Το Ιράν μπορεί να βγει ενισχυμένο από τη συμφωνία για τα πυρηνικά

Είναι πιθανό ότι το «Συλλογικό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης»( JCPOA), που υπογράφτηκε στις 14 Ιουλίου από το Ιράν και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συν τη Γερμανία (P5+1) θα τεθεί σε ισχύ. Αλλά κανείς δεν πρέπει να θεωρήσει ότι εξαφανίζονται οι πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν ή ότι η συμφωνία δεν θα έχει συνέπειες στην τρέχουσα αναταραχή στη Μέση Ανατολή. Αντίθετα μάλιστα, ανάλογα με το πόσο θα εφαρμοστεί η συμφωνία, θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Αυτό δε σημαίνει ότι το JCPOA δεν θα έχει θετικά αποτελέσματα. Εγκαθιστά μηχανισμό επιθεωρήσεων και παρεμποδίζει το Ιράν να αποκτήσει καύσιμα για πυρηνικά όπλα για τα επόμενα 15 χρόνια. Παρέχει επίσης σταδιακή άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης, κάτι όμως που θα ενισχύσει την δυνατότητα του καθεστώτος να υποστηρίξει ακραίες φωνές στη Μέση Ανατολή, μια αιρετική κυβέρνηση στη Βαγδάτη και το καθεστώς του Σύριου Πρόεδρου Μπασάρ Αλ-Άσαντ.

Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ότι το Ιράν δεν θα συμμορφωθεί με κάποια σημεία της συμφωνίας. Η μη συμμόρφωση θα είχε ως αποτέλεσμα νέες κυρώσεις και την απειλή μιας στρατιωτικής επέμβασης.

Ένα μεγαλύτερο πρόβλημα έλαβε πολύ λιγότερη δημοσιότητα: ο κίνδυνος του τι θα συμβεί αν το Ιράν συμμορφωθεί με τη συμφωνία, Ακόμα και αν δεν την παραβιάσει, το Ιράν μπορεί να σπάσει τους πυρηνικούς περιορισμούς όταν οι βασικοί όροι της συμφωνίας λήξουν. Είναι σημαντικό οι Ηνωμένες Πολιτείες (ιδανικά μαζί με άλλες χώρες) να καταδείξουν στο Ιράν ότι οποιαδήποτε πρωτοβουλία για να αναπτύξει πυρηνικά μετά από 15 χρόνια, αν και δεν απαγορεύεται ρητά από τη συμφωνία, δε θα γίνει ανεκτή.

Το Ιράν πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα επιχειρούσαν ένα προληπτικό στρατιωτικό πλήγμα αν το θεοκρατικό καθεστώς προχωρήσει σε τετελεσμένα γεγονότα. Ο κόσμος έσφαλλε επιτρέποντας στη Βόρεια Κορέα να περάσει το κατώφλι των πυρηνικών όπλων. Δεν πρέπει να κάνει το ίδιο λάθος ξανά.

Εν τω μεταξύ, μια σημαντική προσπάθεια πρέπει να προωθηθεί για να καταπραΰνει τις ανησυχίες, των γειτόνων του Ιράν, μερικοί από τους οποίους θα δελεαστούν από το παράδειγμα και ίσως επιδιώξουν την παραγωγή δικών τους πυρηνικών προγραμμάτων. Η Μέση Ανατολή είναι ήδη αρκετά εφιαλτική χωρίς τους κινδύνους που θα προσέθετε ένας αριθμός πιθανών πυρηνικών δυνάμεων. Ομως η δήλωση του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ότι «η συμφωνία σταμάτησε την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων στην περιοχή» είναι τουλάχιστον πρόωρη. Είναι επίσης απαραίτητο να ανοικοδομήσουμε τη στρατηγική εμπιστοσύνη μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Πράγματι τίποτα δεν αποκλείει την επιλεκτική συνεργασία της Δύσης με το Ιράν στο Αφγανιστάν, ατη Συρία ή στο Ιράκ, εφόσον υπάρχουν κάποια κοινά συμφέροντα. Αλλά ο ρεαλισμός πρέπει να υπερισχύσει. Η αντίληψη ότι η πυρηνική συμφωνία θα οδηγήσει το Ιράν να μετριάσει το ριζοσπαστισμό του και να χαλιναγωγήσει τις στρατηγικές του φιλοδοξίες δεν πρέπει να είναι το βασικό σενάριο κανενός. Η ανάδειξη ενός ακόμα πιο ισχυρού Ιράν είναι μία από τις προκλήσεις με τις οποίες θα αναμετρηθεί τόσο η Μέση Ανατολή όσο και ολόκληρος ο πλανήτης, τα επόμενα χρόνια.