Αλλάζοντας τον καταλύτη

Ανήκετε και εσείς στις εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες που διαθέτουν καταλυτικό αυτοκίνητο νέας τεχνολογίας; Αν ναι, τότε από τη στιγμή που αγοράσατε το αυτοκίνητο είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχετε ένα μόνιμο πονοκέφαλο. «Τι θα κάνω με τον καταλύτη όταν θα έρθει η ώρα να τον αλλάξω; πόσο θα μου κοστίσει; πώς θα καταλάβω ότι ο καταλύτης θέλει αλλαγή;». Και ο πονοκέφαλος αυτός είναι εντονότερος σε όσους απέκτησαν καταλυτικό αυτοκίνητο στις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε, αφού το πιθανότερο είναι ότι ο καταλύτης τους «έχει φάει τα ψωμιά του» και πλέον αντί να προστατεύει την ατμόσφαιρα τη γεμίζει με ιδιαίτερα επικίνδυνους ρύπους, όπως επεσήμαναν πρόσφατα οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, ενώ κανονικά στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν αλλαχθεί περίπου 180.000-200.000 καταλύτες, τουλάχιστον δηλαδή για τα πρώτα καταλυτικά αυτοκίνητα που κυκλοφόρησαν στη διετία 1989-1990, έχουν αντικατασταθεί ελάχιστοι, που δεν υπερβαίνουν τις 20.000. Η μη αλλαγή του καταλύτη, εκτός από τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλεί, μπορεί να επιφέρει και βλάβη στο αυτοκίνητο, που σημαίνει μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση για τον κάτοχό του.

Αν το αυτοκίνητό σας είναι καινούργιο ή αν το αγοράσατε πριν από δύο ως τρία χρόνια ή, με λίγα λόγια, βρίσκεστε πολύ πιο κάτω από το όριο των 100.000 χιλιομέτρων, δεν χρειάζεται να κουράζετε το μυαλό σας με αυτή την έννοια. Και αυτό γιατί οι περισσότεροι καταλύτες με τους οποίους είναι εφοδιασμένα τα περισσότερα μοντέλα ΙΧ που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, όλων των εταιρειών, έχουν διάρκεια ζωής κατά μέσο όρο γύρω στις 100.000 χιλιόμετρα. Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη μας ότι με τις σημερινές συνθήκες ένα αυτοκίνητο ενός μέσου Ελληνα κάνει περίπου 12.000 ως 13.000 χιλιόμετρα τον χρόνο, είναι σίγουρο ότι νωρίτερα από μία πενταετία δεν θα χρειασθεί αλλαγή καταλύτη.

Και αυτό αν υποθέσουμε ότι δεν συντρέχει κάποιος από τους δευτερεύοντες λόγους, εκτός της ηλικίας, που μπορεί να μικρύνουν τη διάρκεια ζωής ενός καταλύτη σε μερικές, ακραίες, περιπτώσεις και κάτω από τις 30.000 χιλιόμετρα. Ορισμένοι από αυτούς είναι η κακή ποιότητα καυσίμων, δηλαδή αμόλυβδη βενζίνη που περιέχει τολουόλιο σε επικίνδυνες για την κατάσταση του καταλύτη ποσότητες, κάποια βλάβη στο ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης του κινητήρα ή κάποιο δυνατό κτύπημα που μπορεί να δεχθεί ο καταλύτης αν «βρει» σε ένα ψηλό πεζοδρόμιο, μια ράμπα κλπ. Ακόμη, ο καταλύτης ενδέχεται να καταστραφεί και στην περίπτωση που κάποιος έχει βλάβη στη μίζα και αποπειραθεί να βάλει μπροστά το αυτοκίνητο σπρώχνοντας.

* Σύμφωνα με όσα αναφέρει προς «Το Βήμα» ο κ. Στρ. Κοντός, τεχνικός διευθυντής του εξουσιοδοτημένου συνεργείου της αντιπροσωπείας Ford – Κοντέλλης, για ένα μέσο μοντέλο της Ford η ενδεικτική τιμή αλλαγής του καταλύτη διαμορφώνεται από 120.000 ως 130.000 δρχ. Για μοντέλα άνω των 2.000 κυβικών η ενδεικτική τιμή του καταλύτη είναι πάνω από 200.000 και συγκεκριμένα γύρω στις 240.000 δρχ. Από εκεί και πέρα τα έξοδα τοποθέτησης είναι αμελητέα, δεδομένου ότι η τοποθέτηση ενός καταλύτη δεν απαιτεί πάνω από μισής ώρας εργασία.

