Στην αρχή της φετινής χρονιάς κανένας από τον χώρο των αμοιβαίων κεφαλαίων δεν μπορούσε να προβλέψει την έκρηξη που θα ακολουθούσε στην ελληνική αγορά λίγους μόλις μήνες μετά. Με συνολικό ενεργητικό τότε 3,8 τρισ. δρχ. ακόμη και οι πλέον τολμηροί δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι ο στόχος των 5 τρισ. δρχ. ήταν εφικτός για τους επόμενους μήνες του έτους. Σύντομα όμως η πραγματικότητα ξεπέρασε τις προσδοκίες και τα 5 τρισ. δρχ. εορτάσθηκαν κατάλληλα από την αγορά.
Στις επόμενες εβδομάδες φαίνεται πλέον εφικτή η υπέρβαση και των 6 τρισ. δρχ., αφού ήδη το συνολικό ενεργητικό της αγοράς πλησιάζει τα 5,9 τρισ. δραχμές.
Υπολογίζεται ότι από την αρχή του έτους πάνω από 10 δισ. δρχ. κάθε ημέρα φεύγουν από τις τραπεζικές καταθέσεις κάθε μορφής και κατευθύνονται προς τα διαφόρων κατηγοριών αμοιβαία κεφάλαια τα οποία διατίθενται στην ελληνική αγορά.
Το σύνολο του ενεργητικού των αμοιβαίων αποτελεί πλέον το ένα τρίτο των καταθέσεων κάθε μορφής στις εμπορικές τράπεζες έναντι 22% που ήταν στις αρχές του χρόνου και μόλις 2% στο τέλος του 1991.
Η στροφή αυτή προς τα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία φαίνεται να κερδίζουν πλέον τις προτιμήσεις κάθε λογής επενδυτικών διαθέσεων και δυνατοτήτων, τροφοδοτήθηκε βεβαίως από τη ραγδαία αποκλιμάκωση των επιτοκίων, αλλά αυτό δεν ήταν παρά μόνο η αφορμή. Ουσιαστικό ρόλο έχει παίξει πλέον και η ανάπτυξη νέων προϊόντων στην αγορά αμοιβαίων τα οποία μπορούν να καλύψουν τις επενδυτικές διαθέσεις κάθε είδους επενδυτικής προτίμησης αλλά και η σταδιακή οργάνωση από τις εταιρείες του χώρου εξειδικευμένων δικτύων πέραν των ήδη υφιστάμενων τραπεζικών.
Ο υποψήφιος επενδυτής έχει μπροστά του μια σειρά επιλογές τις οποίες μπορεί εύκολα να προσεγγίσει, ενώ είναι βέβαιο ότι στο άμεσο μέλλον τα επίπεδα πληροφόρησης και υπηρεσιών θα βελτιωθούν ακόμη περισσότερο αν κρίνει κανείς από τις προσπάθειες που πολλές εταιρείες αμοιβαίων κεφαλαίων καταβάλλουν. Οι κατηγορίες και ο κίνδυνος
Τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων στοχεύουν στη διανομή ενός αξιόλογου ετήσιου μερίσματος αλλά και στην ικανοποιητική αύξηση της τιμής του μεριδίου με μακροπρόθεσμη βάση. Επενδύουν σε τίτλους σταθερής αλλά και κυμαινόμενης απόδοσης διατηρώντας μια ισορροπία έτσι ώστε να προστατεύουν αποτελεσματικά τα κεφάλαιά τους από τις διακυμάνσεις αποδόσεων των επιμέρους τοποθετήσεών τους. Ουσιαστικά, δηλαδή, πρόκειται για αμοιβαία κεφάλαια μέσου επενδυτικού κινδύνου. Επενδύουν κυρίως σε προϊόντα της χρηματαγοράς και δευτερευόντως σε τίτλους σταθερού εισοδήματος και όχι πάνω από 10% σε μετοχές εταιρειών.
