Η ύφεση μάλλον σηκώνει… τσιγάρο

Οι οικονομικές δυσκολίες τελικώς της κάνουν… καλό. Ο λόγος για την εγχώρια αγορά τσιγάρων η οποία το 2002 κινήθηκε με ελαφρά ανοδικές τάσεις. Ας σημειωθεί ότι στην ελληνική αγορά τσιγάρων δραστηριοποιούνται 14 εταιρείες διαθέτοντας συνολικά 280 σήματα. «Η εγχώρια αγορά τσιγάρων το 2002 αυξήθηκε κατά 1,2% και ανήλθε σε 33,3 δισ. τσιγάρα» λέει εκπρόσωπος της βιομηχανίας Παπαστράτος για να προσθέσει: «Το 2003 εκτιμούμε ότι η αγορά θα σημειώσει αύξηση +0,5%». Στην τελευταία αυτή εκτίμηση δεν φαίνεται ωστόσο να καταλήγουν όλοι οι εκπρόσωποι της αγοράς. Κάποιοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι αφού μιλούν για σταθερότητα ή ακόμη και ελαφρά κάμψη της αγοράς καπνού, θεωρώντας ότι η δυσμενής οικονομική συγκυρία θα επηρεάσει τελικώς τη συμπεριφορά των καπνιστών. Ενδεικτικές είναι οι διαπιστώσεις της κυρίας Anne Kolle, διευθύντριας marketing της Scandinavian Tobacco: «Οι εκτιμήσεις μας για το 2003 είναι ότι η αγορά θα κλείσει ελαφρώς πτωτικά, λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας στην Ελλάδα η οποία άμεσα επηρεάζει τη συμπεριφορά του καταναλωτή, αλλά και διεθνώς, η οποία συνεπάγεται μειωμένη τουριστική κίνηση την καλοκαιρινή περίοδο και, κατ’ επέκταση, μείωση των πωλήσεων».

Η εξέλιξη της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα είναι ασφαλώς ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες της γενικότερης ζήτησης προϊόντων συμπεριλαμβανομένων και των προϊόντων καπνού. Και αυτό διότι αν στα 14 εκατομμύρια ξένων τουριστών που επισκέφθηκαν το 2002 την Ελλάδα υπάρξει μια μείωση της τάξεως του 5% καταλαβαίνει κανείς ότι αυτό θα έχει επίπτωση σε σημαντικούς τομείς της εγχώριας παραγωγής αλλά και της ευρύτερης κατανάλωσης. «Ευελπιστούμε» λέει ο κ. Π. Καββαδίας, διευθύνων σύμβουλος της British American Tobacco, «ότι θα υπάρξει ανάκαμψη και ότι ο σύντομος τερματισμός του πολέμου θα δώσει νέα ώθηση στην ελληνική αγορά. Βέβαια η αγορά θα εξαρτηθεί και από την προσέλευση τουριστών οι οποίοι επηρεάζουν και την πώληση τσιγάρων στη χώρα μας».

Πτωτικά – στην καλύτερη περίπτωση στα ίδια επίπεδα – πιστεύει ότι θα κινηθεί η αγορά το 2003 και ο κ. Α. Καμάρας, διευθύνων σύμβουλος της Reemtsma Hellas. «Υστερα από μια δεκαετία συνεχούς ανόδου ίσως το 2003 να είναι το έτος που η αγορά θα κινηθεί σε διαφορετική κατεύθυνση» λέει.

Τα προβλήματα της καπνοβιομηχανίας δεν προέρχονται ωστόσο μόνο από τη δυσμενή οικονομική συγκυρία. Είναι γνωστό ότι η καπνοβιομηχανία παγκοσμίως εισέρχεται σε ένα καθεστώς απαγορεύσεων και ρυθμίσεων το οποίο ενδεχομένως θα επηρεάσει την πορεία της.

* Προβλήματα και λύσεις

«Το κύριο πρόβλημα του κλάδου» λέει ο κ. Α. Καμάρας «είναι η συνεχής και αρκετές φορές αιφνιδιαστική επιβολή νέων μέτρων, τοπικής ή κοινοτικής προέλευσης, όπως είναι ο περιορισμός στην επικοινωνία, η αλλαγή στην εμφάνιση των πακέτων, ακόμη και ο εξοστρακισμός των καπνιστών! Αποτελεί πεποίθησή μας ότι όταν οι περιορισμοί φτάνουν στα όρια της υπερβολής και πυροδοτούν την αντικαπνιστική υστερία τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αντίθετα από τα επιδιωκόμενα. Με σύνεση, μέτρο, σωστή ενημέρωση για τους κινδύνους του καπνίσματος, κατανόηση και αμοιβαίο σεβασμό των καπνιστών και των μη καπνιστών μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα από ό,τι όλες μαζί οι νομοθεσίες του κόσμου!».

