Λαλίνα Φαφούτη

Η συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια έχει τελικά πολύ μεγαλύτερη συμβολή στην άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη από ό,τι θεωρούσαν οι ειδικοί. Αμερικανοί επιστήμονες που »μέτρησαν» τις επιπτώσεις της διαπίστωσαν ότι είναι διπλάσιες από ό,τι αναμενόταν, συμβάλλοντας σημαντικά στη θέρμανση της Γης παράλληλα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Εχετε παρατηρήσει ότι στα κινούμενα σχέδια που δημιουργούνται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή οι ήρωες έχουν σπανίως, αν όχι ποτέ, κατσαρά μαλλιά; Αυτό δεν οφείλεται σε λόγους αισθητικής αλλά απλής... μηχανικής.

Το εντυπωσιακό τοπίο που βλέπετε στη φωτογραφία δεν έχει «σκαλιστεί» από το νερό αλλά από το ανθρώπινο χέρι – ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, από τα ανθρώπινα μηχανήματα. Το εικονιζόμενο Cuncas II αποτελεί τμήμα ενός τεράστιου δικτύου υπόγειων σηράγγων και καναλιών το οποίο θα εκτείνεται σε μήκος 477 χιλιομέτρων και κατασεκυάζεται στη Βραζιλία για να εξασφαλίσει την υδροδότηση του βορειοανατολικού τμήματος της χώρας.

Οι ασθένειες των «ήμερων» μελισσών μεταδίδονται σε άλλα, «άγρια» είδη εντόμων που μεταφέρουν τη γύρη και είναι καθοριστικά για τον πολλαπλασιασμό των φυτών. Αυτό συμβαίνει ήδη στους βομβίνους, όπως ανακάλυψαν επιστήμονες από τη Βρετανία οι οποίοι προειδοποιούν ότι η αμέλεια της υγείας των μελισσιών από τις αρχές είναι πιθανό να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες επιδημίες οι οποίες θα θέσουν σε κίνδυνο όχι μόνο τα έντομα αλλά και τη χλωρίδα πολλών περιοχών της Γης.

Παραδοσιακά γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες οφθαλμικές παθήσεις έχουν ένα γενετικό υπόβαθρο - η μυωπία, για παράδειγμα, είναι μια κατ' εξοχήν «οικογενειακή υπόθεση».

Πριν από μερικές δεκαετίες κανένας δεν θα φανταζόταν ότι η επιστήμη θα μπορούσε να «δει» τόσο βαθιά μέσα στα μάτια μας αλλά και να παρέμβει τόσο αποτελεσματικά σε αυτά ώστε να τα θεραπεύσει.

Είναι τα «παράθυρά» μας στον κόσμο, γι' αυτό αν «ραγίσουν» ή «σπάσουν» η ζωή μας δεν είναι ποτέ πια η ίδια.

Από τι είναι φτιαγμένο το Σύμπαν; Οι πιο ρομαντικοί θα έλεγαν από αστερόσκονη, οι πιο πρακτικοί θα πουν από ύλη - φανερή, που τη βλέπουμε γύρω μας, και αόρατη, που την ονομάζουμε σκοτεινή.

Εδώ και 37 χρόνια, από το 1977, τα δίδυμα σκάφη Voyager ταξιδεύουν ακλόνητα στο διαστημικό κενό. Το Voyager 1, το οποίο ξεκίνησε πρώτο, έχει ήδη βγει από το ηλιακό μας σύστημα ενώ το Voyager 2, το οποίο έφυγε ένα μήνα μετά, ακολουθεί διαφορετική πορεία και δεν έχει ακόμη περάσει τα ηλιακά μας «σύνορα». Σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους και οι δυο «εξερευνητές» στέλνουν ανελλιπώς τα δεδομένα τους πίσω στη Γη. Αυτά τα δεδομένα μετατράπηκαν από έναν φυσικό σε νότες για να συνθέσουν ένα μουσικό κομμάτι. Το πρωτότυπο εγχείρημα δεν έχει μόνο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον – η σύνθεση ακούγεται απρόσμενα καλή όπως μπορείτε να διαπιστώσετε στο ηχητικό απόσπασμα – αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει τους επιστήμονες να ανιχνεύσουν «κρυφές¬ πλευρές του Σύμπαντος.

Στεφάνια και γιρλάντες από μυρωδάτα και πολύχρωμα λουλούδια συνόδευαν τους Φαραώ της αρχαίας Αιγύπτου στο ταξίδι τους προς την αιωνιότητα.

Βαριέστε; Αν νομίζετε ότι αυτό είναι κάτι απλό και μονοδιάστατο, είστε γελασμένοι.

Μια πειραματική θεραπεία για την αλλεργία στα φιστίκια που εφαρμόστηκε σε κλινική δοκιμή σε παιδιά στη Βρετανία φαίνεται να δίνει θεαματικά αποτελέσματα «αλλάζοντας τη ζωή» των μικρών εθελοντών που υπεβλήθησαν σε αυτή. Η θεραπεία δεν είναι ακόμη εφαρμόσιμη σε ευρεία κλίμακα, οι ειδικοί όμως πιστεύουν ότι τα αποτελέσματά της είναι ενθαρρυντικά για τον δύσκολο αγώνα της αντιμετώπισης των αλλεργιών.

