης του περασμένου αιώνα, φωτογραφίες, χειρόγραφα, αρχεία, βιβλία, καθώς και εθνογραφικά αντικείμενα. Αξίζει να επισκεφθείτε επίσης το μοναστήρι των Φραγκισκανών και την εκκλησία του Αγίου Βλασίου, στην άλλη άκρη του μικρού κολπίσκου.




Βόλτες και… αγορές


Ισως να μην ψωνίσετε, όμως αξίζει να χαζέψετε στην «Πράσινη Αγορά» του Σπλιτ, με κάθε λογής λαχανικά και φρούτα, λουλούδια αλλά και πουγκιά μυρωδάτα γεμισμένα με λεβάντα. Διαλέξτε μέλι και μαρμελάδες από σύκα, ζαχαρωτά από πορτοκαλόφλουδες και λεμονόφλουδες, φημισμένα ντόπια τυριά και λευκά και κόκκινα κρασιά. Στα καταστήματα της πόλης θα βρείτε ωραίες δερμάτινες ιταλικές τσάντες και παπούτσια, μεταξωτές γραβάτες, ασημένια κοσμήματα με την τέχνη του φιλιγκράν και καλά καπέλα.

Στο Τρόγκιρ η αγορά δεν έχει τέτοια ποικιλία, όμως αξίζουν τα μικρά χειροτεχνήματα, οι μαριονέτες και οι ιταλικές μάσκες της κομέντια ντελ άρτε, στα μαγαζάκια των στενών. Το Ζάνταρ διαθέτει μεγάλη υπαίθρια αγορά με αναμνηστικά για τους τουρίστες, ενώ οι ζωγράφοι τοποθετούν στα σκαλιά του Φόρουμ της κεντρικής πλατείας τις ακουαρέλες τους. Στα σοκάκια της μεσαιωνικής πόλης θα ανακαλύψετε τα καταστήματα με τις φημισμένες γραβάτες και τα κοσμηματοπωλεία με τα καλλιεργημένα μαργαριτάρια. Η χαριτωμένη αγορά του Τσάβτατ εκτείνεται κυρίως στον παραλιακό δρόμο με μικρά καταστήματα, ενώ οι ζωγράφοι με τους μουσαμάδες εκθέτουν σε μετακινούμενους πάγκους.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Ο εθνικός αερομεταφορέας Croatia Αirlines πετάει απευθείας από Αθήνα για Ντουμπρόβνικ, το οποίο συνδέεται αεροπορικώς με τις περισσότερες πόλεις. Με πτήση τσάρτερ της εταιρείας Αstra πετάτε απευθείας από Θεσσαλονίκη. Στις πόλεις μετακινείστε άνετα με το τοπικό δίκτυο αστικών και υπεραστικών λεωφορειακών γραμμών.Μπορείτε ακόμη να χρησιμοποιήσετε φέρι από πόλη σε πόλη ή θαλάσσιο ταξί μεταξύ Σπλιτ και Τρόγκιρ.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Με καταπληκτική θέα στον κολπίσκο του Τσάβτατ και μοντέρνο εικαστικό στυλ, το Ηotel Croatia (Frankopanska 10, τηλ. +38520475555).

Στο Σπλιτ, στο ιστορικό κέντρο, το Μarmont (Ζadarska 13,τηλ.+38521308060).

Στην καρδιά της παλιάς πόλης του Τρόγκιρ το πέτρινο σπίτι του 18ου αιώνα μεταμορφώθηκε στο ξενοδοχείο Concordia (Βana Βerislavica 22, τηλ.+38521995401).

Κοντά στην παραλία του Ζάνταρ έπαυλη του 19ου αιώνα στεγάζει το ξενοδοχείο Αdriana Select (Μajstora Radovana 7, τηλ.+38523206636).


ΦΑΓΗΤΟ


Στις Δαλματικές Ακτές θα απολαύσετε αγαπημένη μεσογειακή κουζίνα, βασισμένη στο ελαιόλαδο, στα φρέσκα λαχανικά, στο ψάρι και στα οστρακοειδή. Ωστόσο ένα πολύ δημοφιλές φαγητό είναι η «παστιτσάδα» που μοιάζει με κρέας βραστό.
Κατ’ αρχάς κάνουν μαρινάτα με ξίδι, λεμόνι και δεντρολίβανο, όπου αφήνουν το κρέας 24 ώρες. Στη συνέχεια το σιγοβράζουν με καρότα και μπαχαρικά (γαρίφαλα και μοσχοκάρυδο), κόκκινο κρασί και προσούτο για δύο-τρεις ώρες και όταν γίνει, το συνοδεύουν με ζυμαρικά.

Από θαλασσινά, ζητήστε το «μαύρο ρυζότο» που γίνεται με το μελάνι της σουπιάς, ψητές σαρδέλες, σκορπίνες, γαρίδες σιγοβρασμένες με κρασί και ντομάτα, μύδια αχνιστά με σκορδάκι. Αναζητήστε ακόμη τα ντόπια τυριά και το «πρσουτ», το οποίο είναι η δαλματική εκδοχή του προσούτο. Εξαιρετικό είναι το ψωμί «πέκα», το οποίο ψήνεται πολύ αργά σε ξυλόφουρνο. Σε όλες τις πόλεις θα διαπιστώσετε μια λατρεία στη πίτσα αλλά και στα παγωτά.

Στο Σπλιτ δοκιμάστε τις διάσημες σπιτικές σοκολάτες στο κατάστημα Νadalina, αλλά και τα περίφημα μπισκότα του Tradijina, για τα οποία η ουρά καλύπτει όλο το τετράγωνο. Φημισμένα τα κρασιά της περιοχής, τα οποία έχουν κερδίσει περισσότερα από 50 βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς. Το πιο δημοφιλές λευκό είναι το «γκρασεβίνα» από το οινοποιείο Κutjevo που μετράει 778 χρόνια παρουσίας. Στα κόκκινα, η πρώτη ποιότητα είναι το «βρούνσκο» και το Dingac με σήμα το γαϊδουράκι θεωρείται από τα καλύτερα.

Στο Τσάβτατ, καλό φαγητό θα βρείτε στην «κάναβα»-ταβέρνα Galija (Vuliceviceva 1, τηλ. +38520478556). Η Μarijana (τηλ. +38521885012) στην παλιά πόλη στο Τρόγκιρ σερβίρει παραδοσιακή κουζίνα. Στο Σπλιτ,το Luxor (τηλ. +38521341082), στο Περιστύλιο του Ανακτόρου του Διοκλητιανού, που τα πρωινά λειτουργεί ως καφέ σερβίροντας στα σκαλάκια, ενώ τα βράδια ως εστιατόριο στον δεύτερο όροφο. Στο Ζάνταρ, στην παλιά πόλη, η ταβέρνα Μarival (Don Ιve Ρrodana 3,τηλ.+38523213239).



ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