Ειδοποιεί όμως ο καταλύτης τον κάτοχο του ΙΧ όταν χαλάσει ή όταν θέλει αλλαγή; Η ερώτηση αυτή επιδέχεται πολλαπλή απάντηση. Σύμφωνα με τον κ. Κοντό, αν μπείτε κάποια στιγμή στο αυτοκίνητό σας και ακούσετε από πίσω ένα θόρυβο που θυμίζει κουδούνισμα σπασμένων γυαλικών ή σαν να σέρνετε τενεκεδάκια, αυτό σημαίνει ότι για κάποια αιτία έχει καταστραφεί το κεραμικό φίλτρο και συνεπώς ο καταλύτης θέλει άμεση αντικατάσταση. Αν πάλι κάτι δεν πάει καλά με τον καταλύτη, αυτό θα φανεί και στην ποσότητα των ρύπων κατά τη μέτρηση των καυσαερίων.

Ακόμη, αν το αυτοκίνητό σας δεν τραβάει ή έχει μειωμένη απόδοση από αυτήν που σας έχει συνηθίσει, τότε σημαίνει ότι ο καταλύτης έχει «βουλώσει». Δηλαδή κάποιο από τα κεραμικά φίλτρα έχει λιώσει από κάποια έκρηξη, που συνήθως συμβαίνει αν συσσωρευθεί άκαυτο καύσιμο, και έχει δημιουργήσει ένα θρόμβο, ο οποίος και εμποδίζει τη σωστή κυκλοφορία των καυσαερίων του κινητήρα.

Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Κοντό, η βλάβη στον καταλύτη στα σημερινά τεχνολογικά εξελιγμένα μοντέλα οφείλεται εκτός από τη φυσιολογική φθορά και στην κακή ποιότητα καυσίμων. Περίπτωση να χαλάσει ο καταλύτης από κάποιο χτύπημα είναι σπάνια. Μάλιστα υπάρχουν περιπτώσεις όπου μετά από τρακάρισμα με ταχύτητα 80 χλμ. την ώρα ο καταλύτης δεν έχει επηρεασθεί καθόλου.

Από την άλλη πλευρά, ο κάτοχος του ΙΧ αυτοκινήτου θα πρέπει να ελέγχει την εκπομπή καυσαερίων τακτικά, αφού είναι μία από τις βασικές παραμέτρους εντοπισμού τυχόν βλάβης στον καταλύτη.

Στην περίπτωση που ο κάτοχος του αυτοκινήτου διαπιστώσει ότι ο καταλύτης θέλει αλλαγή καλό θα είναι να προτιμά την επίσημη αντιπροσωπεία, με τα επίσημα ανταλλακτικά. Βέβαια, στην ελεύθερη αγορά υπάρχουν επιχειρήσεις που πωλούν καταλύτες άλλων εργοστασίων σε φθηνή τιμή, που μπορεί να φθάσει ακόμη και στο ήμισυ της τιμής του καταλύτη της αντιπροσωπείας. Αν όμως ο κάτοχος του αυτοκινήτου βάλει καταλύτη άλλου εργοστασίου, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν θα δημιουργηθούν προβλήματα. Υπάρχει δηλαδή περίπτωση ο καταλύτης να λειτουργεί κανονικά αλλά και περίπτωση να μη λειτουργεί σωστά, κυρίως όταν είναι κρύος.

Ακόμη, ένα άλλο σημείο που πρέπει να προσέξει αυτός που αλλάζει καταλύτη στο αυτοκίνητο είναι και ο έλεγχος της μηχανής. Δηλαδή θα πρέπει να ελέγχει αν η μηχανή του βγάζει λάδια, κάτι που θα μπορούσε να αλλοιώσει τη λειτουργία του νέου καταλύτη και να το φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην καταστροφή.

*Ο κ. Παπαϊορδανίδης από το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων της MAVA ΑΕ, που αντιπροσωπεύει τη Renault, τονίζει ότι όχι μόνο για τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα της εταιρείας αυτής αλλά και γενικότερα ο καταλύτης πρέπει να αλλάζει από τα 80.000 ως τα 100.000 χιλιόμετρα. Οι βασικές αιτίες φθοράς του καταλύτη, επισημαίνει ο ίδιος, είναι η ίδια η καύση η οποία και φθείρει τα πολύτιμα μέταλλα.

Για τον λόγο αυτόν σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου λόγω των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων τα αυτοκίνητα κινούνται με μεγάλες ταχύτητες και συνεπώς υψηλές στροφές του κινητήρα, οι καταλύτες αλλάζονται κάθε 60.000 χιλιόμετρα. Στην Ελλάδα με τις σημερινές συνθήκες κυκλοφορίας τόσο μέσα στην Αττική όσο και από πόλη σε πόλη ο καταλύτης φθείρεται πιο αργά.

