Την ώρα που ο Ίλον Μασκ παρεμβαίνει όλο και περισσότερο στις πολιτικές εξελίξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ανησυχίες σχετικά με τα κίνητρο πίσω από αυτές του τις ενέργειες φουντώνουν, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως απώτερος στόχος του είναι η ίδια η κατάρρευση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
‘Οπως μάλιστα αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανάλυσή του το CNN, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου φαίνεται να έχει έναν νέο στόχο: να ανατρέψει την Ευρώπη, μια κυβέρνηση τη φορά.
Ο Μασκ ηγείται ενός λαϊκίστικου κύματος που στοχεύει πολλούς κεντρώους Ευρωπαίους ηγέτες. «Από το MAGA στο MEGA: Κάντε την Ευρώπη ξανά σπουδαία!» έγραψε σε ανάρτησή του το Σάββατο.
Απαντώντας στην πρόκληση, αρκετοί ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον κατηγόρησαν για παρέμβαση στις υποθέσεις τους και προώθηση επικίνδυνων προσώπων. Ο Μασκ διεξήγαγε μια προσωπική διαδικτυακή εκστρατεία κατά της βρετανικής κυβέρνησης, άσκησε πιέσεις για την απελευθέρωση ενός ακροδεξιού ακτιβιστή εκεί και υποστήριξε το ακροδεξιό κόμμα AfD στη Γερμανία.
Ταυτόχρονα, ένα κύμα παραπληροφόρησης στην πλατφόρμα του Μασκ με αφορμή τις αντιδράσεις για τα υψηλά επίπεδα μετανάστευσης, έχει προκαλέσει εκνευρισμό στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Κάποιοι στη Βρετανία κατηγορούν το Χ ότι συνέβαλε σε ένα κύμα ακροδεξιών ταραχών το περασμένο καλοκαίρι.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει, το CNN, η εμβέλεια του Χ, ο ακραίος πλούτος του Μασκ και ο ρόλος του ως συμβούλου αποτελεσματικότητας του Τραμπ τον καθιστούν ένα δύσκολο πρόβλημα προς επίλυση. Τα ερωτήματα που τίθενται μεταξύ των Ευρωπαίων επικεφαλής είναι δύο: Γιατί νοιάζεται ο Μασκ για την Ευρώπη και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό;
Κανένα από τα δύο δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. «Οι Ευρωπαίοι έχουν κολλήσει», δήλωσε ο Bill Echikson, ανώτερος συνεργάτης στον τομέα της πολιτικής τεχνολογίας στο κέντρο σκέψης του Κέντρου για την Ανάλυση Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPA) και πρώην επικεφαλής ευρωπαϊκών επικοινωνιών της Google.
Οι ηγέτες του μπλοκ «σίγουρα ανησυχούν», επισήμανε. «Κατηγορούν την παραπληροφόρηση και τα αυτοματοποιημένα ρομπότ για τα αποτελέσματα στις ευρωεκλογές καθώς προώθησαν την άνοδο των ακραίων.
«(Αλλά) δεν έχουν κανένα σχέδιο. Δεν ξέρουν πραγματικά πώς να απαντήσουν ακόμα».
Το κίνητρο του Ίλον Μασκ
Η πολιτική παρέμβαση του Μασκ ξεκίνησε από τότε που ο μεγιστάνας της SpaceX και της Tesla εξαγόρασε το Twitter το 2022. «Για να αξίζει το Twitter την εμπιστοσύνη του κοινού, πρέπει να είναι πολιτικά ουδέτερο», επέμεινε ο Μασκ υποστηρίζοντας ότι «η πολιτική είναι πόλεμος και η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα».
Σήμερα ο Μασκ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Ο ιδιοκτήτης της πλατφόρμας απολαμβάνει υψηλά επίπεδα επιρροής σε όλο τον κόσμο που ελάχιστα μη εκλεγμένα πρόσωπα είχαν ποτέ. Χαιρετίζει και συμμερίζεται τις απόψεις εξτρεμιστών και έχει υποστηρίξει σθεναρά τους λαϊκιστές κατά του κατεστημένου σε όλη την Ευρώπη. Δεν είναι ακόμη σαφές πόση επιρροή θα έχει στην εξωτερική πολιτική του Τραμπ – και γι’ αυτό ακριβώς, προς το παρόν, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παραμένουν αβέβαιες για το πώς να αντιμετωπίσουν τις παρεμβάσεις του.
Όμως, τα σχόλιά του έχουν έναν ευρύτερο, παρεμβατικό τόνο προς την Ευρώπη που προέρχεται από τη νέα κυβέρνηση και θα μπορούσε να προσδώσει στον Μασκ έναν ρόλο συνομιλητή. Ο Τραμπ και ο Μασκ έχουν ήδη σφυρηλατήσει στενούς δεσμούς με προσωπικότητες των οποίων η πολιτική τουλάχιστον εν μέρει ευθυγραμμίζεται με τη δική τους, όπως είναι εκείνη της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.
Όπως και με τον Τραμπ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μασκ δεν είναι δημοφιλής σε όλη την Ευρώπη .
«Είναι ενδιαφέρον να δούμε τις ομοιότητες ανάμεσα σε αυτόν και τον Τραμπ, την προσπάθειά τους να καθοδηγήσουν την κοινή γνώμη, ειδικά, δυστυχώς, διαδίδοντας παραπληροφόρηση. Δημιουργώντας πολύ χάος, διαταράσσοντας την ισορροπία», αναφέρουν αναλυτές.
