«Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε μπροστά από το νοσοκομείο. Κατεβαίνω από το αυτοκίνητο. “Είναι ο Μουχάναντ!…” ουρλιάζει μια γυναίκα. Ζυγώνω και βλέπω το νεκρό αγόρι πάνω σ’ ένα φορείο. Φοράει ένα κίτρινο μπουφάν το οποίο είναι καλυμμένο με λάσπη. Καρφώνω το βλέμμα μου στο άψυχο σώμα ενός αγοριού δέκα περίπου ετών. Το κεφάλι του παιδιού λείπει. Το αποκεφάλισαν. […] Βρήκαν το κεφάλι του Μουχάναντ έπειτα από μία εβδομάδα. Τα νέα διαδόθηκαν σε ολόκληρη την πόλη. Διερωτηθήκαμε τι είδους άνθρωπος θα αποκεφάλιζε ένα παιδί; Γιατί; Τουλάχιστον τώρα οι γονείς του Μουχάναντ μπορούν να θάψουν το παιδί τους […] Στέκομαι μπροστά από το νεκροτομείο. Δεν αισθάνομαι τίποτα. Με το που φτάνω στο σπίτι συνειδητοποιώ ότι δεν έβγαλα ούτε μία φωτογραφία».

Αυτά έγραψε στο ημερολόγιό του μια Κυριακή του περασμένου Μαρτίου ένας 26χρονος λίβυος φωτογράφος, κάτοικος της παράκτιας πόλης Ντέρνα στην Ανατολική Λιβύη, νότια της Κρήτης και δίπλα στα σύνορα με την Αίγυπτο. Η Ντέρνα τελεί υπό τον έλεγχο διάφορων ισλαμιστικών ομάδων από το 2011. Εδώ και έναν χρόνο όμως οι τοπικοί τζιχαντιστές δηλώνουν πίστη και υποταγή στο Ισλαμικό Κράτος, το αυτόκλητο «χαλιφάτο» στα εδάφη της Συρίας και του Βορείου Ιράκ.
Η γερμανική επιθεώρηση «Spiegel» δημοσίευσε αποσπάσματα του ημερολογίου, κρατώντας –για ευνόητους λόγους –ανώνυμο τον φωτορεπόρτερ, η τύχη του οποίου αγνοείται εδώ και έναν μήνα: από τις 9 Αυγούστου.
Σύμφωνα με μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων και δημοσιογράφους που εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη χώρα, η Ντέρνα ήταν και παραμένει απρόσιτη. Ιστορικό προπύργιο εξτρεμιστών ισλαμιστών, η Ντέρνα ήταν η πρώτη πόλη που καταλήφθηκε από ισλαμιστικές πολιτοφυλακές –παρακλάδια της Αλ Κάιντα μετά την πτώση του δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι, ενώ το φθινόπωρο του 2014 ήρθε η σειρά οργανώσεων προσκείμενων στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS) να καταλάβουν την εξουσία.
Δεν κατάφεραν, ωστόσο, να τη διατηρήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς πέρα από τις δυνάμεις του στρατού της Λιβύης, οι τζιχαντιστές που δήλωσαν πίστη και υποταγή στον «χαλίφη» Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, ηγέτη της τρομοκρατικής οργάνωσης που πλέον ελέγχει τεράστιες εκτάσεις του Ιράκ και της Συρίας, υποχρεούνταν να αντιμετωπίσουν τους άνδρες των υπόλοιπων ισλαμιστικών οργανώσεων που δρουν στη χώρα.
Στα τέλη του περασμένου Ιουλίου, το «Συμβούλιο της Σούρα των Μουτζαχεντίν της Ντέρνα» –ένας συνασπισμός τοπικών ισλαμιστικών ομάδων –κατάφερε να εκδιώξει τους τζιχαντιστές του ISIS από την πόλη, αναγκάζοντάς τους να καταφύγουν σε βουνά της ευρύτερης περιοχής.

«Μισούσαμε τον Καντάφι αλλά δεν υπήρχαν ισλαμιστές»

