«Μα, και τον αέρα που αναπνέεις μπαίνοντας σε μια τράπεζα τον πληρώνεις»… Είναι άποψη-αξίωμα για όποιον έχει «ψηθεί» σε συναλλαγές με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία ωσάν τον «σαράντα χρόνια φούρναρη» ξέρουν την τέχνη του μαγειρέματος των παροχών. Μόνο η εκμετάλλευση των καταναλωτών είναι χωρίς τέλος. Με την παρέμβαση του τραπεζικού μεσολαβητή – εξετάζει διαφορές μεταξύ τραπεζών και καταναλωτών – κατά την περίοδο από 1999 ως 2001 οι τράπεζες επέστρεψαν 733.675 ευρώ (250.000.000 δρχ.) σε συναλλασσομένους μαζί τους που είχαν επιβαρυνθεί μη νόμιμα. Σκεφτείτε πόσα εκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να διεκδικήσουν οι συναλλασσόμενοι από τις τράπεζες για: παράνομο – και με τη βούλα του Αρείου Πάγου πλέον – υπερτοκισμό σε πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά και προσωπικά δάνεια, είσπραξη προμήθειας σε δανεισμό μέσω πιστωτικής κάρτας ή επιβολή «καταχρηστικών» όρων στις τραπεζικές συμβάσεις.
Την ίδια στιγμή τα αφειδώς παρεχόμενα δάνεια οδηγούν πλήθος Ελλήνων στην υπερχρέωση ενώ η σκληρή τακτική των τραπεζών με τις διαταγές πληρωμής για όσους καθυστερούν την αποπληρωμή τους καλά κρατεί. Σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Καταναλωτών και Δανειοληπτών, μόνο κατά το πρώτο τετράμηνο του 2002 εκδόθηκαν ύστερα από αιτήσεις τραπεζών 4.016 διαταγές πληρωμής από το Ειρηνοδικείο Αθηνών που αφορούν απαιτήσεις μέχρι 2 εκατ. δρχ., ήτοι 5.870 ευρώ (κατά το έτος 2001 και το έτος 2000 εκδόθηκαν αντίστοιχα 8.867 και 8.064 από το Ειρηνοδικείο και το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθήνας).
Μέρα με τη μέρα όμως η χασούρα των καταναλωτών μεγεθύνεται με επιβαρύνσεις σε τραπεζικές προμήθειες και τιμολογήσεις εξόδων συναλλαγών από τις αναλήψεις και τις καταθέσεις ως την έκδοση επιταγής ή την αποστολή εμβάσματος και πάει λέγοντας.
Οπως καταγγέλλει ο κ. Ηλίας Κοκουγιάννης, γενικός γραμματέας της Ενωσης Καταναλωτών «Η Ποιότητα Ζωής» (ΕΚΠΟΙΖΩ), «οι τράπεζες εισπράττουν χρήματα από τους καταναλωτές εκβιαστικά είτε παραβιάζοντας δικαστικές αποφάσεις είτε μη ενημερώνοντας (αποσιωπώντας) για χρεώσεις είτε επιβάλλοντας χρεώσεις που οι καταναλωτικές οργανώσεις θεωρούν “παράνομες”».
Ιδού μέθοδοι και πρακτικές που ακολουθούν οι τράπεζες – ορισμένες ή σε σύμπνοια οι περισσότερες – για να εξασφαλίσουν υπερκέρδη «αδειάζοντας» τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου, δίνοντας «έξυπνες» κάρτες εκμετάλλευσης καταναλωτών ή δάνεια διά πάσα νόσον:
* Συναλλαγές και χρεώσεις
* Καταθέτετε χρήματα σε άλλον λογαριασμό – ακόμη και της ίδιας τράπεζας που έχετε εσείς ανοίξει λογαριασμό. Αλλά η συναλλαγή στο ταμιευτήριο κάνει το… διηπειρωτικό ταξίδι από νομό σε νομό μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών της τράπεζας. Θα χρεωθείτε με 1,20 ευρώ για την ταλαιπωρία στην οποία υποβάλλετε τον… διακτινιστή.
* Υπάρχει μεγάλη τράπεζα η οποία από τη στιγμή που θα ξεπεράσετε τις τέσσερις συναλλαγές (αναλήψεις, καταθέσεις) μηνιαίως στο ταμείο της, τότε χρεώνεστε ανά συναλλαγή που θα πραγματοποιήσετε έκτοτε με 1 ευρώ για την… αμετροέπειά σας! Και μάλιστα, το όριο των τεσσάρων συναλλαγών αφορά και εκείνες που πραγματοποιεί τρίτος για λογαριασμό σας (π.χ. κάποιος καταθέτει στον λογαριασμό σας ένα ποσό)!
