Εκτός ορίων η κατάσταση στην Ειδομένη πλέον, ενώ και τα hotspots στα νησιά λειτουργούν χωρίς ΜΚΟ, καθώς η μία οργάνωση μετά την άλλη αποχώρησαν έπειτα από τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, επειδή οι ανοιχτές δομές καταγραφής και ταυτοποίησης μετατράπηκαν σε κλειστά κέντρα όπου κρατούνται όσοι καταφθάνουν από την Τουρκία μετά τις 20 Μαρτίου. Την ίδια στιγμή, το ελληνικό κράτος αγωνίζεται να χειριστεί περίπου 50.000 πρόσφυγες που εγκλωβίστηκαν στη χώρα μετά το κλείσιμο των συνόρων, καθώς οι υπάρχουσες θέσεις φιλοξενίας είναι λιγότερες, ενώ η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν κυμαίνεται σημαντικά.
Οι Γιατροί του Κόσμου είναι η μοναδική ΜΚΟ που δεν είχε αποχωρήσει από τα hotspots των νησιών του Aνατολικού Αιγαίου έως το βράδυ της Πέμπτης, όταν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί έκτακτη συνάντηση του ΔΣ της οργάνωσης με αυτό ακριβώς το θέμα. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», εξετάζεται η περίπτωση να παραμείνει, παρά το γεγονός ότι αντιτίθεται στην πρακτική των κέντρων κράτησης, αλλά μόνο με τον όρο ότι θα μπορεί να δίνει στη δημοσιότητα ό,τι αρνητικό παρατηρήσει να συμβαίνει εκεί. Οι ΓτΚ είναι αντιμέτωποι με το εξής δίλημμα: αν φύγουν, ενδέχεται να παραβιάζονται τα δικαιώματα των προσφύγων οι οποίοι δεν θα έχουν και καμία ιατρική φροντίδα, ενώ αν μείνουν, θα είναι σαν να αποδέχονται τις «νέες Αμυγδαλέζες».
Στην Ειδομένη επέστρεψαν την Τετάρτη οι ΜΚΟ που είχαν αποχωρήσει την Τρίτη λόγω της ανησυχίας για την ασφάλεια των μελών τους, επειδή η ένταση ανάμεσα στους 12.000 πρόσφυγες που παραμένουν εκεί είχε αυξηθεί σημαντικά. «Κάνει πολύ κρύο, φυσάει, βρέχει. Πολλοί πρόσφυγες είναι εξουθενωμένοι. Μπορεί να ξεσπάσουν ανά πάσα στιγμή. Σήμερα (σ.σ.: Πέμπτη) η ένταση είναι υπόκωφη, αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί» λέει στο «Βήμα» ο Αντώνης Ρήγας, συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Αν ανάψουν πάλι τα πνεύματα, οι ΓΧΣ θα αποχωρήσουν εκ νέου ώσπου να ηρεμήσει η κατάσταση, διότι, ως πάγια πολιτική της οργάνωσης, «δεν θέλουμε να καλούμε την Αστυνομία για να υπάρχουμε. Θέλουμε να είμαστε αποδεκτοί από εκείνους που βοηθάμε».
Εκτός από τις 12.000 άτομα που μένουν στον καταυλισμό της Ειδομένης, υπάρχουν άλλα 3.200 στο βενζινάδικο, 25 χλμ από τα σύνορα και άλλα 1.000 στους Ευζώνους. «Είναι προφανές ότι πολλοί ζητούν να φύγουν. Αν τους προσφέρει κάποιος μια θέση φιλοξενίας με καλύτερες συνθήκες, δεν θα πάνε;» λέει ο κ. Ρήγας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», υπήρξαν πρόσφυγες που μεταφέρθηκαν στα κέντρα φιλοξενίας στο Χέρσο και στη Νέα Καβάλα και επέστρεψαν στην Ειδομένη διότι οι συνθήκες που συνάντησαν εκεί δεν ήταν και πολύ καλύτερες, ενώ παρέμεναν και μακριά από τα σύνορα για τα οποία πολλοί δεν έχουν χάσει ακόμη την ελπίδα ότι θα ανοίξουν. Υπάρχει όμως και η περίπτωση να επέστρεψαν διότι έπεσαν θύματα παραπληροφόρησης για το τι μέλλει γενέσθαι με τα σύνορα.
