Υπάρχουν και ακαδημαϊκές πρωτοβουλίες που αξίζουν την προσοχή μας. Για παράδειγμα, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο Δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο του κύκλου επιμορφωτικών, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δράσεων υπό τον τίτλο «Το ΕΚΠΑ στην Πόλη» (υπεύθυνος: καθηγητής Αχιλλέας Χαλδαιάκης), συνδιοργανώνουν, με τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, μία ξεχωριστή συναυλία με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη που συμπληρώθηκε φέτος. 

Την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, στο Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δεσποτόπουλος» Ωδείου Αθηνών, με είσοδο ελεύθερη (κράτηση μπορείτε να κάνετε στο in tickets), μέσα από ενορχηστρώσεις και χορωδιακές επεξεργασίες που φτιάχτηκαν ειδικά για την παρούσα εκδήλωση, θα δοθεί έμφαση στη λυρική διάσταση της μουσικής του αθάνατου συνθέτη, μια διάσταση που συχνά παραμένει σε δεύτερο πλάνο.

Οι κορυφαίοι ερμηνευτές, Μαρία Φαραντούρη και Τάσης Χριστογιαννόπουλος, υπό τον πλούσιο ήχο της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών, θα δώσουν στο έργο Μίκη Θεοδωράκη μιαν νέα διάσταση. Τους πλαισιώνουν οι εξαιρετικές νεανικές φωνές της Ακαδημαϊκής Χορωδίας Νέων Αθηνών (ΑΧΝΑ). Διευθύνει ο μαέστρος και Καθηγητής του ΕΚΠΑ Νίκος Μαλιάρας.

Το ΒΗΜΑ μίλησε με τη σπουδαία ερμηνεύτρια για αυτή τη συνεργασία αλλά και τις αναμνήσεις της από τον Μίκη και τον Μάνο – ούτως ή άλλως διαθέτει το σπάνιο δικαίωμα να τους αποκαλεί και τους δύο με το μικρό τους όνομα. Η κουβέντα μας έγινε πριν τον θάνατο του Διονύση Σαββόπουλου, επομένως δεν θα ήταν δυνατό να συζητήσουμε για την απώλειά του.

Κυρία Φαραντούρη, πείτε μας μου λίγα λόγια για τη συνεργασία σας με τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών.

Είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι με αυτή την ορχήστρα, την οποία διευθύνει ο εξαίρετος μαέστρος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Νίκος Μαλιάρας. Μαζί με τον Τάση Χριστογιαννόπουλο θα αναδείξουμε τον λυρικό Μίκη. Παρότι ο Θεοδωράκης είναι ευρύτερα γνωστός για έργα με δραματική, θα έλεγα, διάσταση, υπάρχει ένα τεράστιο υλικό, πιο εσωτερικό, που συχνά μένει στη σκιά. Έχω ηχογραφήσει αρκετά από αυτά τα έργα στο εξωτερικό με Γερμανούς μουσικούς: κύκλοι όπως τo «Poetica», τα «Άσματα», το «Mikis», οι «Σερένατες», καθώς και η «Οδύσσεια», σε ποίηση Κώστα Καρτελιά, που ήταν και η τελευταία δισκογραφική εργασία του Μίκη. 

Πριν λίγες εβδομάδες παίξατε τα τραγούδια του Θεοδωράκης στο εξωτερικό με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Πως ήταν αυτή η εμπειρία;

Πράγματι με τον Αλκίνοο κάναμε συναυλίες στην Ολλανδία και στη Γερμανία και η αποδοχή ήταν συγκινητική, θριαμβευτική θα μπορούσα να πω. Υπάρχει μια ζωντανή μνήμη για τα τραγούδια του Μίκη στο εξωτερικό που με συγκλονίζει. Το ίδιο είδα και στη Νότια Κορέα πέρυσι, στη Σεούλ, όπου άκουσα για πρώτη φορά ολόκληρη την 3η Συμφωνία του ζωντανά – εδώ συνήθως παρουσιάζουν μόνο κάποια μέρη. Τα τραγούδια του επίσης έχουν μεταφραστεί και τα αγαπάει το κοινό, το «Στο περιγιάλι το κρυφό», «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», μεταξύ άλλων, είναι μεγάλα σουξέ εκεί. Το κοινό γνωρίζει, παρακολουθεί, συγκινείται, από τις παλαιότερες γενιές μέχρι τα νέα παιδιά.

Φέτος που συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, βλέπετε διεθνές ενδιαφέρον για το συμφωνικό του έργο;

Ναι, και οφείλω να το πω: πολλά φεστιβάλ συμφωνικής μουσικής –στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από το Βέλγιο και τη Γερμανία μέχρι τη Βραζιλία– ενέταξαν φέτος στο πρόγραμμά τους κάποιο καθαρά κλασικό έργο του Μίκη: μια συμφωνία ή τη «Συμφωνιέτα» του. Παρότι έξω είναι πολύ γνωστός ως συνθέτης τραγουδιών και για τη σύνδεσή του με την ποίηση, με αφορμή την επέτειο αναδεικνύεται ξανά και το συμφωνικό του πρόσωπο.

