Θα μπορούσε άραγε ένας μαθητής ή μαθήτρια να πάρει αποβολή από το σχολείο απλά και μόνο επειδή δεν φορούσε το καπέλο της στολής του/της; Κι όμως, ναι! Οσο απίστευτο – καλύτερα απίθανο – και αν ακούγεται, μερικές δεκαετίες νωρίτερα ήταν η πικρή αλήθεια.
Το ελληνικό σχολείο του ’60 μπορούσε να σε τιμωρήσει για πράγματα που σήμερα φαίνονται αστεία.
Ιστορίες σχολικής ανεμελιάς αλλά και καθηγητικής παράνοιας, που βρίσκονται μισοξεχασμένες σε πρακτικά συλλόγων, ανοίγουν ένα κεφάλαιο της σχολικής ιστορίας που πολλοί μπορεί να μη θυμούνται, αλλά πολύ περισσότεροι αξίζει να μάθουν.
Κεφάλαιο που εμείς ανακαλύψαμε ξεφυλλίζοντας το παλιό σχολικό ποινολόγιο. Αν νομίζετε ότι οι αποβολές σήμερα είναι αυστηρές, κρατηθείτε γερά…
Το ημερολόγιο έγραφε 13 Οκτωβρίου 1963, όταν κάποιοι μαθητές του τότε εξατάξιου Γυμνασίου έκαναν κοπάνα από τον εκκλησιασμό.
Για κακή τους τύχη, ο διευθυντής τούς έπιασε στα πράσα και, όπως γράφει το ποινολόγιο, «επιβάλλει τετραήμερην αποβολήν στους Φ. Φ., Κ. Φ. και Φ. Χ., διότι κατά την μετάβασιν του Γυμνασίου διά τον εκκλησιασμόν της 13ης Οκτωβρίου εδραπέτευσαν κατά την διαδρομή», και σαν να μην έφτανε αυτό, οι καημένοι μαθητές χαρακτηρίστηκαν ως «κοινοί κακοποιοί προκαλέσαντες δυσμενή σχόλια από τους παρακολουθήσαντες διασύροντας την αξιοπρέπεια του σχολείου και την αξιοπρέπειαν και πειθαρχίαν και ευσέβειαν των συμμαθητών των».
Κοινός κακοποιός για μια κοπάνα;
Η Κ. Π. «παρακολούθησε κινηματογραφικόν έργον»
Γυρνώντας σελίδα στο ποινολόγιο, διαβάζουμε μία ακόμη παράδοξη αποβολή: «Ο Γυμνασιάρχης επιβάλλει τριήμερη αποβολή στην μαθήτρια Κ. Π., διότι παρά τας διαταγάς του σχολείου παρακολούθησε κινηματογραφικόν έργον και παρέμεινε μέχρι τέλους του έργου, αν και παρακολουθούν τούτο καθηγηταί του Γυμνασίου».
Μία μαθήτρια πήρε τριήμερη αποβολή γιατί τόλμησε να πάει στον κινηματογράφο. Και το χειρότερο όλων, έμεινε μέχρι τέλους του έργου! Εποχή βέβαια κατά την οποία το να κάθεσαι στον ίδιο κινηματογράφο με τους καθηγητές σου ήταν μεγαλύτερο παράπτωμα από το να κάνεις σκονάκι στις εξετάσεις.
Το συγκεκριμένο περιστατικό θυμίζει πως οι παλιές εποχές είχαν έναν εντελώς διαφορετικό κώδικα πειθαρχίας. Ωστόσο, ο καλοπροαίρετος σχολιαστής δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί: Αν έφευγε η μαθήτρια πριν από το φινάλε της ταινίας, η τιμωρία θα ήταν μισή;
Παρακάτω στο ποινολόγιο διαβάζουμε ότι «ο Γυμνασιάρχης τιμώρησε την μαθήτρια Δ. Κ. με τετραήμερη αποβολή, διότι είχε στην κατοχή της λεύκωμα με ερωτήσεις, ποικίλας εικόνας και καλλιεργούσε κατώτερα ένστικτα και εκούσια διοχέτευσε εξ ετέρας δύο συμμαθήτριάς της».
