Πόλεμος για την κληρονομιά του Φλωράκη

Αφορμή για μία ακόμη ιδεολογική και πολιτική διαμάχη αποτέλεσε η συμπλήρωση 10 χρόνων από τον θάνατο του Χαρίλαου Φλωράκη, με τον Περισσό να κατακεραυνώνει τους «διάφορους καλοθελητές» και τους «οπορτουνιστές και αναθεωρητές της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας» γιατί προσπαθούν να σφετεριστούν τη μνήμη του. Από το σπίτι στο οποίο διέμενε ο θυμόσοφος ηγέτης του ΚΚΕ στο Χαλάνδρι, όπου σήμερα στεγάζεται το Επιμορφωτικό Κέντρο – Βιβλιοθήκη – Αρχείο «Χαρίλαος Φλωράκης», ο Δ. Κουτσούμπας εξαπέλυσε επίθεση κατά του «Αριστερού Ρεύματος» του ΣΥΡΙΖΑ με εκπρόσωπο τον Π. Λαφαζάνη, αλλά και κατά των διαφωνούντων με την κυρίαρχη «γραμμή» της κομματικής ηγεσίας που βρέθηκαν σταδιακά εκτός ΚΚΕ και επιμένουν να τιμούν τη μνήμη του «Καπετάν Γιώτη». Παράλληλα ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών όσον αφορά την πολιτική αποτίμηση του παρελθόντος, στην οποία έχει προχωρήσει η κομματική ηγεσία τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της «αποκατάστασης των επαναστατικών χαρακτηριστικών» του ΚΚΕ, κάτι που περιλαμβάνει και την περίοδο που ηγήθηκε του κόμματος ο Χ. Φλωράκης.

Το «σήμα» που έστειλε ο κ. Κουτσούμπας ήταν ότι «η κριτική εξέταση και επανεκτίμηση θέσεων και πολιτικών επιλογών, που προκύπτει από την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, δεν συνιστά λαθολογία, δεν ανοίγει δρόμο στον αναθεωρητισμό και οπορτουνισμό», αλλά αντιθέτως «οδηγεί σε επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών». Ηταν η έμμεση απάντηση σε όσους «κανονιοβολούν» την ηγεσία του κόμματος ότι παίρνει διαζύγιο από το ιστορικό παρελθόν του κόμματος. Πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτής της αντιπαράθεσης ήταν η «αποκήρυξη» του πρώτου ανοιχτού γράμματος του Νίκου Ζαχαριάδη, με το οποίο στις αρχές Νοεμβρίου 1940 ο τότε έγκλειστος ηγέτης του ΚΚΕ καλούσε τον λαό της Ελλάδας να διεξαγάγει έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό ενάντια στον φασισμό του Μουσολίνι, δίχως μάλιστα να διστάσει να διακηρύξει ότι «στον πόλεμο αυτόν, που τον διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη».

Σε πρόσφατη έκδοση του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον Μ. Μαΐλη και υπό την υψηλή εποπτεία της Αλέκας Παπαρήγα («Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41», εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή), η σημερινή ηγεσία παίρνει αποστάσεις από το πρώτο γράμμα του Ζαχαριάδη. Επί της ουσίας αποδομεί το περιεχόμενο του γράμματος τόσο ως προς τον χαρακτήρα του πολέμου (εθνικοαπελευθερωτικός αντί ιμπεριαλιστικός) όσο και ως προς την αντίφαση που διαπιστώνεται μεταξύ του στόχου για «μια καινούργια Ελλάδα» και της επίμαχης φράσης για πόλεμο υπό τη διεύθυνση του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Η νέα ανάγνωση του πρώτου γράμματος του Ζαχαριάδη, το οποίο για δεκαετίες αποτελούσε σημείο αναφοράς για την εποποιία του ΕΑΜ που επακολούθησε, προκάλεσε τριβές και έντονη κριτική. Ο Περισσός δέχεται τα πυρά όσων βλέπουν ότι σταδιακά το ΚΚΕ παίρνει αποστάσεις από κεντρικές ιστορικές επιλογές του παρελθόντος.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η περίοδος Φλωράκη, καθώς η ηγεσία αποτιμά ως «δεξιά παρέκκλιση» την πολιτική συμμαχιών (Συνασπισμός) που ακολούθησε ο τότε ηγέτης του ΚΚΕ, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη συγκυβέρνηση του 1989 με τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (κυβέρνηση Τζαννετάκη) και ακολούθως την οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα με τη συμμετοχή και του ΠαΣοΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Το κεφάλαιο αυτό της ιστορίας του κόμματος δεν έχει γραφεί ακόμη επισήμως και αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες συζητήσεις εντός και εκτός ΚΚΕ για τον ρόλο που έπαιξε ο Χ. Φλωράκης.

Αυτό δεν εμπόδισε τον κ. Κουτσούμπα να επιτεθεί στους επικριτές της σημερινής κομματικής ηγεσίας λέγοντας ότι «οι διάφοροι καλοθελητές, γνωστοί εκπρόσωποι της αστικής ιδεολογίας αλλά και άλλοι, γνωστοί οπορτουνιστές και αναθεωρητές της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας και ιδεολογίας, παραχαράκτες της Ιστορίας, που συνωστίζονται σήμερα είτε στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στις εντός συνιστώσες και τάσεις του, όπως το Αριστερό Ρεύμα και άλλοι, είτε στις εκτός συνιστώσες και τάσεις, όπως ο “Εργατικός Αγώνας”, η “Νέα Σπορά” (σ.σ.: ιστοσελίδες διαφωνούντων) και άλλοι που δραστηριοποιούνται κυρίως στο Διαδίκτυο, προσπαθούν απεγνωσμένα να σφετεριστούν τη μνήμη του συντρόφου μας (σ.σ.: εννοεί τον Χ. Φλωράκη), αποδίδοντάς του θέσεις και πρακτικές έξω από τις αρχές και τα πιστεύω του, να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με τη σημερινή πορεία του κόμματος στη σύγχρονη πραγματικότητα». Κάτι άλλωστε που όπως είπε «κάνουν και με άλλον ιστορικό ηγέτη του κόμματος, τον Νίκο Ζαχαριάδη».

Η προσέγγιση του Περισσού είναι ότι «ο κάθε ηγέτης, η κάθε προσωπικότητα, παρότι βάζει αναμφίβολα τη δική του ξεχωριστή σφραγίδα, δεν μπορεί παρά να είναι γέννημα της εποχής του, της συγκεκριμένης περιόδου, ωριμότητας, ανάπτυξης του κομμουνιστικού κινήματος και των ξεχωριστών κομμάτων του». Υπό αυτό το πρίσμα έχει διαγνώσει εδώ και καιρό «σοβαρά προβλήματα στρατηγικής» του κόμματος από την περίοδο Ζαχαριάδη ως και την περίοδο Φλωράκη. Αυτό βεβαίως δεν εμπόδισε το ΚΚΕ να αποκαταστήσει πολιτικά και κομματικά τον πρώτο (είχε καθαιρεθεί το 1956) και να τιμά σήμερα τη δέκατη επέτειο από τον θάνατο του δευτέρου, για τον οποίο, παρά τα «όποια γλιστρήματα» του αποδίδει, αναγνωρίζει ότι «είχε σημαντική συμβολή» στο να διατηρήσει το ΚΚΕ τα χαρακτηριστικά του κατά την περίοδο της διάσπασης (1991).