Το σχέδιο νόμου για την επιλογή επιτελικών στελεχών και την αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού στο Δημόσιο κατατέθηκε τελικά την Τετάρτη το βράδυ στη Βουλή, με τίτλο «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, Βαθμολογική διάρθρωση θέσεων, Συστήματα Αξιολόγησης, Προαγωγών και επιλογής προϊσταμένων (Διαφάνεια, Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης)».
Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση φέρνει τώρα –έχοντας προσπεράσει κατά πολύ το χρονικό πλαίσιο που είχε θέσει ο προγραμματισμός της για την παρουσίαση του τελικού σχεδίου νόμου– το θεσμικό πλαίσιο για τον τρόπο λειτουργίας του δημόσιου τομέα, ως προς το σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων, επιλογής στελεχών αυξημένης ευθύνης, αλλά και της βαθμολογικής διάρθρωσης των θέσεων προσωπικού στο Δημόσιο.
Είναι η ώρα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ βρίσκεται υπό πίεση λόγω των κοινωνικών αντιδράσεων για το Ασφαλιστικό, ενώ εμφανίζεται να δίνει μάχη με τους εκπροσώπους των δανειστών.
Το σχέδιο νόμου, όπως καταρτίστηκε, της δίνει δύο δυνατότητες ελιγμών. Αφενός επιδιώκει να εκμαιεύσει, κυρίως από τη ΝΔ υπό τον νέο πρόεδρό της κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, το «συναινετικό κλίμα» για την… αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης – έστω και δια της αντιπαραθέσεως με την πρότερη κατάσταση πελατιοκρατίας στις προσλήψεις και στις επιλογές στελεχών.
Από την άλλη, περιέλαβαν στις διατάξεις του σχεδίου νόμου και ρυθμίσεις που δίνουν λύσεις σε εκκρεμότητες οι οποίες προκαλούσαν προβλήματα στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, ενώ παράλληλα απαντούν θετικά σε ορισμένα αιτήματα των εργαζομένων.
Πάντως, όσον αφορά τα επιτελικά στελέχη, ορίζεται ότι από την έναρξη ισχύος τού υπό ψήφιση νόμου οι γενικοί γραμματείς, αναπληρωτές γενικοί γραμματείς και ειδικοί γενικοί γραμματείς των υπουργείων (με εξαίρεση τους γενικούς γραμματείς που προΐστανται αυτοτελών Γενικών Γραμματειών) επιλέγονται από το Μητρώο προσοντούχων. Η επιλογή πραγματοποιείται από τον υπουργό κατόπιν σχετικής πρόσκλησης ενδιαφέροντος και αξιολόγησης των προσόντων των υποψηφίων από Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Διοικήσεων (ΕΣΕΔ), στο οποίο σημαντικό ρόλο έχει το ΑΣΕΠ.
Η διαδικασία επιλογής στελεχών από το Μητρώο εφαρμόζεται και για την πλήρωση θέσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως οι επικεφαλής (πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διοικητές, αναπληρωτές διοικητές, υποδιοικητές) των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), πλην των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.
Όλοι αυτοί οι επικεφαλής και τα άλλα μέλη των συλλογικών οργάνων τους, η επιλογή των οποίων ανήκει στην κυβέρνηση, επιλέγονται από το Μητρώο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, από υποψηφίους εκτός Δημοσίου με υψηλά εκπαιδευτικά προσόντα.
Ένα μεγάλο τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα μας έχει γνώσεις, εμπειρία και ικανότητες, που αν και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καλύτερη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, παραμένει μέχρι σήμερα «αδρανές και περιθωριοποιημένο».
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι με το σχέδιο νόμου και τη δημιουργία Μητρώου προσοντούχων, οι επιτελικές θέσεις στο Δημόσιο θα μπορούσαν να επιλεγούν από τη «δεξαμενή» των περίπου 30.000 δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι έχουν μεταπτυχιακό και διδακτορικά, των 10.000 μελών ΔΕΠ, των περίπου 1.700 της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ), καθώς και των ελλήνων πανεπιστημιακών σε ανώτατα ιδρύματα του εξωτερικού.
Όλοι αυτοί μπορούν να ενταχθούν στο Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης. Είναι αξιοσημείωτο ότι δυνατότητα ένταξης στο μητρώο έχει και το επιστημονικό προσωπικό των συνταγματικά Ανεξάρτητων Αρχών με πενταετή υπηρεσία σε αυτές.
Επίσης αποφασίστηκε τελικά και διατυπώνεται στο νέο σχέδιο νόμου η δυνατότητα να ενταχθούν στο Μητρώο και οι απόστρατοι αξιωματικοί οι οποίοι είναι απόφοιτοι της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ), της Ανώτατης Σχολής Πολέμου (ΑΣΠ), της Ναυτικής Σχολής Πολέμου (ΝΣΠ) και της Σχολής Πολέμου Αεροπορίας/Ανωτέρων (ΣΠΑ/Α).
Μέλη του Μητρώου δεν θα είναι στελέχη που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα. Όμως, όσοι εκτός Δημοσίου είναι κάτοχοι διδακτορικών διπλωμάτων θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν επιτελικές θέσεις σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Πάντως, αξιοπρόσεκτο είναι ότι με το σχέδιο νόμου μένει ορθάνοιχτο το «παράθυρο» για τα στελέχη της αγοράς που μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να διεκδικήσουν να γίνουν επικεφαλής ή μέλη διοίκησης συμβουλίων και σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ). Πώς και πότε; Ορίζεται ότι σε όσες περιπτώσεις ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ προβλέπεται επιλογή αποκλειστικά από το Μητρώο και είτε δεν υποβληθούν υποψηφιότητες είτε το αποφασίζον όργανο κρίνει κατόπιν αιτιολογημένης γνώμης του ΕΣΕΔ ότι καμμιά υποψηφιότητα δεν πληροί τις προδιαγραφές της προκηρυχθείσης θέσης, δημοσιεύεται πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για πλήρωση θέσεων από υποψηφίους που δεν υπηρετούν στο δημόσιο τομέα.
Μεταξύ άλλων, οι διατάξεις του σχεδίου νόμου ορίζουν ότι το σύστημα για την επιλογή των στελεχών της διοίκησης, δηλαδή των προϊσταμένων, γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων τμημάτων, περιλαμβάνει τα τυπικά προσόντα, την προϋπηρεσία και την εργασιακή εμπειρία στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τον φάκελο της μοριοδότησης και την καθιέρωση της συνέντευξης στη διαδικασία επιλογής των στελεχών.