Η Κορίνα Κανιστρά, συντονίστρια των Γιατρών του Κόσμου στην Ειδομένη, λέει στο «Βήμα» ότι οι περισσότερες εντάσεις ξεσπούν την ώρα της διανομής του φαγητού. «Είναι ευερέθιστοι και πιάνονται στα χέρια επειδή τρεις φορές την ημέρα αναγκάζονται να περιμένουν έως και τρεις ώρες στην ουρά για να φάνε». Οι ΓτΚ έχουν «ένα πρωτόκολλο ασφαλείας που εφαρμόζουν παγκοσμίως όταν ξεσπούν εντάσεις και το προσωπικό τους αποχωρεί. Ανά πάσα στιγμή η κατάσταση στην Ειδομένη μπορεί να ενταθεί και μετά να καταλαγιάσει».
Προσθέτει ότι μερικοί πρόσφυγες που μεταφέρθηκαν στις δομές προσφύγων στο Χέρσο και στη Νέα Καρβάλη έχουν επιστρέψει στην Ειδομένη ζητώντας να πάνε στη Γερμανία, επειδή στην Ελλάδα οι συνθήκες διαβίωσής τους είναι παντού χάλια. «Και στο Χέρσο έμεναν σε μια σκηνή πάνω σε γκαζόν, είχαν μια τουαλέτα ανά 60 άτομα ενώ δεν ήθελαν καν να μείνουν στην Ελλάδα. Το Χέρσο δεν έχει κάτι θελκτικό γι’ αυτούς» λέει η κ. Κονιστρά.
Το Συντονιστικό Oργανο για το Προσφυγικό προγραμματίζει 30.000 νέες θέσεις φιλοξενίας προσφύγων στην Ελλάδα, εκτός από τις 35.000 ήδη υπάρχουσες. Υπολογίζει ότι θα είναι έτοιμες εντός 20 ημερών. Ο εκπρόσωπός του, Γιώργος Κυρίτσης, λέει στο «Βήμα» ότι αυτές τις ημέρες ξεκινά εντατική προσπάθεια να αδειάσει η Ειδομένη με πούλμαν που θα μεταφέρουν τους πρόσφυγες σε δομές φιλοξενίας, διερμηνείς και βεβαίως ανθρώπους που θα προσπαθούν να τους πείσουν να μεταφερθούν. Οι διαθέσιμες θέσεις δεν είναι ακόμη πολλές, αλλά ως πρώτο βήμα θα μπορούσε να ξεκινήσει η μεταφορά λίγων εκατοντάδων σε μία δομή και άλλων λίγων σε άλλη.


Εκτιμήσεις
«Θα αδειάσει σταδιακά»
«Σταδιακά θα αδειάσει η Ειδομένη» λέει στο «Βήμα» η Στέλλα Νάνου από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Προς το παρόν, ο πληθυσμός της παραμένει σταθερός, γιατί ενώ μερικοί φεύγουν από τον καταυλισμό, άλλοι συνεχίζουν να καταφθάνουν με τα πόδια, αλλά οι αριθμοί τους είναι ακόμη μικροί».
Η Υπατη Αρμοστεία λειτουργεί τρεις βάρδιες όλο το 24ωρο στην Ειδομένη και, σε συνεργασία με τις υπόλοιπες ΜΚΟ, καλύπτει ανάγκες που κυμαίνονται από την πληροφόρηση των προσφύγων έως τη σίτιση και την παροχή σκεπασμάτων και σκηνών.
Στα πρώην hotspots-νυν κέντρα κράτησης των νησιών του Aνατολικού Αιγαίου, η Υπατη Αρμοστεία διέκοψε ορισμένες από τις δράσεις της, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών μετακίνησης, για παράδειγμα από τα σημεία άφιξης των προσφύγων προς τους χώρους αυτούς. Θα διατηρήσει όμως την παρουσία της με στόχο να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενημερώνοντας για την πρόσβαση στο άσυλο και παρέχοντας βοήθεια ζωτικής σημασίας, όπως μεταφορά σε νοσοκομεία και εντοπισμό ευάλωτων ατόμων.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