Οκτάβιο Λουίζ Μότα Φεράζ: «Στη Βραζιλία απειλείται το κράτος δικαίου»

Αυτά δήλωσε μιλώντας στο «Βήμα» o Οκτάβιο Λουίζ Μότα Φεράζ, αναπληρωτής καθηγητής Διακρατικού Δικαίου στο King’s College του Λονδίνου, σχολιάζοντας τη σοβαρότατη πολιτική κρίση που ξέσπασε στη Βραζιλία με αφορμή τον διορισμό του τέως προέδρου της χώρας και ενός εκ των ιδρυτών του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος (PT) Λούις Ινάσιο «Λούλα» ντα Σίλβα στη θέση του προσωπάρχη της κυβέρνησης της νυν προέδρου της χώρας Ντίλμα Ρουσέφ.

Δεδομένου ότι ο ιδιαίτερα δημοφιλής «Λούλα» είναι ύποπτος για εμπλοκή στo σκάνδαλο διαφθοράς για «μίζες» στην κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Petrobras, η αντιπολίτευση αλλά και δεκάδες εκατομμύρια Βραζιλιάνοι θεωρούν ότι ο διορισμός του στην κυβέρνηση αποσκοπεί αποκλειστικά στη διάσωσή του. Αλλά σοβαρά είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και η Ντίλμα Ρουσέφ, με την ίδια να κινδυνεύει με αποπομπή με την κατηγορία της παραποίησης στοιχείων του κρατικού προϋπολογισμού για την κάλυψη δημοσιονομικών κενών της διακυβέρνησής της και με την κυβέρνησή της να παραπαίει. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την Κυριακή, το 68% των Βραζιλιάνων τάσσεται υπέρ της αποπομπής της Ρουσέφ.

Αλλά την ίδια ώρα οι υποστηρικτές των Εργατικών θεωρούν –και όχι αδίκως –ότι ο δικαστής Σέρζιο Μόρο, επικεφαλής στην υπόθεση Lava Jato (Πλυντήριο Αυτοκινήτου) που εστιάζει στο σκάνδαλο Petrobras, έχει και πολιτικά κίνητρα, γεγονός που περιπλέκει επικίνδυνα την κατάσταση, με αρκετούς αναλυτές να κάνουν λόγο για «πολιτικοποίηση» της υπόθεσης. Ενδεικτικό της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών είναι το ότι την ημέρα που ανακοινώθηκε ο διορισμός του Λούλα ο δικαστής Μόρο έδωσε στη δημοσιότητα συνομιλία μεταξύ της Ρουσέφ και του «Λούλα» η οποία αφήνει να εννοηθεί ότι ο διορισμός του δημοφιλούς πολιτικού αποσκοπεί αποκλειστικά στη διάσωσή του. Σύμφωνα με τον κ. Φεράζ, ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.

«Η δημοσιοποίηση της τηλεφωνικής συνομιλίας ανάμεσα στον “Λούλα” και στη Ρουσέφ (ενέργεια αθέμιτη για έναν δικαστή, η οποία ωστόσο διέλυσε κάθε αμφιβολία όσον αφορά τα πολιτικά κίνητρα του Σέρζιο Μόρο) καθιστά ξεκάθαρο ότι ένα από τα κίνητρα για τον διορισμό του “Λούλα” ήταν η προστασία του. Αλλά αυτό ήταν ήδη γνωστό και πασιφανές, οπότε η συνομιλία απλά παρέχει τα αποδεικτικά στοιχεία, παρ’ όλο που είναι παράνομα» εξήγησε.