Γυρίζοντας τις σελίδες του ποινολογίου σταθήκαμε σε μια ιδιαίτερη περίπτωση ποινής όπου «ο Γυμνασιάρχης τιμώρησε τον μαθητή Κ. Π. […], διότι παρεβίασεν την ώραν της κυκλοφορίας με τετραήμερη αποβολή». Με ποιο δικαίωμα, κύριε διευθυντά, μου επιβάλλετε τι ώρα θα γυρίσω στο σπίτι μου; Ας τολμούσες να το πεις αυτό τότε…
Επίσης, «ο Γυμνασιάρχης τιμώρησε τας μαθήτριας Α. Ε. και Κ. Α., διότι συνελήφθησαν από δύο καθηγητές ολίγον μετά την λήξην της κυκλοφορίας μετά δύο νεαρών εξωσχολικών […] και απεβλήθησαν με τριήμερη αποβολή». Κακά τα ψέματα, αν σήμερα αποβάλλονταν όλοι οι μαθητές που μένουν λίγο παραπάνω έξω με παρέα, τα σχολεία θα ήταν άδεια!
Και το κερασάκι στην τούρτα! Ξεφυλλίζοντας το ποινολόγιο, την προσοχή μας κέντρισε μια ιδιαίτερη πράξη: Η «εκούσια απαγωγή» της μαθήτριας Π. Α. – κοινώς «κλέψιμο» – η οποία «έγινε αφορμή να διατυπωθούν ποικίλα σχόλια σε βάρος του σχολείου.
Η μαθήτρια αναγκάστηκε να επισπεύσει τα γεγονότα εξαιτίας της συμπεριφοράς μελών της οικογένειάς της και, ιδιαίτερα, του πατέρα της. […] Κατά τις διαβεβαιώσεις των συγγενών της θα τελέσει τους γάμους της κατά τις προσεχείς ημέρες. […] Δηλώθηκε στον κύριο Διευθυντή ότι δεν θα φοιτήσει στο Λύκειο Νάξου κατά το υπόλοιπον σχολικό έτος […] Ο σύλλογος αποφάσισε ομόφωνα, δείχνοντας επιείκεια, να επιβάλει στην μαθήτρια Π. Α. ποινή αποβολής από τα μαθήματα επτά ημερών…».
Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς; Τα δώρα του γάμου; Πιθανά η επταήμερη αποβολή αποσκοπούσε στο να προλάβει η μαθήτρια να ράψει το νυφικό. Κατά τα άλλα, τι να το κάνει η μαθήτρια της περιόδου εκείνης το σχολείο; Από εδώ και στο εξής, σπίτι και κουζίνα… Πέραν του χαριτολογήματος ωστόσο, ανατρέχοντας σε αντίστοιχα περιστατικά, σήμερα μοιάζουν αδιανόητα η αυστηρότητα των καθηγητών, ο απόλυτος έλεγχος και η εξουσία που ασκούσε το σχολείο στη ζωή των μαθητών.
Σε άλλο σημείο των ποινών αναρωτιέται κανείς: «Ποιος τόλμησε να σβήσει ονόματα από το απουσιολόγιο;». Μια πράξη που απέβη μοιραία αφού όσοι το τόλμησαν τιμωρήθηκαν με διήμερη αποβολή. Πιο συγκεκριμένα, «ο Γυμνασιάρχης ετιμώρησε τους μαθητάς Κ. Μ., Κ. Χ. και Ξ. Γ. διά διήμερον αποβολής, διότι προσπάθησαν να εξαλείψουν το όνομά τους εκ του απουσιολογίου».
Μπορούμε να ταυτιστούμε απόλυτα με τέτοιου είδους περιστατικά αφού και εμείς έχουμε μπει στον πειρασμό να «πειράξουμε» το απουσιολόγιο. Και ποιος δεν θα το έκανε; Οταν κινδυνεύουμε να μείνουμε στην ίδια τάξη! Οταν αργήσουμε δύο λεπτά να μπούμε στο μάθημα και έχει ήδη μπει απουσία!
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Νάξου» του ΓΕΛ Νάξου – «Μανώλης Γλέζος» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 27 Απριλίου 2025.
