Στρατός και βία στα σύνορα, με στόχο εξαθλιωμένους πρόσφυγες. Μπόλικος αυταρχισμός, εθνικισμός και λαϊκισμός στο εσωτερικό, με απάνθρωπη ρητορική για τους ξένους και μύδρους κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Αυτό είναι, με λίγα λόγια, το πορτρέτο του ακροδεξιού πρωθυπουργού της Ουγγαρίας. Ανάλγητος, ρατσιστής και ταραξίας, ο Βικτόρ Ορμπαν μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της Γηραιάς Ηπείρου. Οι φράχτες που χτίζει στη μεθόριο με τη Σερβία και την Κροατία είναι το τελευταίο κατόρθωμα του «Βικτάτορα», ενός πολιτικού που ξεκίνησε από φανατικός πολέμιος του κομμουνισμού το 1989. Τότε σπούδαζε στην Οξφόρδη και λάτρευε τη δυτική δημοκρατία. Σήμερα έχει γίνει απολογητής και πιο σκληρός εκφραστής του αντιευρωπαϊκού σκοταδισμού στην καρδιά της Ευρώπης.
Το ξενοφοβικό παραλήρημα είναι μόνιμο. Τον Μάιο 8 εκατομμύρια Ούγγροι έλαβαν με το ταχυδρομείο το διαβόητο «ερωτηματολόγιο του μίσους» που τους έστειλε ο Ορμπαν, με ερωτήσεις όπως «Συμφωνείτε ότι οι οικονομικοί μετανάστες απειλούν τη ζωή και την περιουσία του ουγγρικού λαού;» και «Θα στηρίζατε τον εγκλεισμό λαθρομεταναστών σε στρατόπεδα εργασίας;».
Πατρίς, θρησκεία, διαφθορά


Τον Ιούλιο είπε ότι «η πολιτική ορθότητα στην ΕΕ έχει επιβάλει ένοχη σιωπή για τη σχέση μετανάστευσης, βίαιου εγκλήματος και τρομοκρατίας». Μιλάει συνέχεια για την «πολιτισμική απειλή» από τους μουσουλμάνους και για την ανάγκη να μείνει «Χριστιανική η Ουγγαρία», σε μια χώρα όπου το ισλάμ είναι ανύπαρκτο.
Επί πέντε χρόνια πανίσχυρος πρωθυπουργός, με υπερπλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή, ο 52χρονος Ορμπαν έχει ξαναγράψει το σύνταγμα προς το αυταρχικότερο. Πέρασε εκατοντάδες νόμους κατά της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και της ελευθεροτυπίας. Διόρισε στρατιές δικών του στο Δημόσιο. Διαφθορά και διαπλοκή κάνουν θραύση με κλεπτοκρατία α λα ρωσικά. Μόνο μία εταιρεία, η Közgép, ιδιοκτησίας συμμάχου και παλιού συμφοιτητή του Ορμπαν, πήρε κρατικές συμβάσεις 1,3 δισ. δολαρίων μέσα σε δύο χρόνια.
Από το 2010 που σάρωσε για πρώτη φορά στις κάλπες ο Ορμπαν οικοδομεί νέο ιστορικό αφήγημα. Πανταχού παρόντες είναι οι χάρτες της «Μεγάλης Ουγγαρίας», που τη δείχνουν στα προ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σύνορα, προτού χάσει, ηττημένη, τα δύο τρίτα των εδαφών της –στα οποία δημιουργήθηκαν η Γιουγκοσλαβία και η Τσεχοσλοβακία. «Ετσι μας πρόδωσε η Δύση» λέει η κρατική προπαγάνδα.
Παραχάραξη της Ιστορίας