Αποτελεί, ωστόσο, γεγονός ότι επί σχεδόν έναν χρόνο οι κάτοικοι της Ντέρνα ήταν αναγκασμένοι να ζουν σύμφωνα με τις απάνθρωπες επιταγές των σκοταδιστών του Ισλαμικού Κράτους. Επιθυμώντας να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τη ζωή στην πόλη, η δημοσιογράφος του «Spiegel» Σούζαν Κόελμπλ και ο λίβυος πολιτικός Σαλάχ Νγκαμπ κατάφεραν να έρθουν σε επαφή με τον νεαρό φωτογράφο ο οποίος δήλωσε πρόθυμος να κρατήσει, με κίνδυνο της ζωής του, ένα ημερολόγιο ή ένα «Χρονικό της Ζωής σε Καθαρτήριο της Λιβύης», σύμφωνα με τον ίδιο.
Συχνές και πολύωρες διακοπές της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, σημαντικές ελλείψεις σε βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα και υγρά καύσιμα, δρακόντεια μέτρα και περιορισμοί αναφορικά με κάθε πτυχή της καθημερινότητας και, φυσικά, εξαφανίσεις, απαγωγές, σταυρώσεις και αποκεφαλισμοί –πάντα στο όνομα του Αλλάχ –αποτελούσαν συνήθη φαινόμενα κατά την κατοχή της Ντέρνα από τους τζιχαντιστές του ISIS. Η πραγματικότητα για τους κατοίκους της πόλης κατέληξε να είναι φρικιαστική σε τέτοιον βαθμό που αρκετοί από αυτούς έφτασαν στο σημείο να αναπολούν την περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από το καθεστώς του Καντάφι.
«Μισούσαμε τον Καντάφι. Ο ίδιος και οι γιοι του κυβέρνησαν βάναυσα […] αλλά τότε δεν υπήρχαν εξτρεμιστές ισλαμιστές» αναφέρει χαρακτηριστικά στο ημερολόγιό του ο νεαρός φωτογράφος στα μέσα Μαρτίου, προσδιορίζοντας μερικές ημέρες αργότερα την κύρια στρατηγική των τζιχαντιστών του ISIS όσον αφορά τη διοίκηση της πόλης –«απλά σε αφανίζουν εάν έχεις διαφορετική άποψη –στο όνομα του Αλλάχ».

Επιθυμία για αντίσταση και πόθος για τη ζωή

Ωστόσο, στις σελίδες του ημερολογίου του, πέρα από τον φόβο ο οποίος κυριαρχεί, διακρίνονται επίσης η επιθυμία για αντίσταση καθώς και ο πόθος για τη ζωή, ενδεικτικό των οποίων είναι το ακόλουθο απόσπασμα:
«Κάθε Πέμπτη οι φίλοι μου και εγώ συναντιόμαστε στο σπίτι μου. Γνωριζόμαστε από το νηπιαγωγείο. Ο Ασούρ έγινε οδοντίατρος. Ο Σαΐντ Αχμέντ εργάζεται ως μηχανικός αυτοκινήτων. Το αποκαλούμε “ειδικό γερμανικών μηχανών”. Ο Σαλχίν σπούδασε μάνατζμεντ ενώ ο Νιζάρ έζησε για πολλά χρόνια στη Μισράτα. Πίνουμε λεμονάδα. Ο Νιζάρ κόβει ντομάτες και κρεμμύδια και εγώ βάζω νερό για τα μακαρόνια. Αν η κρίση συνεχιστεί, λέει ο Σαλχίν, τότε δεν θα μπορέσει ποτέ να κερδίσει τα χρήματα που χρειάζεται για να παντρευτεί το κορίτσι που αγαπάει από την πρώτη μέρα που το συνάντησε στο Πανεπιστήμιο. Τον προειδοποίησε ότι δεν θα είναι σε θέση να συνεχίσει να απορρίπτει για πάντα τις προτάσεις των άλλων υποψήφιων γαμπρών. Ο Σαλχίν λέει πως πρέπει να βρεθεί μια λύση σύντομα και πως μόνο μια δεύτερη επέμβαση της Δύσης μπορεί πλέον να μας σώσει. Η Δύση πρέπει να λάβει υπόψη τις προσδοκίες μας, λέει ο Ασούρ. Και αν τελικά έρθουν, θα πρέπει να μείνουν στη Λιβύη για μεγάλο χρονικό διάστημα και να μεταρρυθμίσουν τη χώρα από κάτω προς τα πάνω. Ο Νιζάρ διαφωνεί. “Μόνο εμείς μπορούμε να σώσουμε τους εαυτούς μας” λέει. “Οι Ευρωπαίοι πρέπει κάποια στιγμή να επέμβουν” υποστηρίζω εγώ. “Διαφορετικά η πύλη από την Αφρική προς την Ευρώπη θα παραμείνει ανοιχτή”. “Τι περιμένουν;” διερωτάται ο Σαΐντ Αχμέντ, “να καταλήξουμε όλοι νεκροί;”. Ο Νιζάρ φωνάζει από την κουζίνα. “Τα μακαρόνια είναι έτοιμα”».

Η Σούζαν Κόελμπλ και ο λίβυος πολιτικός Σαλάχ Νγκαμπ έχουν να επικοινωνήσουν με τον θαρραλέο φωτογράφο της Ντέρνα από τις 9 Αυγούστου, ημέρα κατά την οποία εκείνος σημείωνε στο ημερολόγιό του πως άνδρες του Ισλαμικού Κράτους άρχισαν ξανά να εξαπολύουν επιθέσεις κατά της πόλης. Παρότι εμφανίζεται αισιόδοξος πως οι τζιχαντιστές δεν θα καταφέρουν να την καταλάβουν για δεύτερη φορά σημειώνει πως «το Ισλαμικό Κράτος έχει μετατραπεί σε ένα λιοντάρι σε κλουβί… Ποιος ξέρει τι θα ακολουθήσει».

HeliosPlus