Σύμφωνα με έρευνα του 2010, την οποία δημοσίευσε την περασμένη Τρίτη το περιοδικό «The Economist», η Ελλάδα κατατάσσεται δεύτερη ανάμεσα σε 25 χώρες του πλανήτη σε κατά κεφαλήν πλαστικές επεμβάσεις. Πάνω από τη «ναρκισσευόμενη» Βραζιλία, τις «καπιταλιστικές» ΗΠΑ και τη «νεόπλουτη» Ρωσία. Αυτό που χρόνια υποπτευόμασταν και συζητούσαμε εν είδει κοινωνικής κριτικής έρχεται να επιβεβαιωθεί και από επίσημα, διεθνή χείλη: ναρκισσιστές και ολοκληρωτικά παραδομένοι στον πειρασμό των «εικαστικών παρεμβάσεων» οι σύγχρονοι Ελληνες. Μπορεί να συμβιβάζονται με την τρόικα, όχι όμως και με τον χρόνο.

«Junkies» της ομορφιάς

Η εθισμένη στις αγωγές ομορφιάς ακολουθεί ευλαβικά ένα φορτωμένο πρόγραμμα: δύο φορές την εβδομάδα κομμωτήριο, εβδομαδιαία αποτρίχωση, διμηνιαία λεύκανση δοντιών, εξαμηνιαία επίσκεψη στον πλαστικό και τακτικές επισκέψεις για συντήρηση των ενέσιμων ουσιών που υπόσχονται δέρμα… βρέφους. Το εκ βάθρων «makeover» περιλαμβάνει μεταμόσχευση μαλλιών, αυξητική στήθους, πορσελάνινες θήκες δοντιών, χρωματιστούς φακούς επαφής, ψεύτικες βλεφαρίδες, αιδοιοπλαστική, λιποαναρρόφηση. Αποζητεί όχι απλώς την αισθητική βελτίωση, αλλά τη διαφύλαξη της νεότητας με κάθε κόστος. Στα βόρεια προάστια το πρόσωπο και το σώμα θεωρούνται κάτι σαν κήπος. Xρειάζεται καθημερινά φροντίδα, καθάρισμα, κλάδεμα με την ελπίδα να παραμένει δροσερός και γόνιμος. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο πλαστικός χειρουργός Ιωάννης Λύρας, «για κάθε Νικόλ Κίντμαν υπάρχει μια Ντέμι Μουρ, το ιδανικό πρότυπο μιας επιτυχημένης επέμβασης. Οταν δεν γίνονται καταχρήσεις στις επεμβάσεις ή στα μπότοξ, τα αποτελέσματα στο πρόσωπο μπορεί να είναι αόρατα». Και προσθέτει: «Η Ειρήνη Παπά μού έχει δηλώσει ότι είναι εναντίον των επεμβάσεων. Είναι φιλοσοφική άποψη και τη σέβομαι, δεν θα κάνει ποτέ». Σίγουρα όμως δεν ισχύει το ίδιο για την Ελένη Μενεγάκη. Και μπορούμε να πούμε, παραφράζοντας τον χειρουργό, ότι για κάθε Δέσποινα Βανδή υπάρχει μια Νατάσα Θεοδωρίδου, το ιδανικό πρότυπο μιας επιτυχημένης επέμβασης.

Ουδείς θέλει να γεράσει. Η γυναίκα υποβάλλεται σε επεμβάσεις και «συντηρητικές παρεμβάσεις» (όπως τις αποκαλούν οι πλαστικοί) για να φανεί νεότερη ή ομορφότερη. Η οικονομική κρίση δεν θα την αποτρέψει και, ομοίως, δεν θα λάβει υπόψη της τις αντιρρήσεις του συντρόφου ή της οικογένειάς της. «Αν θέλει να το κάνει, θα το κάνει» υπογραμμίζει ο πλαστικός χειρουργός Θεόδωρος Βουκίδης. Το επιβεβαιώνουν οι αριθμοί: η οικονομία της ομορφιάς αποτελεί σήμερα τη δεύτερη μεγαλύτερη μετά τη βιομηχανία όπλων και εξοπλισμών. Σύμφωνα με στοιχεία του «New York Μagazine», ένας γιατρός που κάνει μπότοξ διάρκειας δέκα λεπτών μπορεί να κερδίσει όσα χρήματα κοστίζει μια τετράωρη χειρουργική επέμβαση.

«Η μάσκα»

Η ωραιοπάθεια που οδηγεί σε μια εμμονή με την τελειότητα ευθύνεται για τα αρνητικά αποτελέσματα που ολοένα πολλαπλασιάζονται. Πού αρχίζει, όμως, και πού τελειώνει η ευθύνη των γιατρών που πρωτοστατούν στη βιομηχανία της ομορφιάς; «Για το έκτρωμα και τις παραμορφώσεις δεν ευθύνεται ο γιατρός. Καθημερινά μού ζητούν υπερβολές ή ακραίες επεμβάσεις, το ζήτημα είναι αν θα αντέξει ο γιατρός να πει “όχι”» επισημαίνει ο Βουκίδης και προσθέτει: «Υπάρχουν γιατροί που κάνουν όλα τα χατίρια. Κάποιοι κολακεύονται από τις επώνυμες πελάτισσες και υποκύπτουν».

