Νέες Εποχές

Από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού εθνικού κράτους, τo 1923, οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία διαμορφώθηκαν σε δύο επίπεδα: το ένα αναφέρεται στην πολιτική νεωτερικότητα και το άλλο στη διαχείριση συνειδησιακών υπολοίπων του δεκάτου ενάτου αιώνα (τότε που η Ελλάδα ιδρύεται ως εθνικό κράτος και η Οθωμανική Αυτοκρατορία καταρρέει). Το ερώτημα για […]

Το θέμα της Εκθεσης των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων των ημερησίων και εσπερινών ΓΕΛ με το νέο σύστημα αφορούσε, εφέτος, πρωτίστως την ποίηση. Το γεγονός αυτό δεν παύει να έχει, εκ των πραγμάτων, το δικό του ξεχωριστό ενδιαφέρον. Και τούτο, γιατί η ποίηση συντελεί στην καλαισθητική διαμόρφωση του ανθρώπου, στην ψυχική και πνευματική του ανάταση, στην […]

Η γεωμετρία ασχολείται με χωρικές σχέσεις. Συχνά αναφερόμαστε στη μεταβαλλόμενη «γεωμετρία των σχέσεων». Η Ελλάδα μετά το 1963-64, με την ελληνοτουρκική, λόγω Κύπρου, σύγκρουση να φαίνεται αναπόφευκτη, «διαβάζει» τριγωνικά τις ελληνοαμερικανικές και τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η καθ’ημάς τριγωνική σχέση Αθηνών, Ουάσινγκτον, Αγκυρας αποτελεί τη γεωμετρική αποτύπωση μιας μεταβαλλόμενης ισορροπίας μεταξύ τριών συμμαχικών χωρών. Με κυμαινόμενο […]

Απεχθάνομαι τη λέξη «Μέγας» επειδή έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται σαν επίθετο για κατακτητές και πολεμάρχους. Πόσο «Μέγας» είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, όταν τον δεις με τη ματιά του κατακτημένου και του δούλου; Το επίθετο αυτό θα έπρεπε να αφορά μόνο ευεργέτες της ανθρωπότητας. Μέγας Παστέρ – ναι. Μέγας Ναπολέων – όχι. Ανάμεσα στους ευεργέτες θα αριθμούσα και […]

«Η Ιστορία γράφεται από τους νικητές» Ναπολέων Βοναπάρτης Σε λίγες ημέρες η Πολωνία θα εκλέξει τον νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο σημερινός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα εκπροσωπεί το κόμμα Τάξη και Νόμος, το οποίο κυβερνά με ισχυρή πλειοψηφία από το 2015. Ομως εδώ και λίγες εβδομάδες οι δύο αντίπαλοί του, Τζασκόφσκι και Καλίνσκι, φαίνεται να κερδίζουν […]

Πέραν των υπαρκτών ήδη οικονομικών επιπτώσεων, η πανδημία γίνεται καταλύτης για την ενίσχυση τάσεων στα πολιτικά συστήματα που προϋπήρχαν. Διακρίνονται τρεις μεγάλοι κίνδυνοι που μπορεί να απειλήσουν τις δημοκρατίες. Πρώτον, η επιστήμη και η διανόηση να εγκαταλείψουν τα όπλα τους, που είναι η κριτική των πεπραγμένων των κυβερνήσεων πρωτίστως και των αντιπολιτεύσεων κατά δεύτερο λόγο […]

Την άνοιξη του 1920 τα πολωνικά στρατεύματα, σε συνεννόηση και με την τοπική κυβέρνηση του Πετλιούρα, είχαν μπει στο Κίεβο, την ιστορική πρωτεύουσα της Ουκρανίας. Στις 5 Ιουνίου ο Κόκκινος Στρατός, υπό την ηγεσία του Τουχατσέφσκι, εξαπέλυσε την αντεπίθεσή του. Η σαρωτική προέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων θα ανάγκαζε τον πολωνό πρόεδρο Πιλσούντσκι (πιο σωστά, Πιουσούντσκι, […]

Σε ένα κομμάτι της κοινής γνώμης έχει σχηματιστεί η εντύπωση μίας ακόμη διαμάχης για συντεχνιακούς και στενά επαγγελματικούς λόγους. Μια άλλη μερίδα των πολιτών ακούει για τον εξοβελισμό των κοινωνικών επιστημών και σπεύδει να δει κάποιο γενικότερο σχέδιο της κυβέρνησης να εξορίσει κάθε «εστία αμφισβήτησης και κριτικής». Αλλοι, τέλος, από τον συντηρητικό και τον φιλελεύθερο […]

Θερινό ηλιοστάσιο Από κηπευτικών άρξασθαι: δεν πάμε καλά, ημερολόγιό μου· πενιχρή σοδειά από αγγουράκια και κολοκυθάκια σήμερα – αύριο θα γευτώ και μελιτζάνες -, οι ντομάτες όμως με περιφρονούν βαθύτατα, καμία σημασία στις περιποιήσεις μου, στα χάδια, στα τραγούδια, στις κρέμες που τους βάζω και τα αρώματα. Ετσι, ελάχιστη χειρονομία καλής θέλησης να κάνουν, θα […]

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως συνέχεια της γαλλογερμανικής πρωτοβουλίας για το σχέδιο ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι ιστορικής σημασίας, όχι μόνο για την εσωτερική ισχύ της, αλλά και για τη γεωπολιτική παρουσία της σε αυτή τη νέα περίοδο. Η υποχώρηση της Αμερικής και το μη αποδεκτό υπόδειγμα του κινεζικού καθεστώτος ωθούν την Ευρώπη προς […]