Αυτό το χάος εντάθηκε όταν ο Μασκ έκανε μια χειρονομία με το δεξί του χέρι στη σκηνή κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης μετά την ορκωμοσία, την οποία πολλοί στην Ευρώπη ερμήνευσαν ως ναζιστικό ή ρωμαϊκό χαιρετισμό που χρησιμοποιούσαν οι φασίστες ηγέτες στη Γερμανία και την Ιταλία. Ο Μασκ απέδωσε την αντίδραση σε παρερμηνεία, γράφοντας στο X ότι «η επίθεση όλοι είναι Χίτλερ είναι πολύ κουραστική».
Υπάρχει διαφωνία σχετικά με το κίνητρο της επίθεσης του Μασκ στην Ευρώπη.
Θα μπορούσε να είναι προσωπικό. «Όταν ο Ίλον ανέλαβε το Twitter, έγινε μια συντονισμένη προσπάθεια να μην διαφημίζονται οι εταιρείες στην πλατφόρμα του, να τον αποξενώσουν, να τον ακυρώσουν», είπε ο Τρέβορ Τράινα, ο προηγούμενος πρεσβευτής του Τραμπ στην Αυστρία. «Έτσι νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η απάντησή του».
Παράλληλα, το κίνητρο του Μασκ θα μπορούσε να είναι οικονομικό στο πλαίσιο της θεωρίας που θέλει έναν καινοτόμο επιχειρηματία να συγκρούεται με τις ρυθμιστικές αρχές.
Ο Μασκ έχει διαφωνήσειμε τη γραφειοκρατία που περιβάλλει τον τεχνολογικό τομέα στην Ευρώπη. Έχει ένα τεράστιο εργοστάσιο Tesla στη Γερμανία, μια χώρα όπου έχει επικεντρώσει τις επιθέσεις του, και σχεδιάζει μια επέκταση του συγκροτήματος.
Μπορεί η Ευρώπη να αντισταθεί;
Ο Μασκ έχει ήδη εκδηλώσει τις προτιμήσεις του στα πρόσωπα και τα κόμματα που διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή πολιτική. Γράφει συχνά για το Reform UK, το λαϊκιστικό βρετανικό κόμμα και την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) της Γερμανίας. Αλλά δεν κάνει δημοσιεύσεις για τη Μαρίν Λεπέν, τη Γαλλίδα αντίπαλο του Εμανουέλ Μακρόν, ούτε φαίνεται να ενδιαφέρεται για την Αυστρία.
Η βρετανική και η γερμανική πολιτική είναι εύπλαστο έδαφος. Τα κυρίαρχα κόμματα και στις δύο χώρες είναι αντιδημοφιλή.
Η Γερμανία θα διεξαγάγει εκλογές τον επόμενο μήνα στις οποίες το AfD σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα μπορούσε να καταλάβει τη δεύτερη θέση. Μόλις πέρυσι, το AfD έγινε το πρώτο ακροδεξιό κόμμα που κέρδισε περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία από την εποχή των Ναζί.
Και έχουν και κάτι άλλο κοινό: Οι συγκεκριμένες χώρες έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν επαρκώς την οργή των ψηφοφόρων για τη μετανάστευση, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης στην Ευρώπη.
Ωστόσο, ο Μασκ θα χρειαστεί να οικοδομήσει μόνιμες συμμαχίες για να έχει σοβαρή επιρροή. Έχει ήδη συγκρουστεί δημόσια με τον Νάιτζελ Φάρατζ, τον ηγέτη της Μεταρρύθμισης, ο οποίος αρνήθηκε να υποστηρίξει τη στήριξη του Μασκ στον φυλακισμένο ακροδεξιό αρχηγό Τόμι Ρόμπινσον. Το κόμμα του ήλπιζε σε μια τεράστια οικονομική δωρεά από τον Μασκ, αλλά η κόντρα απομακρύνει αυτό το ενδεχόμενο.
Θα αντιμετωπίσει επίσης τις ρυθμιστικές αρχές. Ένα πρόστιμο, που πιθανόν να αγγίζει το 6% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών της X, αναμένεται μόλις η ΕΕ ολοκληρώσει μια έρευνα για το εάν η πλατφόρμα παραβίασε τους κανόνες που θεσπίστηκαν από τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, ο οποίος ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο η βιομηχανία τεχνολογίας χειρίζεται την παραπληροφόρηση και το παράνομο περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και τα παράνομα αγαθά και τις υπηρεσίες σε διαδικτυακές αγορές.
Στη Βρετανία, ο Μασκ κλήθηκε να καταθέσει στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Επιστήμης, Καινοτομίας και Τεχνολογίας σχετικά με τον αλγόριθμο της εταιρείας του, αφού κατηγορήθηκε ότι προώθησε παραπληροφόρηση σχετικά με μια επίθεση με μαχαίρι σε παιδιά το περασμένο καλοκαίρι που οδήγησε σε συγκρούσεις με την αστυνομία και σε ταραχές.
Προς το παρόν, η εγγύτητα του Μασκ με τον Τραμπ μπορεί να τον προστατεύσει από τέτοιου είδους έλεγχο. Αλλά όσο περισσότερο μπλέκεται ο μεγιστάνας της τεχνολογίας στις υποθέσεις της Ευρώπης, τόσο πιο δύσκολη γίνεται αυτή η προσέγγιση.
