Η αφύπνιση για τον Μερτς ήρθε νωρίτερα πριν καν αναλάβει καγκελάριος. Ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν ο αντιπρόεδρος JD Vance παρέδιδε μαθήματα δημοκρατίας από το βήμα της Διάσκεψης Ασφάλειας του Μονάχου εναγκαλιζόμενος αργότερα την ηγεσία του ακροδεξιού κόμματος AfD.

Μια εβδομάδα αργότερα, λίγο μετά την εκλογική του νίκη, ο νέος καγκελάριος δήλωνε στην τηλεόραση ότι κορυφαία προτεραιότητά του ήταν να βοηθήσει την Ευρώπη «να επιτύχει την ανεξαρτησία της από τις ΗΠΑ βήμα προς βήμα». Λίγες ημέρες αργότερα ο πρόεδρος Ζελένσκι υπέστη δημόσια ταπείνωση στην καρέκλα των μαρτυρίων του Λευκού Οίκου από Τραμπ και JD Vance. Από τότε μέχρι σήμερα ο αγώνας δρόμου του καγκελάριου Μερτς είναι να κρατήσει τις ΗΠΑ όσο γίνεται περισσότερο στο ΝΑΤΟ.

Η αίσθηση στο Βερολίνο είναι ότι τα περιθώρια στενεύουν. Η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας NSS των ΗΠΑ είναι ίσως η πιο σαφής προειδοποίηση μέχρι τώρα. Ο διάσημος Βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον την περιέγραψε στη Wall Street Journal ως το “ύστατο κάλεσμα αφύπνισης της Ευρώπης”. Σε άρθρο του στην Guardian ανέφερε ότι μόνο η Ευρώπη μπορεί πλέον να σώσει την Ουκρανία, όχι μόνο από τον Πούτιν αλλά και τον Τραμπ. Το κρίσιμο ερώτημα αν είναι έτοιμη να το κάνει.

Γερμανία παραμένει κινητήρια δύναμη στην Ευρώπη

Η παρουσία του Μαρκ Ρούτε σήμερα στο ηλιόλουστο Βερολίνο δεν παρήγαγε απαντήσεις, αλλά μόνο προειδοποιήσεις, σε κάποια σημεία μάλιστα και σε δραματικό τόνο. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, για τον οποίο ο γερμανικός τύπος υπενθυμίζει ότι φέρνει και το παρατσούκλι “Teflon Mark“ λόγω της ικανότητάς του να βγαίνει αλώβητος από πολυάριθμα πολιτικά σκάνδαλα, έγινε δεκτός από τον καγκελάριο Μερτς και στη συνέχεια ακολούθησε κοινή συνέντευξη τύπου.

Βασική γραμμή των λεγομένων του ήταν ότι η Γερμανία παραμένει κινητήρια δύναμη στην Ευρώπη για την υποστήριξη της Ουκρανίας. “Βοηθάτε τη χώρα να υπερασπιστεί την κυριαρχία της και να αποτρέψει μελλοντικές επιθετικές ενέργειες… υποστηρίζουμε τις επείγουσες προσπάθειες να δοθεί τώρα ένα δίκαιο τέλος σε αυτόν τον πόλεμο, δεν έχει σημασία μόνο για την Ουκρανία αλλά και για ολόκληρο τον ευρωατλαντικό χώρο”.

Σε ομιλία του αργότερα σε κεντρικό ξενοδοχείο του Βερολίνου στο πλαίσιο του θεσμού της Διάσκεψης Ασφάλειας του Μονάχου ο Ρούτε πέρασε σε δραματικούς τόνους. “Είναι κρίσιμο ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, με την τεράστια δύναμή της, αποφάσισε ήδη υπό τον προηγούμενο καγκελάριο και στη συνέχεια με τον καγκελάριο Μερτς, να κάνει αυτή την εξαιρετική επένδυση στην άμυνα. Ξέρω ότι και στη Γερμανία κάποιοι άνθρωποι ρωτούν, πρέπει πραγματικά να το κάνουμε αυτό; Ναι, αν αγαπάτε τη γερμανική γλώσσα και δεν θέλετε να μιλάτε ρωσικά, αυτό είναι ζωτικής σημασίας, γιατί αλλιώς αυτός ο τύπος (σσ. ο Πούτιν) δεν θα σταματούσε με την Ουκρανία”.

Ο Μαρκ Ρούτε κάλεσε σε ετοιμότητα “όταν ένα δικτάτορας είναι έτοιμος να θυσιάσει 1,1εκ. από τον λαό του”. Για να υπογραμμίσει δε την αναλγησία του Ρώσου προέδρου αναφέρθηκε στο Προκρόβσκ και στις μάχες σώμα με σώμα. “Αυτή η μικρή πόλη με 60.000 κατοίκους, άρχισαν το καλοκαίρι του 2024 να επιτίθενται σε αυτήν την πόλη. Είμαστε τώρα στο τέλος του 2025. Ακόμα δεν την έχουν καταλάβει και εν τω μεταξύ σε αυτό το μέτωπο τον περασμένο μήνα σκοτώθηκαν 25.000 άνθρωποι”.

Οδικός Χάρτης

Στην κοινή συνέντευξη τύπου στην καγκελαρία εκτός από τις εκκλήσεις για ενότητα σε μια ισχυρή Ευρώπη ο καγκελάριος έθεσε επί τάπητος τον οδικό χάρτη από την ευρωπαϊκή πλευρά.

“Πρώτον, θέλουμε μια εκεχειρία για την Ουκρανία, η οποία θα θέσει επιτέλους τέλος σε αυτόν τον φρικτό πόλεμο που διαρκεί σχεδόν τέσσερα χρόνια. Δεύτερον, αυτή η εκεχειρία πρέπει να διασφαλιστεί με ισχυρές νομικές και υλικές εγγυήσεις, σε αντίθεση με τη Συμφωνία του Μινσκ. Μόνο έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι θα έχει προοπτικές μακροπρόθεσμα. Και τρίτον, μια διαπραγματευτική λύση πρέπει να διαφυλάσσει τα ευρωπαϊκά συμφέροντα ασφάλειας. Δεν πρέπει να γίνεται σε βάρος της ενότητας της ΕΈ και του ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να συμμετέχουμε και εμείς οι Ευρωπαίοι σε αυτή τη διαδικασία, να μην επιτευχθεί ειρήνη χωρίς να ληφθούν υπόψη οι απόψεις μας”.

Το Βερολίνο πρέπει να αποτρέψει τώρα το χειρότερο σενάριο σε αυτό το κρίσιμο Σαββατοκύριακο και να κρατήσει ζωντανό τον διάλογο με τον Τραμπ.

“Αν προχωρήσουμε σε αυτή τη διαδικασία όπως την έχουμε σχεδιάσει, τότε θα γίνουν συνομιλίες με την αμερικανική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Και τότε, πιθανόν να γίνει μια συνάντηση εδώ στο Βερολίνο στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Το αν η αμερικανική κυβέρνηση θα συμμετάσχει ή όχι, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή σύνταξη των εγγράφων που επεξεργάζονται αυτή τη στιγμή. Είμαι αρκετά αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε“.  Εάν έγιναν σωστά αντιληπτές οι δηλώσεις Μερτς, στο νέο αναθεωρημένο σχέδιο που έστειλε ο Ζελένσκι σήμερα στον πρόεδρο Τραμπ περιλαμβάνει προτάσεις και για “εδαφικές παραχωρήσεις”. Από κάθε άποψη το επόμενο τριήμερο είναι εξαιρετικά κρίσιμο.