Ελλειμματικό εξακολουθεί να εμφανίζεται το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές αγροτικών προϊόντων. Ωστόσο, τη χρονική περίοδο 2012-14 σταθερά πλεονασματικό ισοζύγιο παρουσίασαν ορισμένες κατηγορίες προϊόντων όπως τα θαλασσινά προϊόντα, τα φρούτα, τα λαχανικά, ο καπνός, τα λάδια και τα λίπη φυτικής προέλευσης. Σημαντική υποχώρηση των καθαρών εξαγωγών τους το διάστημα 2011-14 παρατηρήθηκε σε δημητριακά και παρασκευάσματα δημητριακών, σε ποτά, γαλακτοκομικά προϊόντα, αβγά πουλιών και ζωντανά ζώα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τα οποία παρουσίασαν τα υπουργεία Οικονομίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, απαντώντας στη Βουλή σε ερώτηση του βουλευτή κ. Ευάγγελου Μπασιάκου, σταδιακά τα τελευταία έτη το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου τείνει να έχει υποχωρήσει από 1,7 δισ. ευρώ το 2011 σε 1,2 δισ. ευρώ το 2014. Το συγκεκριμένο συμπέρασμα προκύπτει αφενός από την αύξηση του δείκτη κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, αφετέρου από την άνοδο του μεριδίου συμμετοχής των εξαγωγών στον συνολικό όγκο εμπορίου.
Επιπτώσεις από το εμπάργκο της Ρωσίας
Ειδικότερα, οι επιδόσεις των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν σημαντική βελτίωση την περίοδο 2011-13, η οποία όμως ανακόπηκε το 2014 εμφανίζοντας αύξηση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο της τάξεως του 10,8% σε σχέση με το 2013. Αποτέλεσμα το οποίο οφείλεται, πρώτον, στη σταδιακή επιβράδυνση των οικονομικών επιδόσεων της παγκόσμιας οικονομίας και, δεύτερον, στην εφαρμογή των εμπορικών κυρώσεων σε βάρος της ΕΕ από τη Ρωσία.
Πάντως, οι επιδόσεις των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων κατά το πρώτο 9μηνο του 2015 στην παγκόσμια αγορά διαφοροποιούνται σε σχέση με εκείνες του 2014. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο εμφανίζεται αισθητά μειωμένο. Καταγράφηκε αύξηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων κατά 16,5% και υποχώρηση των εισαγωγών κατά 1,3%.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομίας κ. Ηλίας Ξανθάκος, «ήδη, με στόχο τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, αναπτύσσεται ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την προώθηση των εξαγωγών. Προτεραιότητα δίνεται στην ανάπτυξη θεσμικών ικανοτήτων και υποδομών, στην πιο αποτελεσματική οργάνωση και συντονισμό των τρεχουσών προσπαθειών προώθησης των εξαγωγών και στη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων περιορισμένων πόρων».
Το ζητούμενο είναι η αύξηση του μεριδίου στις παραδοσιακές αγορές εξαγωγής, η διείσδυση των ελληνικών προϊόντων σε νέες αγορές και η προσέλκυση κεφαλαίων τα οποία θα επενδυθούν με τέτοιον τρόπο ώστε να διευρυνθεί η παραγωγική βάση με εξαγωγικό προσανατολισμό.

Συνέπειες από το εμπάργκο στη Ρωσία και μεταναστευτικό

Την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με το εμπάργκο στη Ρωσία και τον κίνδυνο να επιστρέφουν φορτία ολόκληρα με φρούτα και λαχανικά επισημαίνει ο κ. Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών Incofruit – Hellas.

Όπως δηλώνει, «η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέτεινε για άλλους έξι μήνες, μέχρι το τέλος του Ιουλίου 2016, λόγω της συνεχιζόμενης έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας (που έληγαν τον Ιανουάριο). Η Ρωσία από την άλλη πλευρά, με τον ρώσο πρωθυπουργό Μεντβέντεφ που υπέγραψε σχετικό διάταγμα, επέβαλε εμπάργκο τροφίμων στην Ουκρανία από 1.1.2016 και παράλληλα ανέστειλε τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου με τις άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, η Ουκρανία δεν δύναται να συμμετέχει σε δύο ζώνες ελεύθερου εμπορίου. Η ΕΕ έχει ήδη αναφέρει ότι η Ένωση δεν είναι έτοιμη για την αντιστάθμιση της Ουκρανίας στην απώλεια της ρωσικής αγοράς. Σύμφωνα με τον ευρωπαίο επίτροπο Γιοχάνες Χαν, η ΕΕ έχει διαθέσει αρκετά χρήματα στην Ουκρανία για να βρει νέες αγορές και η χώρα είχε αρκετό χρόνο για να επενδύσει σε αυτό.

Κατόπιν αυτού και λόγω αυστηροποίησης των ελέγχων από ρωσικής πλευράς, επιστρέφουν στη χώρα μας φορτία με διάφορα φρούτα (αγγούρια, ακτινίδια, μανταρίνια, λεμόνια κ.ά.) λόγω μη παραλαβής τους από χώρες της Ευρώπης μέσω των οποίων διακινούντο transit. Εκφράζονται φόβοι ότι τα μη παραληφθέντα φορτία θα αυξηθούν τις επόμενες μέρες με όποιες συνέπειες-ζημιές για τη χώρα μας από τη διάθεση σε πολύ χαμηλές τιμές σε άλλες αγορές.

Τις τελευταίες μέρες παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις διέλευσης στα εσωτερικά σύνορα της Ευρώπης των εμφόρτων αλλά και των επιστρεφομένων φορτηγών αυτοκινήτων, προφανώς για λόγους ελέγχου λόγω μεταναστευτικού, με κίνδυνο τη μη ομαλή τροφοδότηση των αγορών από καθυστερήσεις παραδόσεως παραγγελιών.

Επιπλέον, ποσότητες φρούτων και λαχανικών τόσο τουρκικών προϊόντων όσο και ουκρανικών θα πιέσουν την προσφορά στις ευρωπαϊκές καταναλωτικές αγορές τόσο από απόψεως ποσοτήτων όσο και τιμών».