Οι περιοριστικοί κανόνες στη διαφημιστική προβολή των προϊόντων καπνού έχουν δημιουργήσει δύο αντίπαλα στρατόπεδα που συγκρούονται με σφοδρότητα. Θεσμικά όργανα της πολιτείας, καταναλωτικές οργανώσεις, καπνοβιομηχανίες επιχειρούν μέσα από την αντιπαράθεση να βρουν νέες ισορροπίες. Να τι λέει για το θέμα ο κ. Ι. Μαμουζέλλος, πρόεδρος της Japan Tobacco International Hellas: «Ως εταιρεία συνηγορούμε υπέρ του δικαιώματος των ενηλίκων να μπορούν συνειδητά να επιλέγουν να καπνίζουν, γι’ αυτό ταυτόχρονα ενημερώνουμε τους καταναλωτές μας σχετικά με το προϊόν μας. Γενικά, η διαφήμιση επιτελεί πολύ σημαντικό έργο, καθώς δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες να επικοινωνούν με τους καταναλωτές τους, οι οποίοι επίσης ενημερώνονται για το τι είναι διαθέσιμο στην αγορά. Αποδεχόμαστε και υποστηρίζουμε λογικές και δίκαιες ρυθμίσεις σε ό,τι αφορά τη διαφήμιση των προϊόντων μας. Η JTI θέλοντας να αντιμετωπίσει το θέμα της διαφήμισης με υπευθυνότητα, σε συνεργασία με άλλες εταιρείες, αποφάσισε τη θέσπιση κανόνων αυτοπεριορισμού που θα διέπουν την προώθηση και διανομή των προϊόντων μας σε διεθνές επίπεδο. Ταυτόχρονα όμως θεωρούμε τη διαφήμιση απαραίτητο στοιχείο για να μπορούμε να ανταγωνιστούμε με τις άλλες εταιρείες του χώρου και σημαντικό μέσο επικοινωνίας με τους ενήλικους καταναλωτές μας. Κατά συνέπεια, μια ενδεχόμενη απαγόρευση της διαφήμισης των τσιγάρων αφαιρεί το δικαίωμα επιλογής από τους καταναλωτές».

Ασφαλώς τα προϊόντα καπνού ενέχουν κινδύνους για την υγεία των πολιτών. Για τον λόγο αυτόν μια κατάλληλη και εφαρμόσιμη ρύθμιση είναι εξίσου απαραίτητη και σωστή τόσο για τους πολίτες όσο και για τις καπνοβιομηχανίες. Από αυτή την άποψη θετικές κρίνονται οι προσπάθειες που γίνονται από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διασφάλιση μιας λογικής, αποτελεσματικής και κατανοητής ρύθμισης που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αλλά και θα παρέχει ένα σταθερό εμπορικό περιβάλλον για τις καπνοβιομηχανίες.

* Οξύνεται το λαθρεμπόριο

Ενα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η εγχώρια αγορά τσιγάρων είναι η λαθρεμπορία. Ενώ το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα έντονο σήμερα, αντιπροσωπεύοντας κατ’ εκτίμηση το 2%-3% της συνολικής αγοράς, όλοι θεωρούν ότι θα οξυνθεί. Οι ποσότητες των τσιγάρων και των απομιμητικών προϊόντων καπνού που εισάγονται λαθραία και παράνομα στη χώρα μας αναμένεται να αυξηθούν. Και η πρόβλεψη αυτή δεν είναι άσχετη με τη συνεχή αύξηση του αριθμού των οικονομικών μεταναστών στη χώρα μας. Το πρόβλημα της λαθρεμπορίας τσιγάρων δεν είναι ασφαλώς ελληνική πατέντα. Σύμφωνα με στοιχεία που έθεσε υπόψη μας ο κ. Γ. Μπλέτσας, διευθύνων σύμβουλος της Gallaher Hellas, στη Βρετανία το 25% της αγοράς διακινείται από το λαθρεμπόριο ενώ μικρότερα ποσοστά ισχύουν και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με τον κ. Μπλέτσα, το φαινόμενο αυτό έχει τις ρίζες του στην υψηλή φορολογία που αυξάνει τις λιανικές τιμές και κάνει ελκυστικότερα τα προϊόντα λαθρεμπορίου.

«Αντιλαμβανόμαστε με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έχει ήδη κινηθεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό με τη σύσταση ειδικής ομάδας κρούσης για να αποτρέψει κρούσματα στη χώρα μας, τώρα και στο μέλλον» λέει ο κ. Καββαδίας.