Η ακροδεξιά ανάγνωση της Ιστορίας δεν τελειώνει εδώ. Ο Ορμπαν ανήγειρε μνημείο στα θύματα της ναζιστικής κατοχής του 1944 σε κεντρική πλατεία της Βουδαπέστης. Εικονίζεται η Ουγγαρία ως αθώος άγγελος που κατασπαράσσεται από έναν αρπακτικό γερμανικό αετό, ερμηνεία προβληματική, δεδομένου ότι η χώρα ήταν σύμμαχος των ναζιστών και αξιωματούχοι της συνέπραξαν στον εκτοπισμό 430.000 Εβραίων στο Αουσβιτς. Ντόπιοι φασίστες σκότωσαν ή έπνιξαν χιλιάδες άλλους στον Δούναβη.
Εθνικιστική υπερηφάνεια και δημαγωγία παρουσιάζουν τους Ούγγρους σαν γενναίους υπερασπιστές μιας «χριστιανικής παράδοσης 2.000 ετών που κινδυνεύει από τον ηθικό σχετικισμό της παρακμιακής Δύσης».
Εμπνέεται από την Τουρκία


Και έτσι φτάνουμε στο λεγόμενο «Ανατολικό Ανοιγμα», άλλον έναν πυλώνα της πολιτικής του Ορμπαν, ο οποίος έχει διακηρύξει ότι χτίζει ένα «νέο κράτος» στην Ουγγαρία εμπνευσμένος από την «επιτυχία της Ρωσίας, της Κίνας και της Τουρκίας». Το δυτικό μοντέλο της φιλελεύθερης δημοκρατίας πνέει τα λοίσθια, λέει. «Χωρίζουμε τον δρόμο μας από τα δυτικά, ευρωπαϊκά δόγματα. Αρκετά! Κηρύσσουμε την ανεξαρτησία μας από αυτά… Η Ουγγαρία δεν θα γίνει αποικία της Δύσης, δεν θα ζήσει με διαταγές από ξένες δυνάμεις».
Πέρυσι συμφώνησε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν δάνειο 10 δισ. ευρώ για την επέκταση του ουγγρικού πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και παζαρεύει μαζί του καλύτερες τιμές για το φυσικό αέριο. Κινήσεις που εκνεύρισαν τις Βρυξέλλες σε μια εποχή που οι σχέσεις με τον ρώσο πρόεδρο έχουν παγώσει λόγω Ουκρανίας. Η ατζέντα του Ορμπαν περιλαμβάνει εθνικοποιήσεις τραπεζών, που κυριαρχούνται από Αυστριακούς και Ιταλούς, και επιστροφή γης που πουλήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια «στους ούγγρους ιδιοκτήτες, οι οποίοι εξαπατήθηκαν από πλούσιους Δυτικούς».
Ο κόσμος, ειδικά τα πιο φτωχά στρώματα, τον ψηφίζει φανατικά, επειδή αύξησε ελάχιστα τους μισθούς και μείωσε λίγο την ανεργία. Πολλά από τα λεφτά έρχονται από την ΕΕ (34 δισ. ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια ως το 2018), αν και φυσικά ο Ορμπαν δεν το διαφημίζει.
Η ουγγρική Αριστερά; Παραμένει αδύναμη και αποδιοργανωμένη. Οι Σοσιαλιστές δεν έχουν ανακάμψει από τα σκάνδαλα διαφθοράς και την οργή για τη σκληρή νεοφιλελεύθερη λιτότητα που επέβαλαν το 2008, μετά το δάνειο των 26 δισ. που πήραν από το ΔΝΤ. Τη σκοτεινή εικόνα συμπληρώνουν οι ακροδεξιοί φασίστες του Jobbik. Ενα ανοιχτά ρατσιστικό, νεοναζιστικό κίνημα με τάγματα εφόδου από τραμπούκους που επί χρόνια τρομοκρατούσαν, χτύπαγαν και σκότωναν στους καταυλισμούς των Ρομά. Με 20,5% στις εκλογές του 2014, είναι τρίτη δύναμη στη Βουλή.