Το κόστος αλλαγής ενός καταλύτη σε ό,τι αφορά τα αυτοκίνητα Renault κυμαίνεται από 200 ως 250.000 δρχ. Στην τιμή αυτή συμπεριλαμβάνεται και ο ΦΠΑ και τα έξοδα τοποθέτησης του καταλύτη. Ακόμη, συνιστάται προς τους κατόχους ΙΧ να προτιμούν τους καταλύτες του εργοστασίου κατασκευής του αυτοκινήτου τους παρά τους καταλύτες που κυκλοφορούν στην ελεύθερη αγορά. Ενας καταλύτης που έχει κατασκευασθεί με ευρύτερες προδιαγραφές, δηλαδή για να λειτουργεί σε περισσότερα του ενός μοντέλα αυτοκινήτων, είναι σαφές ότι κάποια στιγμή ενδέχεται να παρουσιάσει πρόβλημα.

*Σύμφωνα με την κυρία Μαρία Ιερωνύμου, προϊσταμένη εταιρικής εκπροσώπησης της εταιρείας Toyota Ελλάς ΑΒΕΕ, όσον αφορά τους καταλύτες των αυτοκινήτων της εταιρείας δεν υπάρχει συγκεκριμένο όριο ζωής. Η διάρκεια ζωής του καταλύτη συνήθως είναι γύρω στα 100.000 χιλιόμετρα. Σε πολλά όμως αυτοκίνητα το όριο αυτό μπορεί και να διπλασιασθεί.

Η μέση τιμή για έναν καταλύτη είναι γύρω στις 87.500 δρχ. συν τον ΦΠΑ, ενώ το κόστος τοποθέτησης είναι γύρω στις 5.600 δρχ. συν τον ΦΠΑ.

Ο κάτοχος ενός αυτοκινήτου που χρειάζεται αλλαγή καταλύτη θα πρέπει να απευθύνεται στα επίσημα συνεργεία της αντιπροσωπείας όπου θα ελεγχθεί η λειτουργία του καταλύτη και αν χρειασθεί θα τοποθετηθεί ένας γνήσιος με τις προδιαγραφές του εργοστασίου βάσει των οποίων έχει εκδοθεί και η έγκριση τύπου.

Οι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν τη διάρκεια ζωής ενός καταλύτη, σύμφωνα με την άποψη της Toyota Ελλάς, είναι: χρησιμοποίηση βενζίνης με μόλυβδο, αρρύθμιστος κινητήρας, προσπάθεια εκκίνησης αυτοκινήτου με σπρώξιμο, λειτουργία του κινητήρα στο ρελαντί για διάστημα μεγαλύτερο από 20 λεπτά της ώρας, εξωτερικά κτυπήματα, μη σωστή συντήρηση αυτοκινήτου.

Αν κάποιος αλλάξει καταλύτη εκτός επίσημου δικτύου και παρουσιασθεί κάποιο πρόβλημα που οφείλεται στη μη σωστή συντήρηση του αυτοκινήτου ή στη λανθασμένη τοποθέτησή του ή σε οποιονδήποτε άλλον παράγοντα, που δεν έχει σχέση με την ποιότητα κατασκευής του καταλύτη, τότε αυτός δεν μπορεί να καλυφθεί ακόμη και στην περίπτωση που ισχύει η παρεχόμενη εγγύηση.

*Σε ό,τι αφορά τα μοντέλα της Fiat και της Alfa Romeo που αντιπροσωπεύονται στην Ελλάδα από τη Fiat Auto Hellas, σύμφωνα με όσα τονίζει η κ. Μ. Καράκαλου, από τη διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων της εταιρείας, ο καταλύτης αλλάζει στα 100.000 χιλιόμετρα ή σε πέντε έτη από την αγορά του καινούργιου αυτοκινήτου.

Ως βασικές αιτίες φθοράς του καταλύτη η Fiat Auto Hellas προσδιορίζει την κακή ποιότητα καυσίμων αλλά και τη φθορά λόγω χρόνου. Σε περίπτωση που ο καταλύτης αλλαχθεί σε μη εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο και παρουσιασθούν προβλήματα στον κάτοχο του ΙΧ, τότε η εταιρεία δεν φέρει καμία απολύτως ευθύνη.

Το κόστος αγοράς του καταλύτη ξεκινά για τα μικρότερα μοντέλα της Fiat (Cinquecento, Uno κλπ.) από τις 112.000 ως τις 140.000 περίπου δρχ., ενώ για τα μεγαλύτερα μοντέλα μπορεί να φθάσει και ως τις 187.000 δρχ. περίπου.

Για τα μοντέλα Alfa Romeo το κόστος του καταλύτη ξεκινά από τις 174.000 δρχ. και φθάνει ως τις 205.000 δρχ. περίπου. Στις παραπάνω τιμές δεν έχει συνυπολογισθεί ο ΦΠΑ.

Τέλος, σχετικά μικρό είναι το κόστος τοποθέτησης, το οποίο διαμορφώνεται από 3.000 δρχ. (χωρίς τον ΦΠΑ) για το Cinquecento και φθάνει το πολύ στις 6.000-6.500 δρχ. για τα μοντέλα Alfa Romeo GTV Spider και Alfa Romeo 156.