Σύμφωνα με τους αριθμούς που έχουν οι ειδικοί στη διάθεσή τους, το 100% των γυναικών έχει σκεφτεί κάποια στιγμή να κάνει κάτι στο πρόσωπο, το 80% φθάνει στον πλαστικό και το 40% εξ αυτών προχωράει σε κάποια επέμβαση. Ορισμένες γυναίκες πηγαίνουν στους γιατρούς με σελίδες περιοδικών και ζητούν να αντιγράψουν το πρόσωπο γνωστών ηθοποιών ή μοντέλων. «Δεν κάνουν τις επεμβάσεις για τους άνδρες. Τις κάνουν για τις άλλες γυναίκες, όπως όταν αγοράζουν φορέματα και κοσμήματα» εξηγεί ο Θεόδωρος Βουκίδης. Τα πράγματα για τους άνδρες φαίνονται, εκ πρώτης όψεως, πιο απλά. Οι μεσήλικοι κάνουν διορθωτικές επεμβάσεις για να βρουν γυναίκα. Οι μικρότεροι διορθώνουν γυναικομαστία, μύτη, κάνουν μεταμόσχευση μαλλιών, απαλλάσσονται από προγούλι και κοιλίτσα.

Ο γάλλος πλαστικός

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 «λανσαρίστηκαν» τα πρώτα λίφτινγκ από τις εγχώριες σταρ: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Ζωή Λάσκαρη, Τζένη Καρέζη και άλλες πρωθιέρειες του Φίνου. Ακολούθησαν οι μεγάλες κυρίες των εφοπλιστών. Οι επεμβάσεις δεν είχαν περάσει ακόμη στη μεσαία τάξη. «Τα πάντα άλλαξαν το 1999 με την έκρηξη του χρηματιστηρίου. Οι επεμβάσεις αυξήθηκαν σε ποσοστό 250% μέσα σε έναν χρόνο. Εξαπλώθηκαν σε όλες τις μεγαλουπόλεις της Ελλάδας. Οι 5.000 επεμβάσεις τον χρόνο έγιναν 25.000 στο διάστημα ενός έτους» επισημαίνει ο Ιωάννης Λύρας. Μετά το 2005 έπεσαν στις 10.000 επεμβάσεις τον χρόνο. Τώρα βρισκόμαστε και πάλι στις 5.000, στα επίπεδα δηλαδή του 1995. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τις ενέσιμες θεραπείες που σημειώνουν διαρκή αύξηση. Εξού και το πρόσφατο παγκόσμιο αργυρό μετάλλιο από τον «Economist».

Οι αισθητικές επεμβάσεις αποτελούν το κρυφό μυστικό της καλής κοινωνίας – ή, καλύτερα, το κοινό μυστικό της. Τη δεκαετία του 1990 οι επώνυμες κυρίες απέκτησαν τον πλαστικό τους στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι ή, για την ακρίβεια, στη Λυών: ο περίφημος κύριος Ζιφόν απέκτησε τόσες ελληνίδες πελάτισσες, που τελικά άρχισε να έρχεται τακτικά στην Αθήνα για να βλέπει και νέες μαζί με τις παλαιότερές του. Πραγματοποιούσε άτυπες συναντήσεις με τη γραμματέα του σε σουαρέ τεϊοποσίας στα σπίτια υποψήφιων πελατισσών. Και ύστερα εκείνες έκαναν το αναγκαίο ταξίδι στη Λυών.

«Κάνε μας σαν την Τρέμη»

Οι περισσότερες Ελληνίδες δεν αποκαλύπτουν ούτε στις κολλητές τους ότι κάνουν μπότοξ. Ισχυρίζονται ότι είναι καλοδιατηρημένες εκ του φυσικού τους. Αλλά οι άλλες πάντα σχολιάζουν: «Το πρόσωπό της έχει στρογγυλέψει, δεν ήταν έτσι πριν». Η Ολγα Τρέμη είναι από τις λίγες (αν όχι η μόνη) που είπε δημοσίως και χωρίς δισταγμό ή φόβο πως έκανε αισθητική επέμβαση (και θεωρείται και από τις πιο επιτυχημένες). Λέγεται ότι αρκετές κυρίες επισκέπτονται τον Σωτήρη Κουτσόγιωργα, πλαστικό της γνωστής δημοσιογράφου, με την εξής παράκληση: «Κάνε μας σαν τη Τρέμη».

Η πραγματική επέμβαση, ωστόσο, δεν γίνεται στο σώμα, αλλά στο μυαλό. Ενας πλαστικός χειρουργός μοιάζει με ψυχολόγο με νυστέρι. «Οι ωραίες γυναίκες κατακλύζουν τα ιατρεία των πλαστικών και δεν δέχονται μύγα στο σπαθί τους» επισημαίνει ο Θεόδωρος Βουκίδης και καταλήγει: «Οταν φεύγουν με αυξημένη αυτοπεποίθηση, μου λένε: “Σε ευχαριστώ, γιατρέ μου, μου άλλαξες τη ζωή”». Δεν μπορείς βεβαίως να μην αναρωτηθείς: αν μια γυναίκα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή υποφέρει ψυχολογικά, γιατί δεν αναζητεί ψυχολογική υποστήριξη; Ο πλαστικός χειρουργός δεν γνωρίζει τίποτε για την ψυχική της κατάσταση, αλλά αλλάζει τα πάντα, χωρίς γυρισμό. Ο χρόνος είναι πεπερασμένος, το ίδιο και η εμφάνιση. Αρα, η άρνηση του χρόνου συνεπάγεται άρνηση της θνητότητας. Και κάπως έτσι γεμίσαμε μικρούς θεούς και θεές.