Έχουμε όμως και 100 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι. Πώς διασταυρώθηκαν οι πορείες σας;

Από τα πρώτα μου βήματα. Θυμάμαι στο στούντιο όταν ηχογραφούσα τραγούδια του Μίκη σε στίχους Νίκου Γκάτσου, «Το Εκκρεμές» και το «Τ’ ονειρο καπνός» και ακόμη ένα νομίζω, ήταν εκεί και ο Μάνος –ήταν πολύ συνδεδεμένοι μεταξύ τους, συνομιλούσαν από νέα παιδιά. Την ίδια μέρα ο Χατζιδάκις μού ζήτησε να δοκιμάσω ένα μουσικό θέμα από τον «Καπετάν Μιχάλη» που υπήρχε μόνο ως οργανικό κομμάτι στον δίσκο με τον Γιώργο Ρωμανό, για το οποίο είχε πια στίχους. Ετσι τραγούδησα το «Κι ήρθες εσύ απ’ το νοτιά». Αργότερα είχα την αγαθή τύχη να μου εμπιστευτεί μεγάλα έργα: «Η εποχή της Μελισσάνθης», την «Αμοργό» που είχε μείνει ημιτελής και την ολοκλήρωσε ο Νίκος Κυπουργός. Η «Μελισσάνθη» φυσικά έχει μια καθαρά πολιτική διάσταση, το λέω γιατί ακούμε συχνά για τον «ερωτικό» Χατζιδάκι. Φυσικά τραγούδησα και «Τα Παράλογα». 

Έχει φοβερό ενδιαφέρον αυτό το άλμπουμ διότι συνυπήρξατε εκεί με τον Θεοδώρακη ως ερμηνευτές, αφού τραγουδά την «Ελλαδογραφία».

Ναι, αυτά τα υπέροχα τραγούδια φθοράς και ονείρου, όπως τα έλεγε ο Χατζιδάκις. Με είχε πάρει και μου είπε θέλω να τραγουδήσεις αλλά θα συμμετάσχει στο έργο και μια εθνική ομάδα, ο Μίκης, η Μελίνα, ο Διονύσης Σαββόπουλος…«Περιττό να προσθέσω, ότι η συμμετοχή τόσων εθνικών κεφαλαίων στην ερμηνεία του έργου, καθιστά τον δίσκο γνήσια εθνικόφρονα χωρίς αμφισβήτηση για το ήθος και για τους στόχους του», έγραψε με το γνωστό του χιούμορ στο σημείωμα του δίσκου. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια εικόνα από τις ηχογραφήσεις. Τους χάζευα από μια γωνιά όταν έκαναν μαζί πρόβα. Ο Μάνος ήταν καθιστός στο πιάνο και έπαιζε, ο Μίκης έσκυβε από πάνω του και τον αγκάλιαζε για να δει την παρτιτούρα επειδή ήταν ψηλός. Ο Χατζιδάκις του έλεγε «Μίκη μου, πιο ιερατικά, πιο ιερατικά» και του απαντούσε παιγνιωδώς ο Θεοδωράκης: «Μάνο μου, αφού ξέρεις ότι από παιδί έψελνα, το γνωρίζω το βυζαντινό, μην ανησυχείς». 

Είχατε την ευλογία να συνεργαστείτε με αυτά τα ιερά τέρατα αλλά στηρίζετε συστηματικά νέους καλλιτέχνες…

Πολλά νέα παιδιά έχουν ταλέντο και ευαισθησία, ωραίες φωνές και πνευματικότητα αλλά δεν έχουν πού να σταθούν. Η δισκογραφία όπως την ξέραμε έχει αλλάξει, η τεχνολογία τα έχει ισοπεδώσει όλα και χρειάζεται πυξίδα για να ανακαλύψει κάποιος το σπουδαίο ρεπερτόριο. Προσπαθώ να συνεργάζομαι με τέτοιες αξιόλογες περιπτώσεις όποτε μπορώ. Υπάρχει ένας συνθέτης ο Θανάσης Βούτσας που μου έδωσε να πω ένα κομμάτι αφιερωμένο στον Τζορτζ Φλόιντ και τον Ζακ Κωστόπουλο, μια πάρα πολύ ωραία ροκ μπαλάντα με τίτλο «Σιγή 846», ο αριθμός είναι αναφορά στον χρόνο που χρειάστηκε για να δολοφονηθεί ο Φλόιντ. Θα κυκλοφορήσει σύντομα και θα σας συγκινήσει πιστεύω. Ήδη αυτός ο τραγουδιστής και δημιουργός έχει βγάλει ένα δικό του τραγούδι, το «Όσο τίποτα», στον δίσκο του έχει κάνει παραγωγή ο Νίκος Ζούδιαρης και παίζουν εξαιρετικοί μουσικοί.