Επεσήμανε όμως πως «ο διορισμός του Λούλα δεν συνεπάγεται ασυλία. Μέσω αυτού απλά μεταβιβάζεται η δικαιοδοσία δίωξής του από πρωτοδίκες δικαστές στο Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο (STF –Supremο Tribunal Federal) καθώς ως υπουργός χαίρει του “αποκαλούμενου ειδικού προνομίου αξιώματος”. Αυτό μπορεί να εκληφθεί ως πλεονέκτημα μόνο αν θεωρήσουμε ότι το STF θα δείξει περισσότερη επιείκεια ή πως ο “Λούλα” θα μπορέσει να ασκήσει πίεση στους δικαστές που το απαρτίζουν. Αμφότερες οι υποθέσεις είναι λανθασμένες, κατά τη γνώμη μου, καθώς ιστορικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι το STF έχει λειτουργήσει ανεξάρτητα καταδικάζοντας αρκετούς πολιτικούς στο πλαίσιο του προηγούμενου σκανδάλου διαφθοράς (Mensalão –“Το Μεγάλο Μηνιάτικο”) και στέλνοντας πρόσφατα στη φυλακή έναν γερουσιαστή για τον οποίο υπήρχαν ενδείξεις ότι αποπειράθηκε να ασκήσει πίεση στο STF. Αυτό που, κατά την άποψή μου, πραγματικά κερδίζει ο “Λούλα” μέσω της υπουργοποίησής του είναι απλά μια ανάπαυλα όσον αφορά τη δίωξή του από πρωτοδικεία τα οποία, πιστεύουν πολλοί, έχουν υπάρξει ιδιαίτερα πολιτικοποιημένα και κατά καιρούς καταχρηστικά. Το ενδεχόμενο της δίωξης, της δίκης και της καταδίκης του σε κάθειρξη από το STF παραμένει ανοιχτό, αλλά πρέπει επίσης να επισημανθεί πως ο “Λούλα” δεν είναι ακόμη κατηγορούμενος αλλά ύποπτος».

Σύμφωνα με τον βραζιλιάνο ακαδημαϊκό, ο διορισμός «Λούλα» αποτελεί πράγματι και «μια προσπάθεια για τη διάσωση της κυβέρνησης Ρουσέφ από τη βαθιά πολιτική κρίση που αντιμετωπίζει. Μια τελευταία καταφυγή, μια απεγνωσμένη ύστατη απόπειρα, η οποία, παρότι ενδέχεται να μην έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, μπορεί να είναι η μοναδική της ευκαιρία να επανακτήσει ένα μέρος της πολιτικής στήριξης που χρειάζεται για να επιβιώσει». Και ο λόγος είναι απλός: «Ακόμη και από την εξαιρετικά αδύναμη θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα, ο “Λούλα” χαίρει της υποστήριξης ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού (σε αντίθεση με τη Ρουσέφ) και εξακολουθεί να ασκεί σημαντική επιρροή (και πάλι, σε αντίθεση με τη Ρουσέφ, που έχει απολέσει κάθε ίχνος επιρροής) σε πολιτικούς του (κυβερνώντος) Εργατικού Κόμματος (PT) αλλά και του (κύριου, μεταξύ των πολλών κομμάτων που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό) Κόμματος Δημοκρατικού Κινήματος της Βραζιλίας (PMDB)» εξήγησε ο κ. Φεράζ, προσδιορίζοντας, ωστόσο, ότι κατά τη γνώμη του ο διορισμός του «Λούλα» θα γυρίσει μπούμερανγκ στην κυβέρνηση Ρουσέφ.

Σχολιάζοντας δημοσιεύματα βραζιλιανικών αλλά και διεθνών μέσων που κάνουν λόγο για μια άτυπη «τρίτη θητεία» του «Λούλα» στην προεδρία –«πρακτικά η τρίτη προεδρική θητεία του “Λούλα” έχει ήδη ξεκινήσει. Η Ντίλμα θα πρέπει να το συνηθίσει» έγραψε ο Εντουάρτο Σολέσε, αρθρογράφος της εφημερίδας «Folha de S. Paulo» –ο κ. Φεράζ εμφανίζεται επιφυλακτικός.