Βρισκόμαστε στην Κωνσταντινούπολη, στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Χαράλαμπος Πεταλούδης, πνιγμένος στα χρέη, σε καραμπινάτο αδιέξοδο, προσπαθεί με κάθε τρόπο να ξεγλιστρήσει από τους αμέτρητους πιστωτές του. Αυτός είναι ο «Φιάκας», ο κεντρικός ήρωας στο κλασικό έργο του Δημοσθένη Μισιτζή που γράφτηκε και πρωτοπαίχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1870. Εχει χαρακτηριστεί «κωμωδία ηθών» και «κοινωνική σάτιρα» η οποία στηλιτεύει την «υποκρισία» των ανθρώπων, αποκαλύπτοντας την απόσταση μεταξύ «είναι» και «φαίνεσθαι».
Πράγματι, περί αυτού πρόκειται. Οι Γιωργής Τσουρής και Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος προέβησαν σε μια «ελεύθερη διασκευή» του κειμένου και σκηνοθετούν μαζί την παράσταση με τίτλο «Ο Βαρόνος “Φ”» που συνεχίζεται αυτή την περίοδο στο Πτι Παλαί.
Στον πυρήνα της ιστορίας (που εγκολπώνεται εγνωσμένα θεατρικά πρότυπα της δυτικής παράδοσης, ιταλικά και γαλλικά κατά το πλείστον) φωλιάζει το πονηρό στρατήγημα ενός άνδρα, ενός εκ πεποιθήσεως απατεώνα, ενός αδίστακτου προικοθήρα, ο οποίος πλευρίζει μια νεαρή γυναίκα με απώτατο σκοπό την προσωπική του σωτηρία. Αν η Ευανθία, κόρη πλούσιας οικογένειας, πέσει εν τέλει στην παγίδα του και τον παντρευτεί, τότε ο Φιάκας όχι μόνο θα καταφέρει να εξημερώσει (με τις δικές της λίρες) τους εξοργισμένους δανειστές του, αλλά και να εξασφαλίσει (πάλι εκμεταλλευόμενος τη μέλλουσα σύζυγό του) την πολυπόθητη ανέλιξή του.
Ο Φιάκας (έχοντας πάντοτε στο πλευρό του τον Γιάννη, τον έμπιστο και συνάμα εύπιστο υπηρέτη του) καμώνεται (μέσω μιας επιστολής που φροντίζει να φτάσει στα χέρια της Ευανθίας και να διαβαστεί) ότι αφενός είναι βαρόνος εκ Γερμανίας, ο «Ερρίκος δε Μαστερχάουζεν του Βερολίνου», και αφετέρου ότι η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αλίμονο, παρά συνιστά μια ενορχηστρωμένη «δοκιμασία» για την Ευανθία (υποτίθεται δηλαδή ότι ο ίδιος τα έχει κάνει όλα αυτά για να διαπιστώσει αν εκείνη όντως τον αγαπά). Θράσος μεν, έντεχνο δε.
Πλην όμως, σωστά μαντεύετε, η υπόθεση δεν εξελίσσεται όπως ακριβώς θα ήθελε ο Φιάκας, και ευτυχώς, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα κυριαρχούσε πλήρως το λαμόγιο (έστω με τις όποιες πρακτικές και υπαρξιακές αναποδιές το έχουν βρει, με τις όποιες ευαισθησίες μπορεί να τρέφει και αυτό στο απροσμέτρητο βάθος του). Ο «Βαρόνος “Φ”» αποτελεί ένα ενδιαφέρον εγχείρημα σε γενικές γραμμές. Βλέπουμε τους βασικούς συντελεστές να «φέρνουν» μια κωμωδία εποχής, καταπώς λέμε, στο σήμερα. Επιχειρώντας, παράλληλα, να αναδείξουν την όποια διαχρονική της ποιότητα (να διαμορφώσουν έτσι την παράστασή τους ώστε να αφήσουν το έργο να «μιλήσει», εφόσον αυτό ακόμα δύναται να «μιλήσει», στους θεατές εκατόν πενήντα χρόνια και πλέον αργότερα).
Από μια τεχνική άποψη, τα έχουν καταφέρει καλά (η εκτεταμένη διασκευή παραμένει μέσα στο πνεύμα του Μισιτζή και είναι λειτουργική, τόσο ως προς την απαιτητική διάσταση της παιγνιώδους γλώσσας όσο και ως προς τον ρυθμό της δραματουργίας που απαιτεί στο παρόν μια τέτοια κωμωδία). Από μια ουσιαστική άποψη, πάντως, η σκηνοθεσία μάλλον δεν φωτίζει αρκετά τους λόγους για τους οποίους το συγκεκριμένο έργο (και συνεπώς μια τέτοια διασκευή του) διεκδικεί τον ζωτικό μας ορίζοντα τώρα, το 2025. Κοντολογίς, ο «Βαρόνος “Φ”» είναι μια παράσταση που ευκολότερα διεκπεραιώνει (ικανοποιητικά είναι η αλήθεια) την προβλεπόμενη αποστολή της και δυσκολότερα προκαλεί κάποιον ενθουσιασμό.
Στον πολλά υποσχόμενο θίασο (Θάνος Τοκάκης, Ηρώ Μπέζου, Γιωργής Τσουρής, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Θανάσης Δόβρης, Yoel Soto) αναγνωρίζουμε σίγουρα τις αρετές των υποκριτικών μονάδων, σπαρταριστές και απολαυστικές ενίοτε, δίχως ωστόσο να πιάνουμε (ναι, αυτό είναι ζητούμενο) τον συλλογικό παλμό μιας ερμηνευτικής ομοψυχίας. Τέλος, τα υποτυπώδη σκηνικά είναι προβληματικά επειδή υπονομεύουν και την κίνηση και την όψη της παράστασης. Εξαιρούνται τα ομολογουμένως ατμοσφαιρικά κοστούμια.
Συντελεστές
Ελεύθερη διασκευή – Σκηνοθεσία: Γιωργής Τσουρής – Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Σχεδιασμός Φωτισμών: Μελίνα Μάσχα, Μουσική: Νίκος Γαλενιανός, Κίνηση: Σεσίλ Μικρούτσικου, Κοστούμια: Αλέγια Παπαγεωργίου, Στίχοι τραγουδιών: Γιωργής Τσουρής – Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Βοηθός Σκηνοθετών: Κατερίνα Μεφσούτ, Βοηθός ενδυματολόγου: Νικολέτα Αναστασιάδου
Ερμηνεύουν
Βαρώνος / Φιάκας: Θάνος Τοκάκης, Ευανθία: Ηρώ Μπέζου, Γιάννης: Γιωργής Τσουρής, Κοκκώνα Φρόσω: Ευαγγελία Καρακατσάνη, Καζαμίας: Θανάσης Δόβρης, Πατήρ Σώτος: Yoel Soto
**
Πτι Παλαί (Ριζάρη 24, Παγκράτι, Αθήνα)
Κάθε Σάββατο (18:00) και Κυριακή (21:00)
