«Για να σώσουμε την ευρωζώνη θυσιάσαμε το 30% του ελληνικού πληθυσμού. Τέτοιο τίμημα είναι πολύ βαρύ. Η ευρωζώνη δεν θα επιβιώσει αν δεν αλλάξει» λέει στο «Βήμα» ο Ανρί Μαλός, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EESC). Εκλεγμένος επικεφαλής του θεσμοθετημένου συμβουλευτικού οργάνου, που παρέχει εμπειρογνωμοσύνη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στην Ευρωβουλή, ο κ. Μαλός καταδικάζει τον «δογματισμό της Γερμανίας και το στενά μονεταριστικό, οικονομικό όραμα για την ΕΕ». Πιστεύει ότι υπάρχει τρίτος δρόμος πέρα από τη λιτότητα ή τη χρεοκοπία και ότι περνάει από την αμοιβαιοποίηση του χρέους και την έκδοση ευρωομολόγων.
–Ενας στους τρεις Ελληνες είναι άνεργος. Ενας στους πέντε ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Και όμως η Γερμανία επιμένει, τιμωρητικά, στη λιτότητα. Πώς το εξηγείτε;
«Δεν θα μιλούσα για τιμωρία. Ο γερμανικός λαός έχει υποστεί επίσης λιτότητα μετά την ενοποίηση και το πρόγραμμα HARTZ 4 επί καγκελαρίου Σρέντερ: περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, στην κοινωνική ασφάλιση κ.τ.λ. Το Βερολίνο θέλει να δείξει ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις ήταν απαραίτητες και ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει από την κρίση αν δεν ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο.
Αλλά η Ελλάδα δεν είναι Γερμανία. Στην Ελλάδα τα μέτρα της λιτότητας χτύπησαν μια οικονομία ήδη εύθραυστη, πολύ εξαρτημένη από το εξωτερικό, χωρίς βιομηχανικά εργαλεία για να αντισταθεί στο σοκ. Διακρίνω δογματισμό στη στάση της Γερμανίας, η οποία έχει στην ουσία ένα στενά μονεταριστικό, οικονομικό όραμα».

–Πιστεύετε ότι χώρες όπως η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψουν το ευρώ αν δεν αλλάξει αυτή η πορεία;
«Πιστεύω ότι η ευρωζώνη δεν θα επιβιώσει αν δεν αλλάξει. Πρέπει να υπάρξει μια πραγματική οικονομική ένωση, να επιστρέψουμε στο δόγμα μιας πλήρως ανεξάρτητης ΕΚΤ, να εξετάσουμε την αμοιβαιοποίηση του χρέους, να εκδώσουμε ευρωομόλογα.

Η έξοδος της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ σήμερα θα ήταν η νίκη των δογματικών που δεν δέχονται ότι μπορούμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά.

Θα ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για τον ελληνικό πληθυσμό διότι θα υπάρξει υποτίμηση, πολύ υψηλός πληθωρισμός και έτσι σε πρώτη φάση το τίμημα θα το πληρώσουν οι λιγότερο εύποροι και η μεσαία τάξη. Πιστεύω ότι οι Ελληνες έχουν ήδη υποφέρει πάρα πολύ για να υποστούν ένα δεύτερο σοκ.

Αλλά θα ήταν, πάνω από όλα, η αποτυχία της ζώνης του ευρώ, η ομολογία της ανικανότητας της Ευρώπης να κατανοήσει τις προσδοκίες των λαών και να μεταρρυθμιστεί».

–Συμφωνείτε ότι έχουμε χάσει το πνεύμα ιδίως της αλληλεγγύης της ενωμένης Ευρώπης;
«Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία 15 χρόνια το ευρωπαϊκό πρόγραμμα έχει χάσει κατά κάποιον τρόπο την ψυχή του. Η Ευρώπη έχει γίνει πεδίο οικονομικής σύγκρουσης και η αγορά έχει γίνει το άλφα και το ωμέγα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης.

Οι ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται όλο και περισσότερο ότι οι Βρυξέλλες είναι ένα όργανο πολύ τεχνοκρατικό, πολύ απόμακρο, πολύ αυτιστικό. Δείτε τις ακροάσεις ή τις διασκέψεις που διοργανώνονται στις Βρυξέλλες! Τις περισσότερες φορές είναι μονόλογοι αξιωματούχων και πολιτικών, σχεδόν ποτέ δεν αφήνουν τον λόγο στους πολίτες και στις οργανώσεις της κοινωνίας».

– Μεγάλη απειλή είναι η ανεργία. Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για να εξασφαλίσει κοινωνική σύγκλιση για τη νεολαία, την απασχόληση κ.τ.λ.;
«Κατ’ αρχάς πρέπει να κάνουμε επανεκκίνηση της παραγωγής των αγαθών και των υπηρεσιών στην Ευρώπη. Ενα καλό παράδειγμα είναι τα τοπικά προϊόντα με ισχυρή ονομασία προέλευσης. Οι χώρες μας στον Νότο (κατάγομαι από την Κορσική) έχουν τεράστιο δυναμικό που δεν αξιοποιείται.