Ενας από τους χαμένους είναι και το ελληνικό κράτος που χάνει σημαντικά έσοδα από τη μη καταβολή των φόρων. «Η θέση μας» λέει η κυρία Anne Kole, διευθύντρια Marketing της Scandinavian Tobacco, «είναι να εντατικοποιηθούν οι κατά τόπους έλεγχοι, για την προστασία του καταναλωτή αλλά και για την αύξηση των δημοσίων εσόδων».


ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Οι πωλήσεις, τα σήματα και τα μερίδια της ελληνικής αγοράς

* Philip Morris Hellas. Το 2002 οι πωλήσεις της εταιρείας, που διευθύνεται από τον κ. Frederic de Wilde, αυξήθηκαν κατά 6.4%. Ετσι το μερίδιο αγοράς της έφθασε το 26,8% παρουσιάζοντας αύξηση 1,3 ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με το 2001, ενδυναμώνοντας την ηγετική της θέση στην ελληνική αγορά τσιγάρων. Τα κύρια διεθνή σήματα της εταιρείας που συνέβαλαν σε αυτά τα αποτελέσματα είναι τα L&Μ, Philip Morris και Muratti, αλλά ιδιαίτερη ήταν η συμβολή του νούμερο ένα σε πωλήσεις σήματος, του Marlboro, του οποίου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 6,7% σε σχέση με το 2001, αγγίζοντας το υψηλότερο μερίδιο αγοράς 24,9%.

* Παπαστράτος. Η πορεία της εταιρείας, που διευθύνεται από τον κ. Χρ. Κομνηνό, το 2002 ήταν θετική, αφού οι ενοποιημένες πωλήσεις ανήλθαν σε 403,7 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 6%. Σύμφωνα με τον κ. Γρ. Λεωνίδη, εκπρόσωπο της εταιρείας, τα λειτουργικά κέρδη (EBITDA) ανήλθαν σε 43,9 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 18%. Τα καθαρά κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 39,3 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 7% σε σχέση με το 2001. Στην πραγματικότητα, τα κέρδη προ φόρων της εταιρείας το 2002 αυξήθηκαν κατά 14% αφού υπάρχουν διάφορα έκτακτα γεγονότα (αποτιμήσεις χρεογράφων, πώληση συμμετοχών κτλ.) που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα. Προετοιμαζόμενοι για την εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων, η εταιρεία σχημάτισε προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού, ύψους 2,3 εκατ. ευρώ, οι οποίες συνολικά ανήλθαν σε 7,3 εκατ. ευρώ, και προέβη σε αναδιάταξη προβλέψεων αυξάνοντας το αποτέλεσμά της κατά 3,1 εκατ. ευρώ.

* Japan Tobacco International. Η επιχείρηση αυτή, που διακινεί τα προϊόντα Camel, More, Mustang, Salem, Vantage, Winston και Yves Saint Laurent, συνέχισε και το 2002 την ανοδική της πορεία. «Η JTI» λέει ο κ. Ι. Μαμουζέλλος «επιδιώκει να ανταγωνίζεται τις άλλες εταιρείες του κλάδου μέσω της προσφοράς ποιοτικών προϊόντων και ταυτόχρονα μέσω της αποδοχής των ευθυνών που έχει ο κλάδος, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει στην ισχυροποίηση της θέσης της στην ελληνική αγορά, βελτιώνοντας παράλληλα τα οικονομικά της μεγέθη. Στην JTI αποσκοπούμε στη διαφοροποίηση μέσα από τη συνεχή καινοτομία σε όλους τους τομείς και τη μέγιστη δυνατή ικανοποίηση του πελάτη».

* British American Tobacco (ΒΑΤ). Το 2002 ήταν μια ικανοποιητική χρονιά για τον όμιλο, ο οποίος παρουσίασε σημαντική αύξηση των κερδών σε ποσοστό 11%. Η ελληνική θυγατρική του ομίλου, η British American Tobacco Hellas, αύξησε τις πωλήσεις τσιγάρων της – σε σχέση με την προηγούμενη οικονομική χρήση – κατά 3,14%, τις πωλήσεις καπνού πίπας κατά 9,39% και εκείνες του στριφτού τσιγάρου κατά 43,7%. Η ΒΑΤ διακινεί τα τσιγάρα Peter Stuyvesant, Cartier Vendome, Dunhill, Rothmans, Samson, Vogue και Havana. Σε ό,τι αφορά τον κύκλο εργασιών, αυτός διαμορφώθηκε το 2002 στα 508,9 εκατ. ευρώ έναντι 453,6 εκατ. το 2001 εμφανίζοντας αύξηση 12,2%. Αντιστοίχως, τα καθαρά κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν το 2002 στα 3 εκατ. ευρώ έναντι 1,8 εκατ. ευρώ το 2001 εμφανίζοντας αύξηση 67%.

