Ενώ μία ανάσα πριν από τις εκλογές τα πολιτικά κόμματα τάζουν σε ορισμένες περιπτώσεις «λαγούς με πετραχήλια» στους ψηφοφόρους, καθώς η χώρα θα πρέπει να «γυρίσει» τα επόμενα χρόνια σε μόνιμα πρωτογενή πλεονάσματα 2%-2,5% του ΑΕΠ, τα δημοσιονομικά περιθώρια, όπως εξάλλου αποτυπώνονται και στις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας της περιόδου 2023-2026 που υποβλήθηκε στις Βρυξέλλες, εμφανίζονται περιορισμένα, την ώρα μάλιστα που βρίσκεται σε εξέλιξη και το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας που επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Προσαρμογή
Η Ελλάδα, χωρίς να συνυπολογίζονται μέτρα που έχουν ήδη ανακοινωθεί για τα επόμενα χρόνια και τα οποία φθάνουν δυνητικά ως και τα 2 δισ. ευρώ, προβλέπεται να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ φέτος και στη συνέχεια 2,1% του ΑΕΠ το 2024, 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και 2,5% του ΑΕΠ το 2026.
Πάντως τα τελευταία χρόνια η χώρα μας σημειώνει τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην Ευρώπη με το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 6,7% του ΑΕΠ 2020, απόρροια και της πανδημίας, να «γυρίζει» ήδη το 2022 σε οριακό πρωτογενές πλεόνασμα (0,1% του ΑΕΠ), ενώ το δημόσιο χρέος να υποχωρεί από το 206,3% του ΑΕΠ στο 171% του ΑΕΠ αντίστοιχα.
Σύμφωνα μάλιστα με τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα υποχωρήσει στο 162,6% του ΑΕΠ το 2023, στο 150,8% του ΑΕΠ το 2024, στο 142,6% του ΑΕΠ το 2025 και στο 135,2% του ΑΕΠ το 2026 (μείωση 71,1 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2020), χρονιά κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον το μεγαλύτερο χρέος στην ευρωζώνη, καθώς το δημόσιο χρέος της Ιταλίας θα βρίσκεται τότε (το 2026) στο 140,4% του ΑΕΠ.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως η Ελλάδα, που άντλησε μεταξύ Ιουλίου 2019 και Μαρτίου 2023 από τις αγορές 43,35 δισ. ευρώ, δανείζεται τώρα για 10 χρόνια με επιτόκιο ακόμη και καλύτερο από το ιταλικό, παρά το γεγονός ότι δεν έχει την «επενδυτική βαθμίδα».
Να σημειωθεί πάντως πως με βάση τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι το χρέος θα μειωθεί σε διάστημα 4 ετών και θα παραμείνει σε πτωτική πορεία για μια δεκαετία μετά χωρίς πρόσθετα βήματα. Η μείωση του χρέους θα είναι το αποτέλεσμα ενός τετραετούς σχεδίου μεταρρυθμίσεων, επενδύσεων και δημοσιονομικών μέτρων που θα συμφωνούνται από την Επιτροπή και κάθε κυβέρνηση.
Οι δαπάνες
Σύμφωνα με την πρόταση, οι χώρες με δημόσιο χρέος πάνω από το όριο που έχει θέσει η ΕΕ θα επιτρέπεται να αυξήσουν τις ετήσιες καθαρές δαπάνες τους λιγότερο από τη μεσοπρόθεσμη αύξηση του ΑΕΠ, ώστε να διασφαλίσουν ότι το χρέος υποχωρεί. Οι νέοι κανόνες πρόκειται να αντικαταστήσουν το υπάρχον Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο είχε ανασταλεί το 2020, ενώ πρόκειται να εφαρμοστεί ξανά το 2024. Και μπορεί στην παρούσα φάση το προφίλ του ελληνικού χρέους να είναι πολύ θετικό, να δημιουργεί ένα παράθυρο ευκαιρίας, η χώρα όμως θα πρέπει να το εκμεταλλευτεί μειώνοντας το χρέος, καθώς αυτό θα κλείσει από το 2032, όταν η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει τους τόκους που «πάγωσαν» από τα αρχικά της δάνεια από την ΕΕ.
