Ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη σήμερα είναι ο κ. Μπιλ Γκέιτς, κάτι παραπάνω από 40 ετών, με προσωπική περιουσία αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μια περιουσία την οποία έφτιαξε μόνος του μέσα σε λιγότερα από 20 χρόνια, με την εταιρεία που ξεκίνησε ως φοιτητής, τη Microsoft. Το προϊόν της εταιρείας αυτής είναι προγράμματα υπολογιστών ή, όπως λέμε, λογισμικό (software). Μέσα στη λίστα των πολυτιμότερων εταιρειών του πλανήτη η θέση της Microsoft είναι επίζηλη αλλ’ όχι μοναδική, αφού υπάρχουν πολλές ακόμη εταιρείες λογισμικού με λαμπρές επιδόσεις, όπως η Oracle, η Computer Associates, η Netscape κ.ά.
Το προϊόν όλων αυτών των εταιρειών μπορεί να λέγεται λογισμικό, στην ουσία όμως αυτό που μας πουλούν είναι μυαλό και μόνον αυτό. Βεβαίως άνετα μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι το μυαλό είναι η ουσία σε όλα τα πετυχημένα προϊόντα, η διαφορά όμως του software είναι ότι πέραν του μυαλού τα υπόλοιπα σκληρά κοστολόγια είναι πρακτικά ανύπαρκτα. Μυαλό χρειάζεται για να σχεδιάσεις ένα πετυχημένο αυτοκίνητο, ένα αεροπλάνο ή μια τηλεόραση. Ωστόσο για να γίνει το σχέδιο πραγματικό προϊόν πρέπει να φτιαχτούν εργοστάσια που θα πάρουν πρώτες ύλες, θα τις κάνουν εξαρτήματα και θα τα συνθέσουν σε προϊόντα, θα δουλέψουν γραμμές παραγωγής και ποιοτικού ελέγχου, ενώ θα ενεργοποιηθεί ένα τεράστιο σύστημα διανομής και προσωρινής αποθήκευσης σε όλο τον κόσμο. Αντίθετα, ένα πρόγραμμα με κόστος σχεδιασμού μεγαλύτερο από το κόστος σχεδιασμού ενός αεροπλανοφόρου μπορεί να τοποθετηθεί σε έναν λιλιπούτειο δίσκο CD-ROM με κόστος ενάμισι κατοστάρικο και να διανεμηθεί σε όλο τον πλανήτη με ελάχιστες επιβαρύνσεις. Ενας κατασκευαστής λογισμικού δεν έχει ανάγκη από εργοστάσια και επενδύσεις, το μόνο που χρειάζεται είναι γραφεία με έναν υπολογιστή επάνω τους και βεβαίως τα μυαλά που θα φτιάξουν τα προϊόντα του.
Η πρακτικά μηδενική απόσταση της βιομηχανικής παραγωγής του προϊόντος από το τέλος του σχεδιασμού του είναι μοναδική για το software. Ενα CD-ROM που έχει κόστος υλικών 200 δρχ. μπορεί να πωλείται προς 200.000 δρχ. ή και παραπάνω, αν έχει μέσα του ένα πολύπλοκο πρόγραμμα. Η σχέση αυτή κόστους υλικού και τιμής πώλησης μας κάνει να λέμε ότι η βιομηχανία λογισμικού έχει βρει τη δική της λυδία λίθο, αφού είναι αμφίβολο αν ένα CD-ROM από μασίφ χρυσάφι θα στοιχίζει χίλιες φορές περισσότερο από ένα CD-ROM από πολυκαρμπονέτ!
Σαν να μην έφθανε αυτό όμως η συγκεκριμένη βιομηχανία προχωρεί ένα βήμα παραπέρα: στην κατάργηση και του κόστους διανομής. Πράγματι σήμερα γίνονται πάρα πολλές πωλήσεις λογισμικού μέσω Internet, ενώ κάθε ημέρα που περνάει γίνονται και περισσότερες. Διαθέτοντας έναν υπολογιστή και σύνδεση στο Internet μπορεί κανείς να βρεθεί στη δικτυακή τοποθεσία μιας εταιρείας λογισμικού, να δώσει το νούμερο της πιστωτικής κάρτας του και να του επιτρέψουν να αντιγράψει στον υπολογιστή του ένα πρόγραμμα που επιθυμεί. Με αυτόν τον τρόπο η απόσταση από το μυαλό ως την πώληση του τελικού προϊόντος γίνεται μηδενική και το λογισμικό μετατρέπεται σε προϊόν 100% άυλο.
Οι επιδράσεις μιας τέτοιας εξέλιξης είναι πολύ σοβαρές και μπορεί να σημαίνουν μεγάλους μετασχηματισμούς στις αγορές. Με ένα τέτοιο σύστημα παραγωγής και διανομής, οποιοσδήποτε έχει μια καλή ιδέα μπορεί να την κάνει προϊόν και να το πουλήσει σε όσους ενδιαφέρονται, χωρίς την παραμικρή επένδυση, ακόμη και δουλεύοντας από το σπίτι του! Βεβαίως εδώ και χρόνια τα καλά και ακριβά προγράμματα είναι προϊόντα που απαιτούν τη συνεργασία δεκάδων μυαλών, σε οργανωμένες ομάδες. Ωστόσο ακόμη και σήμερα εξακολουθούμε να βλέπουμε περιπτώσεις νεαρών που έγιναν σούπερσταρ εν μια νυκτί χάρη σε μια φανταστική ιδέα τους, όπως ο Marc Andreesen της Netscape. Και ακόμη, ψάχνοντας στο Internet, μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν χιλιάδες νεαροί στα αμερικανικά πανεπιστήμια με πολύ καλές ιδέες που ελπίζουν να γίνουν και αυτοί οι σούπερσταρ της επιτυχίας στο λογισμικό. Βλέπουμε λοιπόν ότι, με το νέο σύστημα, και ο ανταγωνισμός εντείνεται και δίνεται μια πολύ πιο «δημοκρατική» ευκαιρία επιτυχίας σε οποιονδήποτε έχει ένα καλό μυαλό, πράγμα που μόνο θετικά μπορεί να λειτουργεί μακροπρόθεσμα. Και αυτό παράλληλα με την κλασική χρυσοφόρα επίδραση της λυδίας λίθου.
