Με πτώση κατά 60% στο πεντάμηνο και συνολικά κατά 50% στο σύνολο του έτους αναμένεται να κλείσει η ακτοπλοϊκή αγορά το 2020, σύμφωνα με έρευνα της XRTC Business Consultants Ltd., ενώ μεγάλο ζητούμενο για τον κλάδο στην εποχή της πανδημίας αποτελεί η διατήρηση της οικονομικής υπόστασης των εταιρειών.
Ο χειμώνας του 2020-2021 αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολος, καθώς τα όποια έσοδα από το πρώτο εξάμηνο και το καλοκαίρι δεν επαρκούν για να καλύψουν τις λειτουργικές τους ανάγκες.
Τόσο οι επενδυτές όσο και οι χρηματοδότες των εταιρειών αναφέρεται πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με σύνεση, ώστε να αποφευχθεί η άμεση κατάρρευση των εταιρειών. Σε αντίθετη περίπτωση, τα νέα βάρη θα είναι δυσβάστακτα και οι ζημιές πολλές, ενώ επιτακτική θεωρείται και η στήριξη της πολιτείας.
Επανασχεδιασμός
Ως απόρροια της ανισορροπίας στην οποία έχει εισέλθει ο κλάδος λόγω της πανδημίας, οι εταιρείες πρέπει να προχωρήσουν σε επανασχεδιασμό των προορισμών και των δρομολογίων τους αλλά και να μελετήσουν προσεκτικά τις ανάγκες των πελατών τους όσον αφορά τα ενδεδειγμένα είδη πλοίων που θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν το κοινό τους, ενώ αναγκαιότητα θεωρείται η ανανέωση του στόλου, ο οποίος έχει γεράσει επικίνδυνα.
Παράλληλα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, παρατηρείται αδυναμία αναδιάταξης της ίδιας της αγοράς.
Από τη μία έχουμε μια μορφή ολιγοπωλίου στις μεγάλες γραμμές και πολλούς μικρούς παίκτες στις μικρότερες γραμμές ενώ από την άλλη έχουμε μεγάλη συγκέντρωση επενδυτικών κεφαλαίων από λίγους επενδυτές ή κατόχους μεγάλων μετοχικών πακέτων από τράπεζες, τα οποία θα πρέπει να εκποιηθούν.
Ως εκ τούτου, οι μετακινήσεις πλειοψηφικών πακέτων ή ακόμα και η είσοδος νέων παικτών στην παρούσα τελματωμένη αγορά δεν μπορούν να αποκλειστούν, αναφέρει η μελέτη.
Οι κερδισμένοι
Την ίδια στιγμή τα μερίδια αγοράς των μεγάλων ομίλων του κλάδου, δηλαδή οι εισηγμένες εταιρείες (Attica και ΑΝΕΚ) μαζί με τη Minoan, συνεχίζουν να συρρικνώνονται, κινούμενα πλέον στο 36% όσον αφορά τους επιβάτες και στο 46% όσον αφορά τα οχήματα προς όφελος νέων παικτών που εισήλθαν στην αγορά και δείχνουν να βελτιώνουν τη θέση τους, καθώς μοιράζονται ποσοστά 64% και 54% αντίστοιχα.
Πρόκειται για εταιρείες που δραστηριοποιούνται τόσο σε κύριες όσο και σε άγονες ενδονησιωτικές γραμμές και, παρότι σε αρκετές περιπτώσεις έχουν τοπικό χαρακτήρα, παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατήσεις online & Web check-in όπως οι μεγαλύτερες εταιρείες και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας. Επίσης οι περισσότερες επισκευάζουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα. Για το 2020 οι περισσότερες πάντως λόγω της πανδημίας έχουν προσαρμόσει τα δρομολόγιά τους και δεν έχουν δρομολογήσει το σύνολο των πλοίων τους.
Στόλοι ταχυπλόων
Οι πέντε μεγαλύτεροι νέοι παίκτες, δηλαδή οι Seajets, Golden Star Ferries, Fast Ferries, Levante Ferries, ANMEZ AE και Dodekanisos Seaways, έχουν στους στόλους τους 15 συμβατικά πλοία και 21 ταχύπλοα. Ο στόλος των 36 πλοίων εκτελεί δρομολόγια στις Κυκλάδες, στην Κρήτη, στο Ιόνιο αλλά και στα Δωδεκάνησα.
Η μεγαλύτερη είναι η Seajets, συμφερόντων Μάριου Ηλιόπουλου, με στόλο 17 πλοίων (15 ταχύπλοα και 2 συμβατικά). Διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων στο Αιγαίο αλλά για την εφετινή χρονιά λόγω της πανδημίας δεν έχουν δρομολογηθεί όσα πλοία είχαν δρομολογηθεί την προηγούμενη. Η Golden Star Ferries, συμφερόντων Γιώργου και Δημήτρη Στεφάνου, ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 2011 και σήμερα έχει στόλο 6 πλοίων, 2 συμβατικών και 4 ταχυπλόων.
