Πιέτρο Ινγκράο: Αιωνόβιος κυνηγός της αδύνατης επανάστασης

«Ηθελα το φεγγάρι». Ο τίτλος του τελευταίου του βιβλίου περιγράφει και συνοψίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα 100 χρόνια της ζωής του Πιέτρο Ινγκράο, ενός από τα σημαντικότερα στελέχη του ιταλικού κομμουνιστικού κινήματος, που πέθανε το μεσημέρι της Κυριακής στη Ρώμη.

Το φεγγάρι του Ινγκράο ήταν η επανάσταση και ο κομμουνισμός ή καλύτερα ένας κόσμος ο οποίος μέσω του κομμουνισμού θα γινόταν καλύτερος, πιο δίκαιος. Ο κόσμος αυτός όμως παρέμεινε ένα όνειρο, η επανάσταση αποδείχθηκε αδύνατη και ο κομμουνισμός στην «υπαρκτή» ανατολικοευρωπαΐκή εκδοχή του υπό τη σκιά της Σοβιετικής Ενωσης απέτυχε. «Δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά, ηττηθήκαμε. Δεν έχει νόημα να κρύβουμε την πραγματικότητα, ανεξάρτητα από το πόσο σκληρή και δύσκολη μπορεί να είναι» είχε δηλώσει κατ’ επανάληψη ο ίδιος.

Ο Ινγκράο όμως δεν μετάνιωσε ποτέ που παρέμεινε κομμουνιστής ως το τέλος δηλώνοντας υπερήφανος για τη μακρά στράτευσή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας, το οποίο άλλοτε υποστήριζε με θέρμη και άλλοτε επέκρινε σφοδρά.

Θεωρητικός της επανάστασης, ένας διανοούμενος πολιτικός της Αριστεράς, ποιητής και λάτρης του σινεμά αλλά και πρόεδρος του ιταλικού Κοινοβουλίου την τριετία 1976-1979, περίοδο κατά την οποία σημειώθηκε η απαγωγή και η δολοφονία του Χριστιανοδημοκράτη πρωθυπουργού Αλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, ο Πιέτρο Ινγκράο γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 1915 στη Λενόλα και η μακρά πολιτική καριέρα του ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’30 στη Ρώμη.

Μετά την αποφοίτησή του από τη Νομική εγγράφηκε σε μια σχολή πειραματικού κινηματογράφου καθώς ενδιαφερόταν περισσότερο για τις τέχνες παρά για την πολιτική. Αφορμή για τη στροφή του προς τον κομμουνισμό στάθηκε ο ισπανικός εμφύλιος, ο οποίος τον οδήγησε στους κόλπους αντιφασιστικών οργανώσεων και τελικά στην παράνομη οργάνωση του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Μέλος του ιταλικού Κοινοβουλίου από το 1948 ως το 1992, το 1947 ο Πιέτρο Ινγκράο ανέλαβε τη διεύθυνση της «Ουνιτά», της ιστορικής εφημερίδας της ιταλικής Αριστεράς που είχε ιδρυθεί από τον Αντόνιο Γκράμσι. Και ήταν από αυτή τη θέση που ο εμβληματικός δημοσιογράφος και πολιτικός κλήθηκε να αντιμετωπίσει τη μεγάλη ουγγρική κρίση του 1956.

Τότε, ο Ινγκράο, ακολουθώντας την κομματική γραμμή του Παλμίρο Τολιάτι, ηγέτη του ΙΚΚ, ο οποίος είχε υποστηρίξει τη σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία, συμπαρατάχθηκε με τη σοβιετική ορθοδοξία. Στις 25 Οκτωβρίου 1956 ο Ινγκράο έβαλε την υπογραφή του στο κύριο άρθρο της «Ουνιτά» το οποίο είχε τον τίτλο: «Από τη μια πλευρά των οδοφραγμάτων, σε υπεράσπιση του σοσιαλισμού». «Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος μου» θα δηλώσει ο ίδιος δεκαετίες μετά, το 2001.

Εκείνη τη στιγμή ωστόσο γεννήθηκε ο «αιρετικός» του ιταλικού κομμουνισμού, αναφέρει η ιταλική «Λα Ρεπούμπλικα», ο άνθρωπος ο οποίος μετά τον θάνατο του Τολιάτι, το 1964, αναδείχθηκε ηγέτης μιας μειοψηφίας στο εσωτερικό του ΙΚΚ η οποία μαχόταν για τη δημοκρατία στις τάξεις του κόμματος επικρίνοντας ταυτόχρονα τον σοβιετικό δογματισμό.

«Δεν θα ήμουν ειλικρινής αν σας έλεγα ότι με πείσατε» ήταν η διάσημη πλέον δήλωση με την οποία ο Πιέτρο Ινγκράο απέρριψε το 1966 κατά το 11ο Συνέδριο του ΙΚΚ την επίσημη γραμμή του κόμματος καταφέρνοντας με τον τρόπο αυτόν ένα σημαντικό πλήγμα στην κομματική πειθαρχία. Δεν δίστασε, την ώρα μάλιστα που ο Τολιάτι σιωπούσε, να δημοσιεύσει την περίφημη Εκθεση Χρουστσόφ αναφορικά με την καταδίκη του σταλινισμού και να καταδικάσει το 1968 την εισβολή του Κόκκινου Στρατού στην Πράγα. «Ινγκράο, Ινγκράο, είσαι ο δικός μας Μάο!» φώναζαν χαρακτηριστικά τα μέλη της κομμουνιστικής νεολαίας της Ιταλίας στις πορείες τους κατά τη δεκαετία του 1970.

Φανατικός πολέμιος κάθε μορφής καταπίεσης και δογματισμού, κατά την περίοδο της σκοτεινής για την Ελλάδα επταετίας 1967-1974, ο Πιέτρο Ινγκράο στάθηκε κοντά στους Ελληνες της Ιταλίας που είχαν επιλέξει τη γειτονική χώρα για να πολεμήσουν τη χούντα των συνταγματαρχών, ενώ το 1974 ανέλαβε καθήκοντα προέδρου του ιταλικού κοινοβουλίου, ο πρώτος κομμουνιστής που κατέλαβε τη συγκεκριμένη θέση και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία ακροδεξιές και ακροαριστερές τρομοκρατικές οργανώσεις αιματοκυλούσαν την Ιταλία.

Ο Πιέτρο Ινγκράο εγκατέλειψε το ιταλικό κοινοβούλιο και έπαψε να ασχολείται ενεργά με την πολιτική το 1992. Λίγο προτού συμπληρώσει εκατό χρόνια ζωής και χαρακτηρίζοντας τον εαυτό του «παιδί του τελευταίου αιώνα της προηγούμενης χιλιετίας», δημιούργησε μια προσωπική ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο από την οποία χαιρετίζει όλους τους θαυμαστές του με ένα ποίημα του Μπρεχτ και τη φράση: «Ο κόσμος έχει αλλάξει αλλά ο καιρός των εξεγέρσεων δεν έχει παρέλθει».