Made in Germany το «ανατολικό φρούριο» μέσα στην Ευρώπη-φρούριο
Μήπως βλέπουμε ένα νέο «ανατολικό μπλοκ» μέσα στην Ευρώπη; Που δεν θα χωρίζεται αυτή τη φορά από το Τείχος του Αίσχους στο Βερολίνο αλλά από τους Φράχτες της Ντροπής στην Ουγγαρία;
Η κυβέρνηση του Ορμπαν κακομεταχειρίστηκε χιλιάδες πρόσφυγες μπροστά στα μάτια –δηλαδή τις κάμερες –όλου του κόσμου. Στην Πολωνία, χώρα 40 εκατομμυρίων κατοίκων, η κυβέρνηση δέχθηκε αρχικά να φιλοξενήσει μόλις 2.000 πρόσφυγες –αλλά μόνο χριστιανούς. Η Σλοβακία έθεσε παρόμοιο όρο. Ρουμανία, Βουλγαρία, Τσεχία, Πολωνία, Κροατία, Σλοβενία, χώρες της Βαλτικής, όλες αντιδρούν σθεναρά στη θέσπιση υποχρεωτικών ποσοστώσεων των προσφύγων.

«Δεν έχουν αίσθηση ντροπής οι Ανατολικοευρωπαίοι;»
ρωτάνε δυτικές εφημερίδες. Επί αιώνες οι πρόγονοί τους μετανάστευαν μαζικά, αλλά σήμερα η άκαρδη συμπεριφορά και η σκληρή ρητορική των ηγετών τους παίζουν με το λαϊκό αίσθημα, γράφουν. Στηλιτεύουν τα νεότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που έδειξαν ότι είναι μισαλλόδοξες, ανελεύθερες, ξενοφοβικές και ανίκανες να νιώσουν αλληλεγγύη μπροστά στο δράμα δεκάδων χιλιάδων προσφύγων που έρχονται στην Ευρώπη για να ξεφύγουν από τη φρίκη του πολέμου.
Και όμως, οι κοινωνίες των ίδιων αυτών κρατών πριν και μετά την πτώση του κομμουνισμού φώναζαν υπέρ της «επιστροφής στην Ευρώπη», δηλώνοντας υπερήφανα ότι μοιράζονται τις ευρωπαϊκές αξίες. Από το 1989 και ιδίως μετά το 2004, όταν εντάχθηκαν στην ενωμένη Ευρώπη, ωφελήθηκαν με τεράστια ποσά από τα ταμεία συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Σήμερα αρνούνται να συμβάλουν για να λυθεί η μεγαλύτερη κρίση προσφύγων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τέτοια και παρόμοια επικριτικά ακούγονται αυτές τις μέρες για την «εγωιστική» Ανατολή.
Αλλά μια στιγμή. Καθώς η Ουγγαρία σφράγιζε τα σύνορά της με τη Σερβία, δεν ανέστειλε και η Γερμανία της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ τη Συνθήκη του Σένγκεν, κλείνοντας στην ουσία και τα δικά της σύνορα; Δεν λένε χώρες σε όλη την ΕΕ, ιδίως στον Νότο, ότι έχουν εξαντλήσει την ικανότητά τους να αναλάβουν περισσότερους μετανάστες;
Και τώρα που η Γερμανία έχει επαναφέρει τους ελέγχους στα σύνορα με την Αυστρία και η ιδέα της «Ευρώπης χωρίς εσωτερικά σύνορα» είναι υπό απειλή δεν φάνηκε ότι η πρόσκληση του Βερολίνου στους πρόσφυγες ήταν λίγο πρόωρη, αν όχι υποκριτική; Οτι χρειάζεται επιτέλους συνολική, κοινή και δίκαιη λύση;
Πολλοί μιλάνε για τις ευθύνες της Γερμανίας. Λόγω της δικής της πολιτικής, λένε, καλλιεργείται ο διχασμός της Ευρώπης στο θέμα των μεταναστών και τώρα των προσφύγων.
Οι ίδιοι οι Γερμανοί που φωνάζουν για την «Ουγγαρία-φρούριο» του Ορμπαν είναι εκείνοι που καθόρισαν το πλαίσιο για την «Ευρώπη-φρούριο». Οταν επέβαλαν α λα καρτ το πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής με τις συνθήκες του Δουβλίνου, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν στο ακέραιο και να ρίχνουν το βάρος στις χώρες πρώτης υποδοχής, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, «θωρακίζοντας» τον πλούσιο Βορρά από ανεπιθύμητους μετανάστες.
Αρθρογράφοι στην Πολωνία και στην Τσεχία ανοίγουν πυρ ομαδόν κατά της καγκελαρίου. Κατηγορούν τη Μέρκελ για «ξέπλυμα συνείδησης» και «ψευτο-ανθρωπισμό», από μια χώρα που μοιράζει τη μετανάστευση όπως τη βολεύει και παράλληλα δημιουργεί κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα στα κράτη που καλούνται να σηκώσουν το δυσανάλογα μεγάλο βάρος. Οπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και τώρα οι φτωχές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