Η συμφωνία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών με την Ιταλία είναι μια μεγάλη επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης και του κ. Δένδια προσωπικά. Πετύχαμε εκεί που εδώ και χρόνια αποτυγχάναμε. Το κλειδί απ’ ό,τι φαίνεται ήταν η ρεαλιστική αντιμετώπιση του ζητήματος των δικαιωμάτων αλιείας των ιταλικών σκαφών. Και οι δύο χώρες βγαίνουν μακροπρόθεσμα κερδισμένες από τον […]

Αν υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα στην ελληνική εξωτερική πολιτική, είναι η αδυναμία ή αδιαφορία κατανόησης των διεθνών συσχετισμών. Η εμμονή στην ελληνοκεντρική θεώρηση των πραγμάτων εμποδίζει τη συνολική αξιολόγησή τους και δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Oι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν αποτελούν για άλλες χώρες προτεραιότητα. Το Ισραήλ, για παράδειγμα, στο οποίο μετέβη ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μέσα […]

Η Ελλάδα συνεχίζει να υπολείπεται των δυνατοτήτων της αλλά και των προσδοκιών των βαλκάνιων γειτόνων της. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, συστηματικά τα τελευταία 30 χρόνια, υπερεκτιμούν τον ρόλο της Ελλάδας, μεταφράζοντας αυτόματα τη συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς, την παράδοση δημοκρατικών θεσμών και την οικονομική ισχύ σε πραγματική επιρροή. Πρόκειται βέβαια για κεφαλαιώδες σφάλμα γιατί τα συγκεκριμένα […]

Από τη συνολική απουσία πληροφοριών σχετικά με την εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία σε κοινωνικοπολιτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο των προηγούμενων δεκαετιών στη δημόσια σφαίρα έχουμε περάσει πλέον στην ακατάσχετη παροχή πληροφοριών δίχως όμως σύνδεση αυτών με το διεθνοπολιτικό γίγνεσθαι. Το διεθνές σύστημα βρίσκεται σε φάση νέων μεταβλητών αλλά όχι σε φάση αλλαγής των υφιστάμενων πολικοτήτων […]

Η Τουρκία είναι μια χώρα η οποία μετασχηματίζεται όταν έχουμε αλλαγή του διεθνούς περιβάλλοντος. Λόγου χάρη, η τουρκική δημοκρατία ιδρύθηκε ως κράτος το 1923 ως αποτέλεσμα των ζυμώσεων του διεθνούς περιβάλλοντος για τη δημιουργία των εθνών-κρατών, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθούν οι εσωτερικές εκείνες δυναμικές που ήταν σύμφωνες με τη λογική του έθνους-κράτους. Στο πλαίσιο αυτό […]

Ο τούρκος πρόεδρος θέλει να ανασυστήσει έναν άξονα επιρροής, με αναφορές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Προς τούτο, επιχειρεί να προσεταιριστεί μουσουλμανικές και τουρκικές μειονότητες απανταχού, αναζητεί ερείσματα σε περιοχές με οθωμανικό παρελθόν, ενώ, παρότι το εγχείρημα δημιουργίας μιας οθωμανικής κοινοπολιτείας με φίλα προσκείμενα καθεστώτα, στον απόηχο των αραβικών εξεγέρσεων, απέτυχε, δεν το βάζει κάτω. Επιδιώκει την […]

Διάβασα πριν από δύο εβδομάδες ένα άρθρο του ιστορικού Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου, στο οποίο πρότεινε να διδάσκεται στα σχολεία μας η καθαρεύουσα. Με την πρόταση αυτή συμφώνησε, σε δικό του άρθρο, και ο συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος. Θεωρώ την πρόταση αυτή ολέθρια και επικίνδυνη. Αν εφαρμοζόταν θα ήταν σαν να ανασταινόταν ξαφνικά η διγλωσσία. Θα προκαλούσε […]

O άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να προσαρμόζεται στις συνθήκες. Ευτυχώς. Αν δεν είχαμε αυτή την προγραμματική οδηγία στον μηχανισμό μας είναι πιθανό να είχαμε ήδη αποχαιρετίσει τον πλανήτη. Το ένστικτο της επιβίωσης είναι ενεργό και ισχυρό. Οπως και η επινοητικότητα. Οι δεξιότητες αλλάζουν και πολλές φορές κληθήκαμε να φτιάξουμε οι ίδιοι με τα χεράκια μας […]

Η Ελλάδα στη Μεσόγειο έχει θεμιτό συμφέρον, αυτό της κατοχύρωσης κυριαρχικών δικαιωμάτων σε θαλάσσιες ζώνες και με αφορμή το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η σημασία της οριοθέτησης ως προς την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι το μείζον. Ερμηνεύοντας τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας γίνεται αντιληπτό ότι με βάση την προβολή των ακτών, τα παράκτια κράτη διεκδικούν […]

Για κάθε προσεκτικό παρατηρητή είναι εμφανές ότι η Τουρκία επιχειρεί αυτή την περίοδο μια κάποια αναπροσαρμογή / διόρθωση του εξωτερικού της προσανατολισμού, με αβέβαιη έκβαση βεβαίως. Παράλληλα με την απομάκρυνση του αρχιτέκτονα της «Γαλάζιας Πατρίδας», υποναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, επιχειρεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, τη Δύση γενικότερα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο κ.ά. […]