Αλέξης Τσίπρας: «Εχουμε το κεφάλι έξω από το νερό»

Στο παρά ένα μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης για την οικονομία και τις τράπεζες ο Αλέξης Τσίπρας και ο Γιάνης Βαρουφάκης υπέγραψαν την Παρασκευή το βράδυ κατ’ αρχήν συμφωνία με τους Ευρωπαίους για τετράμηνη παράταση του προγράμματος στήριξης της Ελλάδας που εξασφαλίζει την παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ.

Ο συμβιβασμός επιτεύχθηκε κυριολεκτικά την τελευταία ώρα, ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις και προσωπικές επαφές που είχε ο πρωθυπουργός με τον Φρανσουά Ολάντ, την Ανγκελα Μέρκελ, άλλους αρχηγούς και τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

«Εχουμε το κεφάλι έξω από το νερό» τόνιζε με σημασία ο κ. Τσίπρας στους συνεργάτες του, δίνοντας τον τόνο των δραματικών στιγμών που πέρασαν η κυβέρνηση και η ίδια η χώρα. Δεν κρύβει ότι η διαπραγμάτευση ισοδυναμούσε με «αγώνα επιβίωσης» για την κυβέρνηση και τη χώρα. Το βάρος πλέον πέφτει στην αποτύπωση και συμφωνία επί των μέτρων και των μεταρρυθμίσεων που θα αναλάβει να υλοποιήσει η κυβέρνηση προκειμένου να κλείσει τους λογαριασμούς με το προηγούμενο πρόγραμμα (Μνημόνιο) και να διασφαλίσει τη συνέχεια της χρηματοδότησης, περιορίζοντας ταυτόχρονα όποιες αντιδράσεις υπάρξουν στις νέες πολιτικές.

Ηδη από χθες Μαξίμου, Ζαλοκώστα και υπουργείο Οικονομικών εργάζονταν για την κατάρτιση του καταλόγου των διαρθρωτικών αλλαγών και των μέτρων που θα παρουσιάσει η κυβέρνηση τη Δευτέρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο ΔΝΤ. Κατά τις πληροφορίες πρώτα στον κατάλογο είναι τα εξής μέτρα:

–Πλήρης ανεξαρτησία της φορολογικής διοίκησης, όπως ζητούσε το ΔΝΤ και είχε έλθει σε σύγκρουση με την προηγούμενη κυβέρνηση λόγω της απομάκρυνσης Θεοχάρη.

–Σκληρά μέτρα κατά της φοροδιαφυγής με δεσμεύσεις ως και κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων φοροφυγάδων.

–Νέο θεσμικό πλαίσιο που θα δίνει εξουσίες στον Παναγιώτη Νικολούδη στον πόλεμο κατά της διαφθοράς.

–Μέτρα κατά της γραφειοκρατίας στα πρότυπα των ανεπτυγμένων χωρών, με τα οποία θα συμφωνήσουν ή και θα υποδείξουν οι ξένοι οργανισμοί (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ).

Το ντιλ που σφράγισε το φινάλε της πλέον οριακής κατάστασης για την Ελλάδα από την έναρξη της κρίσης, όπως σημειώνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, διασφαλίζει τη συνέχεια της χώρας στην ευρωζώνη και –το κυριότερο –θα σταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα που δοκιμάστηκε την τελευταία περίοδο της μεγάλη ανασφάλειας. Κάθε άλλη εξέλιξη θα προκαλούσε πανικό και απρόβλεπτες καταστάσεις για την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Αλλά και από την πλευρά της Ευρώπης η συμφωνία με την κυβέρνηση Τσίπρα αποτελεί το πρώτο βήμα για την υπέρβαση του λεγόμενου «πολιτικού κινδύνου» που εμπόδιζε την έξοδο από την κρίση αναβάλλοντας επενδυτικές και άλλες αποφάσεις.