«Η Γερμανία και ο πλούσιος Βορράς άφησαν τα πλέον αδύναμα οικονομικά μέλη της Ενωσης, χωρίς τις κατάλληλες υποδομές, να αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα ασφαλείας της Ευρώπης. Και μάλιστα έχουν το θράσος να στέλνουν οδηγίες και καταδίκες από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για “απάνθρωπη μεταχείριση” και μαζικές απελάσεις μεταναστών. Αλλά το μόνο που κάνουν είναι να πετάνε “ψίχουλα” οικονομικής βοήθειας για να μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής όπως-όπως οι πρόσφυγες και να υποχρεωθούν μετά να ζήσουν σε νέες συνθήκες εξαθλίωσης, εκμετάλλευσης, παρανομίας και εγκληματικότητας»
γράφει η «Gazeta Wyborcza» της Βαρσοβίας.


Μίτσελ Α. Ορενσταϊν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια
«Είναι ένας νταής και είναι καιρός να τον βάλουν οι Βρυξέλλες στη θέση του»
«Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ο Ορμπαν παίζει το χαρτί της ξενοφοβίας και του εθνικισμού για λόγους ψηφοθηρικού λαϊκισμού»
λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Μίτσελ Α. Ορενσταϊν, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, ειδικός σε θέματα Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

«Χαϊδεύει εδώ και καιρό τον παραδοσιακό ουγγρικό εθνικισμό, πάντοτε καχύποπτος για τους Εβραίους και τους Ρομά. Η Ουγγαρία είναι μια μικρή, υπερήφανη, αλλά σχετικά φτωχή χώρα που εξαρτάται από την ΕΕ σε μια εποχή λιτότητας. Ετσι δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί έχει αποδειχθεί δημοφιλής η αγέρωχη στάση του Ορμπαν που ορθώνει εθνικό ανάστημα στην ΕΕ και στο ΔΝΤ. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι γιατί η ΕΕ δεν έχει συγκρουστεί με τον Ορμπαν. Η ΕΕ τού έχει δώσει το “ελευθέρας”, την ώρα που εκείνος περιστέλλει ελευθερίες, απειλεί την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, περιορίζει το πεδίο εφαρμογής της δημοκρατίας στη χώρα, υπονομεύει το Συνταγματικό Δικαστήριο και κάνει επίδειξη φιλίας με τον Πούτιν»
προσθέτει.

«Τώρα ο Ορμπαν ενορχηστρώνει μια σκληρή πολιτική στο Προσφυγικό, προκειμένου να κερδίσει ψήφους, και το πετυχαίνει. Η κοινή γνώμη γίνεται όλο και πιο εχθρική στη μετανάστευση. Tο 70% των Ούγγρων λέει ότι οι πρόσφυγες είναι απειλή και δεν πρέπει να τους επιτραπεί η είσοδος. Δεν είναι όλοι οι Ούγγροι ξενοφοβικοί, αλλά πολλοί είναι. Και αυτό οφείλεται σε κάποιες ουλές από το παρελθόν: στην οθωμανική κυριαρχία, στη Συνθήκη του Τριανόν και στον διαμελισμό των εδαφών της χώρας. Η πολιτική του Ορμπαν ήταν να ενθαρρύνει τους Ούγγρους που ζουν στο εξωτερικό, στη Ρουμανία, στη Σερβία, στην Ουκρανία, να μεταναστεύσουν στην Ουγγαρία στη θέση των αλλοδαπών. Και αυτό το όνειρο έχει υπονομευθεί από την εισροή των προσφύγων από τη Συρία και αλλού»
εκτιμά ο Ορενσταϊν.
Ο Ορμπαν έχει ψηφίσει νόμους που δίνουν σε Ούγγρους που ζουν στο εξωτερικό (εκτιμώνται συνολικά σε 2 εκατομμύρια στις γειτονικές χώρες) διαβατήρια και στη συνέχεια το δικαίωμα του εκλέγειν στις ουγγρικές εκλογές. «Του ήταν εύκολο να αυξήσει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό με επιθέσεις σε ανυπεράσπιστους πρόσφυγες. Είναι ένας νταής και είναι καιρός να τον βάλουν οι Βρυξέλλες στη θέση του» καταλήγει ο Ορενσταϊν.