Από την ανάλυση του χαρτοφυλακίου της αγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων του τέλους του 1996 προκύπτει ότι το 53% του ενεργητικού των αμοιβαίων κεφαλαίων διαχείρισης διαθεσίμων, που αυτή τη στιγμή ανέρχεται στα 2 τρισ. δρχ., κατελάμβαναν τα ομόλογα ελληνικού Δημοσίου ενώ το 27% ήταν σε συνθετικά προϊόντα, τα γνωστά ως synthetic swaps, και το υπόλοιπο 20% σε repos, διεθνή ομόλογα, ομολογίες, προθεσμιακές καταθέσεις και μετοχές εσωτερικού.
Τα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος, τα ομολογιακά σύμφωνα με τη νέα κατηγοριοποίηση, στοχεύουν στην εξασφάλιση ενός υψηλού ετήσιου εισοδήματος. Η επενδυτική πολιτική τους χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια εξασφάλισης των υψηλότερων επιτοκίων της αγοράς. Τα αμοιβαία κεφάλαια αυτού του τύπου επενδύουν σχεδόν αποκλειστικά σε ομόλογα, ομολογίες και άλλους τίτλους σταθερής απόδοσης και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρούνται τα αμοιβαία κεφάλαια με τον μικρότερο επενδυτικό κίνδυνο, απευθύνονται δηλαδή στον πλέον συντηρητικό επενδυτή.
Είναι προφανές ότι τόσο τα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος όσο και τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων απευθύνονται σε επενδυτές που δεν είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν μεγάλο κίνδυνο αλλά την ίδια στιγμή επιθυμούν μια καλή και σταθερή απόδοση.
Είναι πρόδηλο ότι, αν ο επενδυτής δεν επιθυμεί να αναλάβει καθόλου επενδυτικό κίνδυνο, προσανατολίζεται στα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος, που θα του διασφαλίσουν μια σχεδόν βέβαιη αλλά και την ίδια στιγμή περιορισμένη απόδοση, σε αντίθεση με τα υψηλού επενδυτικού κινδύνου αναπτυξιακά αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία απευθύνονται σε όσους είναι σε θέση να αναλάβουν μεγαλύτερο επενδυτικό κίνδυνο για να καρπωθούν τις ανάλογες αποδόσεις.
Κοινώς, τα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος προσφέρονται σε όσους δεν έχουν καμία διάθεση να «παίξουν» με το κομπόδεμά τους.
Αν βέβαια ο «επίδοξος επενδυτής» θέλει να ισορροπήσει τον κίνδυνο με την απόδοση, μπορεί να στραφεί στα μέσου επενδυτικού κινδύνου αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων. Πάντως τόσο τα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος όσο και τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων, αλλά σε μικρότερο βαθμό, απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε επενδυτές που διαθέτουν μικρά κεφάλαια.
Ενα από τα πράγματα που θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ο επενδυτής είναι ότι η επένδυση στις κεφαλαιαγορές αποδίδει κατά κανόνα σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα και να αντιληφθεί ότι υπάρχει μια αναλογία μεταξύ απόδοσης και κινδύνου, ότι δηλαδή είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εξασφαλίσει μεγάλες αποδόσεις αναλαμβάνοντας ελάχιστο επενδυτικό κίνδυνο.
Επιπλέον θα πρέπει να υπολογίζει όσο το δυνατόν καλύτερα τον χρόνο αγοράς και πώλησης των μεριδίων του αφού οι συχνές αγοραπωλησίες επιβαρύνονται με υψηλές προμήθειες αλλά και να μελετά την προϊστορία του αμοιβαίου που πρόκειται να επιλέξει για να μπορεί να το προσαρμόσει στις ανάγκες του. Διά της πλαγίας στο Χρηματιστήριο
Αν έχετε αποφασίσει ότι οι τοποθετήσεις σε μετοχές είναι η μορφή επένδυσης που σας ταιριάζει αλλά οι γνώσεις σας για το Χρηματιστήριο και τις μετοχές είναι περιορισμένες, τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια είναι η επένδυση που σας ταιριάζει. Τα μετοχικά ή αναπτυξιακά αμοιβαία είναι η πλέον προσφιλής επένδυση για τους φανατικούς υποστηρικτές των τοποθετήσεων σε μετοχές, ελληνικές ή ξένες. Το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού αυτής της κατηγορίας των αμοιβαίων είναι τοποθετημένο σε μετοχές, έτσι η απόδοση της επένδυσης όποιου εμπιστευθεί ένα αμοιβαίο αυτής της κατηγορίας είναι συνδεδεμένη με την πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς.