* Reemtsma Hellas. Σημαντική ήταν η αύξηση των πωλήσεων και κερδών που πέτυχε στην Ελλάδα το 2002 η Reemtsma Hellas, που διαθέτει τις γνωστές μάρκες τσιγάρων Davidoff, Slim Line, R1, West.

Ενώ η συνολική αγορά τσιγάρων αυξήθηκε κατά 1,2% σε σχέση με το 2001, η Reemtsma Hellas σημείωσε ανάπτυξη του όγκου πωλήσεών της κατά 9%. Ετσι πέτυχε να αυξήσει το μερίδιό της και να είναι για μία ακόμα χρονιά η εταιρεία τσιγάρων με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα της καλής πορείας των πωλήσεων και παρά τη συνέχιση της μεγάλης εμπορικής της επένδυσης στην οικονομική χρήση του 2002 (που ήταν 9μηνη) τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης σχεδόν τριπλασιάστηκαν ξεπερνώντας τα 2,8 εκατ. ευρώ από 1,1 εκατ. ευρώ που ήταν στη 12μηνη χρήση του 2001.

«Για το 2003 ο όγκος των πωλήσεων τσιγάρων της Reemtsma Hellas» λέει ο κ. Α. Καμάρας «προβλέπεται να αυξηθεί 7%-10% (αυτό θα εξαρτηθεί και από την πορεία των καλοκαιρινών πωλήσεων στις τουριστικές περιοχές). Η κερδοφορία θα συνεχίσει την αλματώδη ανάπτυξή της και θα σημειώσει αύξηση πάνω από 70%, πλησιάζοντας τα 5 εκατ. ευρώ». Στη θετική εξέλιξη των μεγεθών αναμένεται να συμβάλει η διεθνής συγχώνευση της Reemtsma με την Imperial.

* Gallaher Hellas. Η Gallaher Hellas, η οποία μεταξύ άλλων διακινεί τα σήματα Silk Cut, Benson & Hedges και το νέο σήμα Odyssey, συνεχίζει την ανοδική της πορεία. Ο κύκλος εργασιών της κινήθηκε υψηλότερα από το 2001. Συγκεκριμένα το 2002 ανήλθε σε 214 εκατ. ευρώ έναντι 186,1 εκατ. ευρώ το 2001. Τα μεικτά κέρδη διαμορφώθηκαν στα 11,7 εκατ. από 10,1 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 15,5%. Ενώ τα προ φόρων κέρδη ανήλθαν σε 1,75 εκατ. έναντι 1,3 εκατ. ευρώ, με αύξηση 34% έναντι του 2001.

Η εταιρεία ακολουθεί ένα πενταετές πλάνο επενδύσεων και υποστήριξης των δραστηριοτήτων της με βασικό άξονα το ανθρώπινο δυναμικό και την εξέλιξή του καθώς επίσης και την αύξηση του κύκλου εργασιών της με βάση τη δύναμη των προϊόντων της στην αγορά των ήδη υπαρχόντων καπνιστών.

* Κεράνης. Η καπνοβιομηχανία Κεράνης, που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία τσιγάρων και πούρων, διαθέτει στην ελληνική αγορά γνωστά σήματα Κεράνης, Έθνος, Παλλάς, Άρωμα, ενώ έχει προχωρήσει και σε συμφωνία με την ιταλική Entebacchi Italiani(ΕΤΙ) για εισαγωγή τριών τύπου τσιγάρου MS. Σημειώνεται ότι η εταιρεία διαθέτει μερίδιο αγοράς 30% στην γειτονική χώρα.

* Scandinavian Tobacco Ελλάς. Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2002 με σκοπό την καλύτερη υποστήριξη και προώθηση των σημάτων της House of Prince, Denmark στην ελληνική αγορά. Εκτοτε έγιναν επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, ύψους 250.000 ευρώ. Σήμερα το δυναμικό της εταιρείας ανέρχεται στα 25 άτομα. Τα προβλεπόμενα κέρδη της εταιρείας για την πρώτη διαχειριστική περίοδο, που λήγει στις 30 Ιουνίου 2003, εκτιμώνται στο ύψος των 30.000 ευρώ. Αναφορικά με τις πωλήσεις των σημάτων της εταιρείας μας κατά το έτος 2002 και τη σύγκρισή τους με αυτές του 2001, αυτές σημείωσαν αύξηση κατά 13%, φθάνοντας τα 942 εκατ. sticks (από 834 εκατ. sticks το 2001) και επιτυγχάνοντας μερίδιο αγοράς της τάξεως του 2,83%. Οι αναφερόμενες πωλήσεις κατά τα έτη 2001 & 2002 πραγματοποιήθηκαν μέσω του δικτύου διανομής της Αθανασίου Α.Ε.