«Το ματς Τραμπ εναντίον Κλίντον θα μείνει στην αμερικανική ιστορία ως η πιο βρώμικη προεκλογική εκστρατεία όλων των εποχών. Φάνηκε κατά καιρούς σαν ένας σεναριογράφος να είχε αφήσει αχαλίνωτη την φαντασία του, με επεισόδια λάσπης και χολής να διαδέχονται με καταιγιστικούς ρυθμούς το ένα το άλλο σε μια αληθινή τραγωδία. Οι συνέπειες για την δημοκρατία στις Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι μακράς διαρκείας», γράφει το Spiegel.

Ακολουθούν αποσπάσματα από το άρθρο του γερμανικού περιοδικού:

«Το τελευταίο επεισόδιο θα παιχθεί την Τρίτη 8 Νοεμβρίου – όταν οι Αμερικανοί ψηφοφόροι θα πάνε στις κάλπες για να εκλέξουν τον 45ο πρόεδρο της χώρας τους. Μέχρι πριν από μία εβδομάδα, ο αγώνας φαινόταν να έχει τελειώσει. Η προσπάθεια του μεγιστάνα των ακινήτων Ντόναλντ Τραμπ να μετατρέψει τον εαυτό του από ένα πολιτικό τίποτα στον πιο ισχυρό άνθρωπο στον πλανήτη φαινόταν σαν να έχει αποτύχει. Μετά ήρθε η ανατροπή.

Οι απίστευτες ιστορίες για τα ηλεκτρονικά μηνύματα της Κλίντον και/ ή τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που υπέκλεψαν Ρώσοι πράκτορες επέστρεψαν. Εν ολίγοις, οι τελευταίες μέρες της προεκλογικής εκστρατείας έγιναν τόσο τρελές ώστε, όπως έγραψε ένας αρθρογράφος της Washington Post, νιώθεις σαν να ζεις μέσα στον διάσημο πίνακα του Εντβαρντ Μουνκ «Η Κραυγή» και θέλεις να ουρλιάξεις «Σταματήστε! Αρκετά!».

Η Χίλαρι Κλίντον, χωρίς αμφιβολία, αισθάνεται το ίδιο. Την Τετάρτη, έκανε άλλη μία επίσκεψη στο Λας Βέγκας, βραχνή και εξαντλημένη. Εκεί, σε ένα χώρο στην άκρη της πόλης, μίλησε σε 200 υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους. Η ομάδα της Κλίντον είχε φέρει μαζί έναν υπάλληλο του Trump Hotel, στο Λας Βέγκας, που ικέτευσε το πλήθος να μην ψηφίσει για το αφεντικό του.

Στη συνέχεια, η Κλίντον ανέβηκε πάνω στη σκηνή και εκφώνησε μια παράξενα αδύναμη ομιλία. Αντί να χρησιμοποιήσει τα τελευταία αποθέματα της ενεργητικότητάς της για να πείσει το ακροατήριο να ψηφίσουν γι ‘αυτήν, πέρασε πάρα πολύ ώρα μιλώντας για τον αντίπαλό της.
«Ας αντιμετωπίσουμε τα γεγονότα», είπε. «Πολλοί Αμερικανοί τον ψηφίζουν, έτσι δεν είναι; Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να προβληματίζονται για το ποιον θα ψηφίσουν. Νομίζω ότι οι άνθρωποι που σκέφτονται να τον ψηφίσουν λένε στον εαυτό τους: …ίσως θα είναι διαφορετικός, όταν θα γίνει πρόεδρος», είπε η Κλίντον. Και ζήτησε από τον κόσμο στην αίθουσα να φανταστούν τον Ντόναλντ Τραμπ να κάθεται στο Οβάλ Γραφείο Το τελευταίο θύμα της προεδρίας του, εννόησε απειλητικά, θα είναι η ίδια η δημοκρατία.

Τους τελευταίους 12 μήνες, η αμερικανική δημοκρατία έχει γίνει ένα τσίρκο, στο οποίο τα πιο αλλόκοτα νούμερα κερδίζουν το μεγαλύτερο χειροκρότημα. Και αυτό δεν θα είναι χωρίς συνέπειες: Η χώρα θα πρέπει να ζήσει με τα σημάδια αυτής της άσχημης εκστρατείας για αρκετό καιρό ακόμα. Μην κάνετε κανένα λάθος: Οταν η πρόοδος του πολιτισμού είναι υπό αναίρεση, έστω και προσωρινά, τα τραύματα γίνονται βαθιά και δεν είναι εύκολο να θεραπευθούν. Οταν τα επιχειρήματα δεν μετράνε και τα ψέματα γίνονται δεκτά ως αλήθεια, όταν οι πολιτικοί έχουν ολόκληρες ομάδες εργασίας για τη διάδοση παραπληροφόρησης, η δημοκρατία όπως την καταλαβαίνουμε παύει να υπάρχει.

Κλίντον και Τραμπ έχουν καταφέρει να σύρουν την πολιτική των ΗΠΑ – ήδη όχι το πιο αγνό θέαμα – στη λάσπη. Με τη βοήθεια των υστερικών ΜΜΕ, έχουν μετατρέψει τον αγώνα σε μια σαπουνόπερα, και αυτή τη φορά, η πραγματικότητα έχει υπερβεί κατά πολύ ακόμα και την πιο τρελή φαντασία μας.

Στο φινάλε, Κλίντον και Τραμπ ήταν σχεδόν ισόπαλοι στις δημοσκοπήσεις. Στις 4 Νοεμβρίου, μόλις τέσσερις μέρες πριν από τις εκλογές, κατέστη σαφές ότι όλη αυτή η κακοποίηση της λασπολογίας ήταν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Οι δύο υποψήφιοι μοιάζουν με δύο πυγμάχους στον 12ο γύρο του αγώνα, που σχεδόν αναίσθητοι δεν έχουν την δύναμη να σηκώσουν τις γροθιές τους για να ρίξουν το νοκ άουτ.

Που ψάχνουν γύρω τους για να δουν ποιος εξακολουθεί να τους στηρίζει και ποιός έχει πηδήξει από το πλοίο. Περί τους 400 οικονομολόγους έχουν γράψει μια ανοιχτή επιστολή προς τους ψηφοφόρους της Αμερικής προειδοποιώντας τους για την απειλή της προεδρίας Tραμπ. Ο Ρεπουμπλικάνος μεγιστάνας, προειδοποιούν, «είναι μια επικίνδυνη, καταστροφική επιλογή για τη χώρα». Τον Σεπτέμβριο, 300 άλλοι οικονομολόγοι εξέδωσαν προειδοποίηση σχετικά με την οικονομική πολιτική της Κλίντον».