Ο δορυφόρος Goce του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) ο οποίος είχε ως αποστολή τη χαρτογράφηση του βαρυτικού πεδίου του πλανήτη μας ολοκλήρωσε τη θητεία του και καταστράφηκε επιστρέφοντας στη Γη τον περασμένο Νοέμβριο. Τα δεδομένα που έχει συλλέξει όμως εξακολουθούν να αναλύονται από τους επιστήμονες. Το τελευταίο επίτευγμα που οφείλουμε στον εκλιπόντα Goce είναι μια εντυπωσιακή καταγραφή της πυκνότητας του γήινου μανδύα ο οποίος αποκαλύπτεται για πρώτη φορά στα μάτια μας σε βάθος 2.000 χλμ. και άνω.

Μεταξύ των θαλάσσιων οργανισμών που απειλούνται περισσότερο από την οξίνιση που υφίστανται τα νερά των ωκεανών εξαιτίας της ανόδου των συγκεντρώσεων του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα τα κοράλλια κατέχουν τις πρώτες θέσεις. Προς μεγάλη τους έκπληξη όμως οι επιστήμονες ανακάλυψαν στα νησιά του Παλάου ένα είδος κοραλλιών το οποίο όχι μόνο δεν δείχνει να υποφέρει από τις υψηλές τιμές οξίνισης που παρατηρούνται στην περιοχή αλλά αντιθέτως φαίνεται να ανθεί με μεγαλύτερη ευρωστία στο όξινο περιβάλλον.

Η γαρίδα μάντις, λεγόμενη και «κατσαρίδα της θάλασσας», είναι ένας από τους καλύτερους κυνηγούς της φύσης. Παράλληλα όμως, όπως ανακάλυψαν επιστήμονες από την Αυστραλία, διαθέτει και ένα οπτικό σύστημα μοναδικό στο ζωικό βασίλειο, το οποίο της δίνει τη δυνατότητα να βλέπει τον κόσμο κυριολεκτικά με… άλλα μάτια.

Το ένα τέταρτο των χονδριχθύων της Γης – των ψαριών δηλαδή με χόνδρινο σκελετό στα οποία ανήκουν οι καρχαρίες και τα σαλάχια και οι χίμαιρες – απειλείται με εξαφάνιση μέσα στις αμέσως επόμενες δεκαετίες σύμφωνα με νέα μελέτη η οποία εξέτασε την ευρωστία των πληθυσμών τους σε πλανητικό επίπεδο. Η υπ’ αριθμόν ένα αιτία της δραματικής μείωσης που παρατηρείται σε όλους τους ωκεανούς είναι τα… ανθρώπινα δίχτυα, καθώς τα περισσότερα είδη των ψαριών αυτών αποτελούν εκλεκτό μεζέ σε πολλές κουζίνες, μεταξύ αυτών και στη μεσογειακή.

Η ανεξέλεγκτη ατμοσφαιρική ρύπανση της Ασίας επηρεάζει τα μοτίβα του κλίματος και του καιρού σε όλο τον πλανήτη ενισχύοντας τις καταιγίδες και τους κυκλώνες σύμφωνα με μελέτη ερευνητών από αμερικανικά πανεπιστήμια. Παράλληλα μια άλλη ερευνητική δουλειά κινέζων, αμερικανών και βρετανών επιστημόνων διαπιστώνει ότι το νέφος «made in China» φθάνει στη Δυτική Ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών και ευθύνεται για το ένα τέταρτο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από το Σιάτλ ως την Καλιφόρνια.

Τα δέντρα τελικά δεν σταματούν να μεγαλώνουν ποτέ και δεν γνωρίζουν αυτό που εμείς οι άνθρωποι αποκαλούμε «γηρατειά».

Ένα αποτελεσματικό φάρμακο για την υπέρταση το οποίο διατίθεται δωρεάν και σε αφθονία, τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι οι ακτίνες του ήλιου. Ομάδα βρετανών ερευνητών ανακάλυψε ότι η έκθεση στο ηλιακό φως συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης μειώνοντας τον κίνδυνο καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι αν και οι γιατροί συνιστούν να αποφεύγουμε τον ήλιο για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος, ένας βαθμός έκθεσης ίσως είναι απαραίτητος για μια καλή καρδιαγγειακή υγεία.

Ένα ταξίδι σε όλα τα γνωστά σημεία του Σύμπαντος προσφέρει το βίντεο που δημιούργησαν οι επιστήμονες του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Ξεκινώντας από τη Γη σιγά-σιγά απομακρυνόμαστε και, βλέποντας σε «zoom out» το ηλιακό μας σύστημα με τους πλανήτες του και τις τροχιές τους, τον γαλαξία μας και τους άλλους γαλαξίες που έχουμε ανακαλύψει ως τώρα, φθάνουμε τελικά στην κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, τον απόηχο του Μπιγκ Μπανγκ. Στη συνέχεια, με «zoom in» γυρίζουμε πάλι πίσω εδώ, στο «σπίτι μας». Στη «διαδρομή» βλέπουμε επίσης έναν χάρτη που απεικονίζει τις γνωστές και άγνωστες περιοχές του Σύμπαντος.