Κας Μούντε, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια
«Νοσταλγεί τη Μεγάλη Ουγγαρία που χάθηκε στη Συνθήκη του Τριανόν το 1920»

«Πώς εξηγείτε την τόσο εχθρική αντίδραση που βλέπουμε στην Ουγγαρία και στο μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης απέναντι στους πρόσφυγες;»
ρωτήσαμε τον Κας Μούντε, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια στις ΗΠΑ και συγγραφέα του βιβλίου «Λαϊκιστικά ριζοσπαστικά δεξιά κόµµατα στην Ευρώπη» (εκδόσεις Επίκεντρο, 2011).

«Οφείλεται εν μέρει στην περιορισμένη εμπειρία της περιοχής με τη μη ευρωπαϊκή μετανάστευση και στη γενικά ευρεία υποστήριξη που έχουν ξενοφοβικές συμπεριφορές εκεί, κυρίως εναντίον των βασικών μειονοτήτων στο εσωτερικό της κάθε χώρας, όπως είναι οι Ρομά και οι Εβραίοι. Επιπλέον ορισμένοι σημαντικοί πολιτικοί έχουν γίνει η φωνή αυτών των αντιλήψεων –από τον πρόεδρο της Τσεχίας Μίλος Ζέμαν ως τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο – και έχουν κάνει δημόσιες δηλώσεις γεμάτες προκαταλήψεις για μειονότητες, Ρομά, ομοφυλοφίλους κ.λπ.»
μας λέει ο Μούντε.

«Αλλά ο Ορμπαν ανήκει σε μια διαφορετική κατηγορία. Εχει ένα πολύ πιο σταθερό και συνεκτικό εθνικιστικό αφήγημα, το οποίο σχετίζεται με τη νοσταλγία για τη “Μεγάλη Ουγγαρία”, η οποία χάθηκε στη Συνθήκη του Τριανόν το 1920. Η ιδέα ότι η Ουγγαρία θα πρέπει να αποκατασταθεί στα “αρχικά” της σύνορα και ότι οι ομιλητές της ουγγρικής στις γειτονικές χώρες είναι “εθνοτικοί Ούγγροι” και επομένως ανήκουν στο “ουγγρικό έθνος” είναι πολύ διαδεδομένη στο εσωτερικό της Ουγγαρίας, και όχι μόνο στην Ακροδεξιά. Οι πρόσφατες δηλώσεις του σχετικά με την προστασία της “Χριστιανικής Ευρώπης” και τη διατήρηση της καθαρής “Ουγγαρίας για τους Ούγγρους” ξεπέρασαν τα όρια ενός σύγχρονου συντηρητικού δεξιού κόμματος και εντάσσουν τον λόγο και την πολιτική του Ορμπαν στη ριζοσπαστική Ακρα Δεξιά»
λέει ο συνομιλητής μας.
Και καταλήγει: «Η ΕΕ θα έπρεπε να αντιδράσει έντονα για αυτή την ακροδεξιά ριζοσπαστική πορεία του Ορμπαν, αλλά το Fidesz προστατεύεται από πραγματικές κυρώσεις της ΕΕ από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), την κυρίαρχη πολιτική ομάδα στην ΕΕ, η οποία παραμένει πλήρως πιστή στην Ουγγαρία και στον πρωθυπουργό της, που υπήρξε αντιπρόεδρος του ΕΛΚ επί 10 χρόνια».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