Πού κάναμε πίσω

Η απάντηση στο ερώτημα πού έκανε πίσω η κυβέρνηση και πόσο θα απέχει η νέα συμφωνία από το Μνημόνιο δεν είναι εύκολη. Οπως είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης προτού ξεκινήσουν οι δραματικές διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, «εμείς διανύσαμε το 80% της απόστασης, απομένει να κάνουν το 20% οι Ευρωπαίοι», εννοώντας σαφώς τη γερμανική πλευρά, η οποία για πρώτη φορά έδειξε να υποχωρεί έστω και λίγο.

Η απάντηση όμως εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από το «μετά», δηλαδή από τα μέτρα που θα υποχρεωθεί να λάβει για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της υστέρησης των εσόδων και των ελλειμμάτων των Ταμείων. Εκεί θα είναι και ο νέος γύρος πιέσεων, αφού στις αρχές Απριλίου θα απαιτηθεί η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας και της προόδου των μεταρρυθμίσεων από τους θεσμούς (πρώην τρόικα).

Η πρώτη συμβιβαστική κίνηση για την εφαρμογή της αποφυγής μονομερών ενεργειών (σύμφωνα και με το ανακοινωθέν του Eurogroup) έγινε ήδη με την αναβολή της κατάθεσης του νομοσχεδίου για τις 100 δόσεις. Οι Βρυξέλλες έγιναν «έξω φρενών» με τη νέα ρύθμιση. Οι ενστάσεις αφορούν κυρίως τη δυνατότητα «κουρέματος» των ληξιπρόθεσμων χρεών κατά 50% και την παροχή ελεύθερης πρόσβασης στις 100 δόσεις ακόμη και για φορολογουμένους με υψηλά εισοδήματα και μεγάλη περιουσία οι οποίοι δεν πλήρωσαν τους φόρους τους αν και μπορούσαν. Οπως έγινε γνωστό μετά το Eurogroup, το σύνολο των αλλαγών στο φορολογικό σύστημα θα συζητηθεί «πακέτο» τον Μάρτιο.

Τα ελλείμματα των Ταμείων

Μεγάλες είναι οι διαφορές στα εργασιακά και στο Ασφαλιστικό, όπου η κυβέρνηση ζήτησε χρόνο. Ο κ. Βαρουφάκης ξεκαθάρισε ότι δεν θα περιλαμβάνονται στις δεσμεύσεις της Δευτέρας.

Το πλαίσιο πριν από τις εκλογές προέβλεπε την κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων κάτω από το 62ο έτος της ηλικίας και τη μείωση των κύριων συντάξεων από το 2015 με την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού που καθιέρωσε ο νόμος Λοβέρδου – Κουτρουμάνη. Επιπλέον η τρόικα επέμενε στην «αυτόματη» μείωση των επικουρικών συντάξεων με την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι δεν θα προχωρήσει σε νέες μειώσεις συντάξεων (κύριων και επικουρικών), παγώνοντας κατ’ ουσίαν τον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη και τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που έχει ήδη επιφέρει τις πρώτες μειώσεις επικουρικών συντάξεων. Ταυτοχρόνως δεσμεύθηκε ότι δεν θα επιφέρει νέες αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, παγώνοντας κατ’ ουσίαν μεταβατικές διατάξεις νόμων που ψηφίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια και δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Ωστόσο η πίεση των διευρυνόμενων ελλειμμάτων του συστήματος είναι μεγάλη.

Σε δόσεις και έπειτα από συμφωνία με τους εταίρους αναμένεται να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός στα 751 ευρώ. Ηδη ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης βρίσκεται σε επαφή με το διεθνές γραφείο εργασίας (ILO) προκειμένου να διαμορφωθεί η τελική πρόταση των αλλαγών στη βάση των όσων ισχύουν στις ευρωπαϊκές χώρες.

Η τρόικα, στην ενδιάμεση έκθεση για την «παράταση Χαρδούβελη», επέμενε στην πλήρη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, στην αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου και στη θεσμοθέτηση του λοκάουτ. Για αυτά τα θέματα ο νέος υπουργός Εργασίας έχει ήδη αναγγείλει ότι θα επαναφέρει το παλαιό πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την ισχύ των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, κάτι που αποτελούσε κόκκινο πανί για τους ξένους.