* Τα περιβόητα έξοδα από την κατάθεση επιταγής «καίνε». Η λέξη-κλειδί είναι το valeur, δηλαδή η τοκοφόρος ημερομηνία. Πηγαίνετε στην τράπεζα με την οποία συναλλάσσεστε. Καταθέτετε μια επιταγή ίδιας ή άλλης τράπεζας. Τότε τα χρήματα της κατάθεσής σας αρχίζουν να τοκίζονται ύστερα από τέσσερις-πέντε εργάσιμες ημέρες!
* «Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά» όμως ακόμη και όταν ο πελάτης θέλει να εκδώσει επιταγή (αντί να πάρει μετρητά) από την τράπεζά του στο όνομα κάποιου άλλου. Οι τράπεζες τον χρεώνουν με περίπου 9 ευρώ…
* Οταν δανείζεστε χρήματα μέσω της πιστωτικής κάρτας (ανάληψη μετρητών), η τράπεζα σας χρεώνει αυτομάτως με προμήθεια 1%-4% επί του ποσού εκτός από τον τόκο που πληρώνετε έτσι και αλλιώς για την πιστωτική κάρτα!
* Επάνω σας πέφτουν και τα έξοδα αποστολής ενημερωτικών εντύπων! Αρκετές τράπεζες χρεώνουν 90 λεπτά τη μηνιαία ενημέρωση για τις συναλλαγές σας με την πιστωτική κάρτα ή την ενημέρωση για την κίνηση του λογαριασμού σας ή του δανείου σας.
* Από την τσέπη του πελάτη πληρώνονται τα περιβόητα έξοδα τήρησης φακέλου. Δηλαδή όταν πάρετε δάνειο από την τράπεζα ανοίγουν φάκελο με τα σχετικά στοιχεία σας και για να… τον βάλουν στο ντοσιέ και να τον φυλάξουν χρεώνουν τον συναλλασσόμενο με 59 ευρώ (20.000 δρχ.) το λιγότερο!
* Προεξόφληση δανείου ή αλλιώς «η μεγάλη σφαγή». Εχετε πάρει δάνειο και πληρώνετε τις δόσεις σας κανονικά. Δύο χρόνια πριν από την αποπληρωμή του ας πούμε ότι κερδίζετε το λαχείο και θέλετε να πληρώσετε εφάπαξ το υπόλοιπο του ανεξόφλητου κεφαλαίου. Ε, γι’ αυτό θα τιμωρηθείτε από την τράπεζα. Πληρώνετε πέναλτι 2,5% επί του ανεξόφλητου κεφαλαίου. Σημειωτέον ότι τα δάνεια αυτά – καταναλωτικά, προσωπικά, στεγαστικά, επισκευαστικά – είναι τοκοχρεολυτικά και έχετε προπληρώσει πολύ μεγαλύτερο ποσό τόκων από αυτούς οι οποίοι αντιστοιχούν στα χρόνια που έχει τρέξει το δάνειο. Διότι τα πρώτα χρόνια το μεγαλύτερο ποσό της μηνιαίας δόσης αναλογεί σε τόκους και όχι σε κεφάλαιο, με αποτέλεσμα στο πέρασμα των ετών να μένει μεγαλύτερο ανεξόφλητο κεφάλαιο ενώ ήδη έχετε προπληρώσει τους τόκους πολύ μεγάλου μέρους του δανείου που πήρατε.
* Οταν κτίζετε το σπίτι σας
* Μια ακόμη μεγάλη χοάνη της τράπεζας καταπίνει πολλά χρήματα καταναλωτών στην περίπτωση στεγαστικού δανείου για ένα σπίτι που χτίζεται. Σας εγκρίνεται λοιπόν δάνειο 117.388 ευρώ (40 εκατ. δρχ.), για παράδειγμα. Το δάνειο έχει σταδιακή εκταμίευση στην περίπτωση αυτή, όμως εσείς από την πρώτη στιγμή πληρώνετε τόκους για όλο το ποσό και όχι για το ποσό που εκταμιεύεται σταδιακά…
* Ο Γολγοθάς της επιστροφής εξόδων μετά την απόρριψη αιτήματος χορήγησης στεγαστικού δανείου. Ο κύριος Γιάννης κατέθεσε αίτηση χορήγησης στεγαστικού δανείου ύψους 12 εκατ. δρχ., το οποίο «προεγκρίθηκε» εντός μηνός και στη συνέχεια κατέβαλε έναντι εξόδων 200.000 δρχ. Υστερα από τρεις μήνες του γνωστοποιήθηκε τηλεφωνικώς από την τράπεζα ότι η αίτηση χορήγησης δανείου δεν εγκρίθηκε με την αιτιολογία ότι δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει ομαλά τις δόσεις του. Δικαιολογημένα απαίτησε την επιστροφή των εξόδων που είχε καταβάλει, διότι θα έπρεπε πρώτα να διερευνηθεί η οικονομική πλευρά του δανείου (εισόδημα, δόσεις, εξυπηρέτηση του δανείου) και κατόπιν η τράπεζα να προχωρήσει στην αξιολόγηση του ακινήτου (μηχανικός, δικηγόρος) και την είσπραξη εξόδων. Δικαιώθηκε. Για τους υπόλοιπους όμως που ή δεν έχουν πάρει χαμπάρι ή δεν φωνάζουν, τι γίνεται; Πόσοι άλλοι έχασαν και χάνουν ακόμη τα χρήματά τους;
ΜΟΝΑ-ΖΥΓΑ Η πρόσθετη αφαίμαξη με τα ανύπαρκτα επιτόκια καταθέσεων
Τα χαμηλά ως ανύπαρκτα επιτόκια καταθέσεων είναι ένας ακόμη τρόπος αφαίμαξης. Στις καταθέσεις από 5.000-150.000 δρχ. το επιτόκιο είναι σχεδόν μηδενικό. Σε καταθέσεις άνω των 150.000 δρχ. το επιτόκιο είναι πολύ χαμηλό – δεν καλύπτει ούτε καν τον πληθωρισμό – την ίδια στιγμή που τα επιτόκια χορηγήσεως είναι πέντε-επτά φορές υψηλότερα (επιτόκιο 15% κατά μέσο όρο στις πιστωτικές κάρτες και 10%-12% στα καταναλωτικά και προσωπικά δάνεια)! Μάλιστα, πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι οι τράπεζες προσανατολίζονται να βάλουν στους λογαριασμούς πλαφόν 1.000-1.200 ευρώ χωρίς τόκο καταθέσεων!