Πρόκειται για τον αδιαφιλονίκητο πρωταγωνιστή των αποδόσεων στα αμοιβαία της ελληνικής αγοράς αυτήν την χρονιά, αφού οι μεριδιούχοι οι οποίοι στην αρχή του χρόνου προτίμησαν αμοιβαία αυτής της κατηγορίας είδαν τα κεφάλαιά τους να έχουν αυξηθεί με ιλιγγιώδεις ρυθμούς της τάξης του 50% – 70%, ανάλογους της μεταβολής του γενικού δείκτη τιμών.
Είναι σαφές ότι τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια είναι μια μορφή επένδυσης που εμπεριέχει μεγάλο επενδυτικό κίνδυνο, όπως είναι κάθε επένδυση που συνδέεται άμεσα με την πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς. Ωστόσο η τοποθέτηση σε μετοχικά αμοιβαία έναντι των άμεσων τοποθετήσεων σε μετοχές προσφέρει μια σειρά πλεονεκτήματα.
Το σημαντικότερο από αυτά είναι η επαγγελματική διαχείριση χαρτοφυλακίου που προσφέρει η εταιρεία η οποία διαχειρίζεται το αμοιβαίο, γεγονός που για τον επενδυτή συνεπάγεται πολύ λιγότερη εγρήγορση για την παρακολούθηση της πορείας της επένδυσής του..
Η επαγγελματική διαχείριση χαρτοφυλακίου εξασφαλίζει στον επενδυτή τη διασπορά του κινδύνου που μπορεί να επιτύχει ένα αμοιβαίο κεφάλαιο λόγω μεγάλου ύψους ενεργητικού που διαχειρίζεται αλλά συνήθως αδυνατεί να επιτύχει ο μεμονωμένος επενδυτής.
Πέραν αυτού, το κόστος των χρηματιστηριακών πράξεων είναι πολύ μικρότερο για μια ΑΕΔΑΚ (ανώνυμη εταιρεία διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων) σε σχέση με αυτό που θα πληρώσει ένας ιδιώτης επενδυτής. Και μετοχές και κρατικά ομόλογα
Οσοι πιστεύουν ότι το ρίσκο που εμπερικλείουν τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια είναι μεγάλο αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν εντελώς την πιθανότητα πραγματοποίησης των μεγάλων αποδόσεων που ενδεχομένως να προσφέρουν οι τοποθετήσεις σε μετοχές, αναζητούν την επένδυση που τους ταιριάζει στα μεικτά αμοιβαία κεφάλαια.
Τα αμοιβαία κεφάλαια αυτής της κατηγορίας ακολουθούν επενδυτική τακτική παραπλήσια αυτής των μετοχικών αμοιβαίων, φροντίζοντας ωστόσο για μια μεγαλύτερη διασπορά του επενδυτικού κινδύνου. Αυτό επιτυγχάνεται με περιορισμό των τοποθετήσεων σε μετοχές προς όφελος επενδύσεων σταθερής απόδοσης, όπως είναι τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Ετσι ο μεριδιούχος που προτιμά αυτή την κατηγορία αμοιβαίων γνωρίζει βεβαίως ότι δεν θα καρπωθεί πλήρως τις υψηλές αποδόσεις των μετοχών, στην περίπτωση όπου αυτές εξελιχθούν θετικά, αλλά ξέρει επίσης ότι δεν θα επωμισθεί για το σύνολο του κεφαλαίου που έχει διαθέσει τις απώλειες από μια αρνητική πορεία των μετοχών.
Τα χαρτοφυλάκια των μεικτών αμοιβαίων περιορίζουν συνήθως στο μισό τις τοποθετήσεις τους σε μετοχές, αντικαθιστώντας τες κυρίως με ομόλογα ελληνικού Δημοσίου αλλά και άλλες μορφές διεθνών επενδύσεων. Διαφωτιστική είναι η σύνθεση του συνολικού χαρτοφυλακίου των αμοιβαίων όπως είχε διαμορφωθεί στο τέλος του 1996. Το συνολικό ενεργητικό των μετοχικών αμοιβαίων ήταν τότε τοποθετημένο κατά 85% σε ελληνικές μετοχές, ενώ στα χαρτοφυλάκια των μεικτών αμοιβαίων οι μετοχές του ελληνικού Χρηματιστηρίου αποτελούσαν το 41-43%.