Πρέπει να ενθαρρύνουμε την επιχειρηματικότητα και να υποστηρίξουμε τις νεοσύστατες επιχειρήσεις. Στο νησί μου έχουμε δημιουργήσει ένα πρόγραμμα κεφαλαίων εκκίνησης (Femu Qui), το οποίο γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι έρχονται με σχέδια για επιχειρήσεις.

Γνώρισα το ίδιο επιχειρηματικό πνεύμα στις συναντήσεις μου στην Ελλάδα πρόσφατα στην Κρήτη ή με τον δήμαρχο της Σάμου. Πιστεύω ακράδαντα στην αναβίωση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς με την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, της οποίας προεδρεύω, έχει υποστηρίξει πρόσφατα ένα ελάχιστο εισόδημα (φυσικά εκφρασμένο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ανάλογα με το επίπεδο της χώρας) ως ένα σύμβολο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης».

– Υπάρχει τρίτος τρόπος πέραν της λιτότητας ή της πτώχευσης για την επίλυση της κρίσης στην Ευρώπη;
«Το μονοπάτι είναι στενό αλλά υπάρχει. Αναδιάταξη και μερική διαγραφή του χρέους είναι δυνατή μαζί με ένα πρόγραμμα εκβιομηχάνισης και υποστήριξης προς τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 315 δισ. ευρώ. Πρώτος δικαιούχος πρέπει να είναι η Νότια Ευρώπη. Αλλά αυτό το πρόγραμμα θα είναι επίσης επωφελές για τον Βορρά. Πιστεύω σε έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης και μεταδοτικής ευημερίας. Αυτό είναι το ευρωπαϊκό όνειρο».

– Σας ανησυχεί η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού, του εθνικισμού και των πολιτικών άκρων σε χώρες της ΕΕ;
«Φυσικά. Αλλά πρέπει να θεραπεύσουμε τα αίτια περισσότερο από τις επιπτώσεις: τον αυτισμό της τεχνοκρατίας στις Βρυξέλλες, την έλλειψη διαλόγου, την απουσία πολιτικής προοπτικής. Οι λαοί περιμένουν από την ΕΕ να τους προστατεύσει και να τους φέρει περισσότερο πλούτο.

Αλλά οι πολίτες έχουν βιώσει ακριβώς το αντίθετο. Ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ούτε το ΔΝΤ ούτε η Επιτροπή στις Βρυξέλλες είδαν την κρίση του 2008 να έρχεται. Τι νομιμότητα έχουν τώρα να μας λένε τι πρέπει να κάνουμε; Τι νομιμοποίηση έχουν να μας κάνουν κήρυγμα; Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να ξαναγίνει ένα συλλογικό έργο υπό την ηγεσία των λαών και προς το συμφέρον των λαών».

– Εχετε συναντήσει τον Αλέξη Τσίπρα. Τι εντύπωση σας έκανε ο νέος πρωθυπουργός;
«Γνώρισα τον Ιούλιο του 2013 έναν πολιτικό ο οποίος έψαχνε δρόμο για να ξαναβρεί την αξιοπρέπεια ο λαός του. Ταυτόχρονα εξεπλάγην από την επιθυμία του για διάλογο και από την αποφασιστικότητα να μη γυρίσει την πλάτη στην Ευρώπη. Εκτίμησα τον πραγματισμό και την ανησυχία να βρει λύσεις για τη χώρα του.

Ναι, πιστεύω ότι ο νέος πρωθυπουργός μπορεί να βοηθήσει για να ξαναβρεί η ΕΕ τις θεμελιώδεις αρχές της: μια ισχυρή εγχώρια αγορά, μια ισχυρή βιομηχανία, το μοντέλο του κοινωνικού διαλόγου, τον ανθρωπισμό που τοποθετεί τις αξίες της αλληλεγγύης σε πρώτο πλάνο».

– Τι θα συμβεί τελικά στην Ευρώπη; Θα δούμε έναν έντιμο συμβιβασμό ή τη ρήξη και τη διάλυση;
«Νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε έναν νέο ευρωπαϊκό συμβιβασμό. Πιστεύω ότι μπορεί να σχηματιστεί ένας συνασπισμός ιδεών για την αλλαγή που θα υπερβαίνει τις παραδοσιακές πολιτικές διαιρέσεις και θα μπορεί να συσπειρώσει όσους βλέπουν την πραγματικότητα κατάματα.

Μετά την εκλογή μου, τον Απρίλιο του 2013, συναντώ συνεχώς Ευρωπαίους, νέους ανθρώπους, επιχειρηματίες, εργαζομένους, συνταξιούχους. Ολοι ελπίζουν σε έναν άνεμο πραγματικής αλλαγής. Σήμερα είναι η τελευταία ευκαιρία για να ξανακερδίσουν τα θεσμικά όργανα των Βρυξελλών την εμπιστοσύνη των πολιτών. Θέλω να κάνω τα πάντα για να πετύχει αυτός ο συμβιβασμός, αλλιώς θα είναι το μεγάλο άλμα προς το άγνωστο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