Αντιθέτως, οι τράπεζες επιβάλλουν υψηλότατα επιτόκια στα καταναλωτικά δάνεια, προσωπικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, αν και το τραπεζικό επιτόκιο δεν πρέπει να υπερβαίνει – όπως κρίθηκε από τον Αρειο Πάγο το περασμένο καλοκαίρι (απόφαση 1219/2001), ύστερα από συλλογική προσφυγή καταναλωτών μέσω της ΕΚΠΟΙΖΩ – το ύψος του εξωτραπεζικού (επιτόκιο με το οποίο ένας ιδιώτης μπορεί να δανείζει χρήματα και το ύψος του καθορίζεται με απόφαση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος). Παρ’ όλα αυτά, τα επιτόκια των τραπεζών για τις πιστωτικές κάρτες είναι από 13,5 % ως 16,8% ενώ το εξωτραπεζικό επιτόκιο είναι 9,25% σήμερα και το euribor (επιτόκιο που ισχύει στις διατραπεζικές συναλλαγές) είναι επίσης στα χαμηλότατα επίπεδα (3,4%)!
Ηδη όμως οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να «σηκώνουν κεφάλι» και να ζητούν τα αχρεωστήτως εισπραχθέντα χρήματά τους, όπως επισημαίνει η δικηγόρος κυρία Παναγιώτα Καλαποθαράκου από το Νομικό Γραφείο της ΕΚΠΟΙΖΩ και καλεί τους συναλλασσομένους να ζητούν τη στήριξη των οργανώσεων καταναλωτών. Οι σχετικές αιτήσεις προς τις τράπεζες για τα παράνομα πανωτόκια έχουν αρχίσει να πέφτουν βροχή. Χαρακτηριστική η περίπτωση μιας κυρίας η οποία μετά τον θάνατο του συζύγου της, ο οποίος ήταν κάτοχος πιστωτικού δελτίου κάρτας, ανέλαβε να εξυπηρετήσει το χρέος του. Σε αίτησή της λοιπόν αναφέρει: «Δυστυχώς διαπίστωσα ότι λογίζατε – και εξακολουθείτε να λογίζετε – καταχρηστικά επιτόκιο ανώτερου του εξωτραπεζικού, με αποτέλεσμα να εισπράττετε χρήματα από τον αποβιώσαντα σύζυγό μου και κατόπιν από εμέ, τα οποία δεν σας όφειλα. (…) Επειδή έχετε εισπράξει αχρεωστήτως από εμέ και τον αποβιώσαντα σύζυγό μου ποσό που υπερβαίνει τις 700.000 δρχ. (…) αιτούμαι να μου χορηγήσετε άμεσα εξοφλητική απόδειξη (…) ώστε να μην υπάρξουν περαιτέρω περισπασμοί που δεν θα είναι επωφελείς για την τράπεζά σας»!
Τι κάνουν οι τράπεζες σε αυτές τις περιπτώσεις; Κωλυσιεργούν, συμβουλεύονται το νομικό τους τμήμα και εξετάζουν επί μακρόν τα σχετικά αιτήματα, σπρώχνοντας ουσιαστικά τους «ξεροκέφαλους» καταναλωτές να καταφύγουν στη δικαιοσύνη – γνωρίζοντας ότι τα δικαστικά έξοδα αποτρέπουν πολλούς να το κάνουν… Κομβικό σημείο ότι η απόφαση του Αρείου Πάγου αφορούσε προσφυγή για μια συγκεκριμένη μεγάλη τράπεζα, οπότε οι άλλες σφυρίζουν κλέφτικα, ωσάν να μην τις αφορά…