Η δεύτερη κατά σειρά προτίμησης επένδυση των μεικτών αμοιβαίων ήταν τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, τα οποία αποτελούσαν σε αξία το 20% του συνολικού ενεργητικού. Αλλες μορφές επενδύσεων τις οποίες είχαν επιλέξει τότε οι διαχειριστές των αμοιβαίων αυτής της κατηγορίας ήταν οι διεθνείς ομολογίες και ομόλογα, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα, όπως τα synthetic swaps, οι προθεσμιακές και λοιπές καταθέσεις κλπ.
Τα μεικτά αμοιβαία έχουν καταγράψει από τις αρχές της φετινής χρονιάς ικανοποιητικές αποδόσεις, οι οποίες υστερούν βεβαίως κατά μέσο όρο έναντι αυτών που έχουν επιτευχθεί από τα αμιγώς μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια.
Τι είναι το αμοιβαίο κεφάλαιο
Σκέφτεστε να επενδύσετε σε αμοιβαία κεφάλαια; Αν ναι, τότε αυτό που σας χρειάζεται είναι να μάθετε τα βασικά. Κατ’ αρχάς τι είναι αμοιβαίο κεφάλαιο, ποια η διαδικασία επένδυσης σε αμοιβαίο κεφάλαιο, και τέλος σε ποιες βασικές κατηγορίες κατατάσσονται τα αμοιβαία που υπάρχουν στην ελληνική αγορά ανάλογα με το πού τοποθετούν την περιουσία τους.
Με απλά λόγια, λοιπόν, αμοιβαίο κεφάλαιο είναι το σύνολο μιας «περιουσίας», η οποία σχηματίζεται από τις εισφορές των αποταμιευτών και αποτελείται από μετρητά και χρεόγραφα διαφόρων τύπων. Πρόκειται για ένα «σύγχρονο» τρόπο επένδυσης, που δίνει τη δυνατότητα σε διάφορους επενδυτές να ενώσουν τα χρήματά τους έτσι ώστε να δημιουργήσουν μια κοινή περιουσία. Εν συνεχεία την «περιουσία» αυτή αναλαμβάνουν να την επενδύσουν για λογαριασμό των επενδυτών οι Ανώνυμες Εταιρείες Διαχειρίσεως Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) σε αξιόγραφα της επιλογής τους, δηλαδή σε ομόλογα, ομολογίες και καταθέσεις τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού.
Η διαδικασία επένδυσης σε αμοιβαίο κεφάλαιο είναι μια απλή και γρήγορη υπόθεση, για αυτό άλλωστε και ο θεσμός των αμοιβαίων είναι ένας από τους πλέον προσφιλείς και προσιτούς τρόπους επένδυσης διεθνώς. Συμπληρώνοντας μια απλή αίτηση και καταθέτοντας το ποσό το οποίο επιθυμείτε να επενδύσετε στον τραπεζικό λογαριασμό του αμοιβαίου κεφαλαίου που επιλέξατε, γίνεστε αυτόματα μεριδιούχος. Μέσα σε λίγες ημέρες από την κατάθεσή σας παραλαμβάνετε τον ονομαστικό τίτλο του αμοιβαίου στο οποίο επενδύσατε. Στον τίτλο αναγράφονται τα προσωπικά σας στοιχεία καθώς και ο αριθμός των μεριδίων, ο οποίος αντιστοιχεί στο ποσό της επένδυσής σας. Ο τίτλος αυτός φυλάσσεται στα γραφεία της εταιρείας και εσείς παραλαμβάνεται το αποδεικτικό της επένδυσής σας. Το μεγαλύτερο ίσως πλεονέκτημα της επένδυσης σε αμοιβαία κεφάλαια είναι ότι δεν δεσμεύονται τα επενδυόμενα ποσά. Υπάρχει η δυνατότητα μερικής ή ολικής ρευστοποίησης ανά πάσα στιγμή.
