Ας το παραδεχθούμε από την αρχή: η bioart είναι το «σπλάτερ» της υψηλής τέχνης. Oχι επειδή αιματοκυλίζει τον καμβά, αλλά γιατί τον αντικαθιστά με ιστό, κύτταρο, χρωμόσωμα. Ζούμε την εποχή όπου το έργο δεν απεικονίζει πια το σώμα, αλλά το ενσωματώνει. Το ανοίγει, το πολλαπλασιάζει, το διαχέει στο περιβάλλον. Η τέχνη δεν λέει πια κάτι για τον κόσμο. Γίνεται μέρος της εντερικής του χλωρίδας.

Σε μια εποχή όπου το σώμα έχει γίνει κυριολεκτικά πεδίο μάχης – από το Instagram μέχρι τα γονιδιακά πακέτα που επεξεργάζονται DNA με απόλυτη ακρίβεια – η bioart αναλαμβάνει να εκθέσει αυτό που η επιστήμη συχνά αποσιωπά: ότι η ύλη είναι πολιτική, το DNA ιδεολογικό, και η κυτταρική μνήμη πιο ισχυρή από την ιστορική. Ο καλλιτέχνης δεν ζωγραφίζει, καλλιεργεί. Το πινέλο του είναι το σταγονόμετρο, η παλέτα του η θερμοκοιτίδα.

Φανταστείτε ένα έργο όπου μια καλλιτέχνις καλλιεργεί επιδερμικά κύτταρα από το ίδιο της το σώμα και τα αναπτύσσει πάνω σε ένα τρισδιάστατο εκμαγείο του προσώπου της. Το πορτρέτο, εξοπλισμένο με αισθητήρες και θερμοανταποκριτικά υλικά, θα μπορούσε να αντιδρά στη θερμική αύρα των θεατών. Οσο το κοιτούσες, θα ίδρωνε. Οσο το επιθυμούσες, θα ανέπνεε.

Η τέχνη θα αποκτούσε κυριολεκτική θερμοκρασία. Το βλέμμα δεν θα αναπαριστά, αλλά θα ζεσταίνει.

Η τεχνητή νοημοσύνη, σε αυτό το περιβάλλον, δεν υπηρετεί ούτε «υποστηρίζει» τον καλλιτέχνη. Αντιθέτως, αποσταθεροποιεί. Φανταστείτε έναν νευρωνικό οργανισμό που τρέφεται με DNA εξαφανισμένων φυτών και γεννά νέα είδη σε μορφή εικόνας, τα οποία τυπώνονται σε βιοδιασπώμενα υλικά και αφήνονται να σαπίσουν.

Η έκθεση δεν ολοκληρώνεται, συνεχίζεται στο έδαφος, στη βροχή, στο σάπιο χορτάρι. Είναι μια «εγκατάσταση» του θανάτου και της επιβίωσης ταυτόχρονα.

Και εδώ φτάνουμε στο κρίσιμο σημείο: η bioart δεν απαιτεί ερμηνεία. Μπαίνει κυριολεκτικά μέσα στον θεατή – θερμοκρασία, ανάσα, βιοηλεκτρικά σήματα γίνονται στοιχεία του έργου. Το παράδειγμα του Κεν Ρινάλντο με ρομποτικά φυτά που παρακολουθούν τα βλέμματα των θεατών και κινούνται προς αυτά δεν είναι απλώς τεχνική επίδειξη – είναι φιλοσοφικό γεγονός: η φύση σε αναγνωρίζει.

Η bioart μάς επανατοποθετεί στον κόσμο ως υπό εξέταση σώματα. Ο καλλιτέχνης είναι πλέον ο νέος Φρανκενστάιν γιατί επιβεβαιώνει πως κάθε χειρονομία δημιουργίας είναι και μια παρέμβαση στο ζωτικό δίκτυο του Αλλου.

Το διακύβευμα της bioart δεν είναι η μορφή, αλλά η συγγένεια. Η επιθυμία για επαφή με την ύλη που δεν μπορείς να ελέγξεις. Και αυτό, δεν είναι απλώς η τέχνη του μέλλοντος. Είναι το παρελθόν που επέστρεψε για να «εκδικηθεί» βιολογικά.