«Ψαλίδι» στο ρεύμα προς την Κρήτη

Η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρισμού, αφού πέρασε από σαράντα κύματα, τελικά αναμορφώθηκε βάσει της… προκρούστειας λογικής. Υπό τη σκιά της ύφεσης, το έργο κόπηκε στα μέτρα ενός σκεπτικού που προωθεί την εφαρμογή μιας ενδιάμεσης λύσης ώστε αφενός να καλύψει ένα μέρος των αναγκών του νησιού με τον οικονομικότερο τρόπο και αφετέρου να είναι λειτουργική και στη φάση της πλήρους διασύνδεσης του νησιού. Ετσι, ένα σημαντικό έργο, το οποίο, όπως ανέφερε προ ημερών και ο ίδιος ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Πάνος Σκουρλέτης, «θα έπρεπε να είχε γίνει χθες», συρρικνώνεται και χαρακτηρίζεται «Εργο Διασύνδεσης Εξοικονόμησης» από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ). Στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για την περίοδο 2017-2026 προκρίνεται ένα έργο που περιλαμβάνει ένα υποβρύχιο καλώδιο περιορισμένης μεταφορικής ικανότητας 200 MVA (mega volt-ampéres) για τη σύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου, το οποίο θα προπορευθεί της πολυαναμενόμενης μεγαλύτερης σύνδεσης του νησιού με την Αττική.

Ενστάσεις

Σημαντικές ενστάσεις για τη λύση που προωθείται εκφράζει ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), σύμφωνα με τις θέσεις που κατέθεσε στη σχετική διαβούλευση του ΑΔΜΗΕ. Οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί τάσσονται υπέρ μιας διπλής διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, μέσω ισχυρής διασύνδεσης Πελοποννήσου – Κρήτης αλλά και Αττικής – Κρήτης. Μάλιστα ο ΕΣΑΗ αναδεικνύει συγκεκριμένα επιχειρήματα, με βάση τα οποία υπάρχει ωφελιμότερος τρόπος διασύνδεσης της Πελοποννήσου με την Κρήτη, ο οποίος, ενώ περιλαμβάνεται στα σενάρια που εξετάζει ο ΑΔΜΗΕ, δεν προκρίνεται.

Ο ΕΣΑΗ θεωρεί ότι ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να επιλέξει ένα σενάριο ισχύος 2×300 MVA. Σύμφωνα με τους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς, η «Διασύνδεση Εξοικονόμησης» (200 ΜVA) που προτείνεται δεν θα μειώσει παρά σε μικρό βαθμό τις σημερινές χρεώσεις ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας). Και αυτό διότι θα μπορεί να αντικαταστήσει μόνο ένα μικρό ποσοστό της σημερινής παραγωγής των τριών θερμικών σταθμών της ΔΕΗ στην Κρήτη που λειτουργούν αποκλειστικά με πετρέλαιο. Τις επιβαρύνσεις για ΥΚΩ –στην Κρήτη υπολογίζονται ότι αντιστοιχούν σε 400 εκατ. ευρώ ετησίως –καταβάλλουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ προκειμένου να καλύπτεται το αυξημένο κόστος ηλεκτροδότησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών.

Η διασύνδεση του νησιού με το ηπειρωτικό σύστημα έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θα είναι αφενός περιβαλλοντικά επωφελής, αφού σταδιακά θα καταργηθούν οι ρυπογόνες πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής, και αφετέρου οικονομικά επικερδής. Πέρα από τη μείωση του συνολικού κόστους τροφοδοσίας ηλεκτρικής ενέργειας του νησιού και την εξοικονόμηση ΥΚΩ, θα αποφευχθεί και ο κίνδυνος να μας ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιστρέψουμε αυτές τις χρεώσεις ως παράνομες κρατικές ενισχύσεις.

Τα οφέλη

Η υλοποίηση της «Διασύνδεσης Εξοικονόμησης», σύμφωνα με τον ΕΣΑΗ, δεν θα επιτρέψει παρά μια ελάχιστη περαιτέρω αξιοποίηση του δυναμικού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) της Κρήτης. Αντίθετα, όπως υποστηρίζουν στο πλαίσιο της διαβούλευσης, η διπλή διασύνδεση μέσω μιας όδευσης Πελοποννήσου – Κρήτης με δύο καλώδια (2×300 ΜVA) και μιας όδευσης Αττικής – Κρήτης με δύο καλώδια 2×350 MW (ή 2×500 MW) προσφέρει πλήρη επίτευξη της ασφάλειας εφοδιασμού της Κρήτης ακόμη και σε περίπτωση βλάβης στη μία διασύνδεση. Επίσης, μπορεί να επιτύχει ταχύτερη διασύνδεση και των Δωδεκανήσων (μέσω Κρήτης) με το ηπειρωτικό σύστημα. Μάλιστα η γραμμή Κρήτης – Αττικής περιλαμβάνεται στα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως τμήμα του «Ευρασιατικού διασυνδετήριου αγωγού».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, η υλοποίηση μιας μεγάλης σύνδεσης Κρήτης – Αττικής προσκρούει σε ένα μεγάλο εμπόδιο. Το κόστος δεν μπορεί να εκτιμηθεί, καθώς δεν υπάρχει μεγάλη εμπειρία επί του ζητήματος διεθνώς από παρόμοια έργα, ενώ υπάρχουν μεγάλες αβεβαιότητες όσον αφορά τις νεότερες τεχνολογίες καλωδίων και τις τεχνικές μετατροπής. Σε αυτό ο ΕΣΑΗ αντικρούει ότι υπάρχουν ήδη αναφορές για υποθαλάσσια καλώδια ισχύος 600 MVA με χαρακτηριστικά τα έργα στις νήσους Ξιαμέν (Κίνα) και Ρούσκι (Ρωσία).

Σε κάθε περίπτωση ο ΑΔΜΗΕ παραδέχεται ότι η σύνδεση της Κρήτης με την Αττική μέσω υφιστάμενου ΚΥΤ (Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης), σε σύγκριση με τη σύνδεση προς την Πελοπόννησο, παρέχει το πλεονέκτημα της άμεσης πρόσβασης στον ισχυρό κορμό (400 kV) του πετάλου του Λεκανοπεδίου, που επιπλέον προσφέρει αυξημένες δυνατότητες απορρόφησης αιολικής παραγωγής από την Κρήτη. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο σχέδιο του Διαχειριστή, «η σύνδεση προς την πλευρά της Αττικής συνδέεται με μεγαλύτερο κόστος λόγω του μεγαλύτερου μήκους υποβρυχίων καλωδίων που θα απαιτηθούν έναντι της λύσης διασύνδεσης με την Πελοπόννησο».

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, «οι οδεύσεις από την Κρήτη προς τη Νοτιοανατολική Πελοπόννησο πλεονεκτούν έναντι των λύσεων προς την Αττική, καθώς έχουν μικρότερο μήκος και βάθος πόντισης, παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερο μήκος ταφής του καλωδίου και διέρχονται από λιγότερα σημεία που χρήζουν προσοχής λόγω γεωλογικών κινδύνων».

Μετά το τέλος της δημόσιας διαβούλευσης, το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα υποβληθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αφού προηγηθεί διαμόρφωσή του από τον ΑΔΜΗΕ βάσει των απόψεων και των προτάσεων που θα υποβληθούν.