Δρομολόγια
Η Fast Ferries που ιδρύθηκε από τους Παναγιώτη και Γιάννη Παναγιωτάκη δραστηριοποιείται με 3 συμβατικά πλοία και ένα ταχύπλοο. Εφέτος τα πλοία της εκτελούν τη γραμμή Ραφήνα – Ανδρος – Τήνος – Μύκονος, ενώ ολοκλήρωσε την αγορά και παρέλαβε το νέο ταχύπλοο επιβατηγό οχηματαγωγό «Thunder».
Η Zante Ferries ιδρύθηκε το 1991 στη Ζάκυνθο και σήμερα διαθέτει δύο συμβατικά πλοία, δραστηριοποιείται στις Δυτικές Κυκλάδες μέχρι τη Θήρα, ενώ εφέτος εξυπηρετεί και τη γραμμή Αλεξανδρούπολη – Σαμοθράκη – Λήμνος.
Η Dodekanisos Seaways, που ιδρύθηκε το 1999, ενώ σήμερα τα ηνία έχει ο Χρήστος Σπανός με στόλο 3 πλοίων, εξυπηρετεί δρομολόγια στα Δωδεκάνησα και στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, ενώ η Levante Ferries με ιδρυτή τον Γιώργο Θεοδόση έχει σήμερα 5 πλοία και είναι μία από τις δύο εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη γραμμή Δυτική Ελλάδα – Ζάκυνθος – Κεφαλλονιά, Ιθάκη.
Το παζλ της ακτοπλοϊκής αγοράς συμπληρώνουν 17 ακόμα εταιρείες οι οποίες έχουν συνολικό στόλο 25 συμβατικών και 4 ταχυπλόων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ANES Ferries με 5 πλοία, η Twoway Ferries με 3 πλοία, η ANE Καλύμνου με 3 πλοία, η Aegean Flying Dolphins με 3 πλοία, η Kefalonian Lines με 2 πλοία, η Αβλέμων/Triton Ferries με 2 πλοία.
Οι εισηγμένες και το παζλ των μετοχών
Κορυφαίο ρόλο στους δύο μεγάλους ομίλους στον κλάδο, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες και στο χρηματιστήριο της Αθήνας (πέρυσι διαγράφηκαν οι μετοχές της Minoan), διαδραματίζει η άμεση ή έμμεση συμμετοχή των Πειραιώς και MIG.
Στην ΑΝΕΚ, μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και τη μερική μετατροπή ομολόγων σε μετοχές που κατείχαν οι τράπεζες Πειραιώς, Alpha, Αττικής και το Fund Cross Ocean AGG Company ως διάδοχος της Εθνικής, η Πειραιώς κατέχει πλέον το 28%, ενώ υπάρχει η περίπτωση αύξησής του μέσω της έκδοσης ομολογιακού δανείου €219,9 εκατ., τμήμα του οποίου, που ανέρχεται σε €22,0 εκατ., είναι μετατρέψιμο υπό προϋποθέσεις. Ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της ΑΝΕΚ, η ΒΑΡΜΙΝ ΑΕΒΕ (συμφερόντων Αμαλίας-Αναστασίας Βαρδινογιάννη), μετά τη μετατροπή των ομολογιών σε μετοχές και την απίσχναση (dilution) κατέχει πλέον 23%, ποσοστό που φέρεται να είναι ενεχυριασμένο στην τράπεζα Eurobank έναντι εξασφάλισης τραπεζικών δανείων ύψους €90 εκατ.
Attica και Πειραιώς
Στην Attica, η Πειραιώς κατέχει το 11,8%, ενώ είναι επίσης πιστωτής της εταιρείας και, κυρίως, είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Marfin Investment Group (31,2%), η οποία με τη σειρά της ελέγχει το 79,38% της Attica. H MIG ανακοίνωσε ότι το κοινό ομολογιακό δάνειο ύψους €150 εκατ. και υπολοίπου €142,5 εκατ. μεταβιβάστηκε από τα επενδυτικά κεφάλαια που διαχειρίζεται η Fortress Investment Group LLC προς την Τράπεζα Πειραιώς. Η μεταβίβαση πραγματοποιήθηκε μετά τη διακοπή των συνομιλιών της MIG με τα funds Farallon και Oak Hill, αφού δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την από κοινού χορήγηση νέας χρηματοδότησης στη MIG.
Η Πειραιώς θέλει να πουληθεί το ταχύτερο δυνατόν η Attica ώστε να εξοφληθούν τα δάνεια που έχει δώσει η ίδια στη MIG, το ως άνω υπολοίπου €142,5 εκατ. και ένα άλλο ομολογιακό €115 εκατ., και να μειωθεί η μόχλευση του ισολογισμού της MIG. Τα δύο ομολογιακά είναι εξασφαλισμένα με μετοχές της Attica και άλλων συμμετοχών της.
