Ανακοίνωση στην οποία τονίζεται ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014 περιορίστηκε στο 0,3% του ΑΕΠ, από 1,5% που ήταν ο στόχος εξέδωσε το απόγευμα της Δευτέρας το υπουργείο Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι η ανακοίνωση ανατρέπει προηγούμενες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη ο οποίος έχει υποστηρίξει σε παλαιότερες δηλώσεις του ότι το πρωτογενές πλεόνασμα «έκλεισε» στο 1,5% του ΑΕΠ, δηλαδή εντός στόχου.

Το αποτέλεσμα που ανακοινώνει το υπουργείο Οικονομικών, με βάση τη μεθοδολογία που προβλέπει το μνημόνιο, είναι πιο κοντά στην εκτίμηση της συμβούλου του υπουργού κυρίας Ελενας Παναρίτη η οποία είχε τοποθετήσει την Παρασκευή το πλεόνασμα στο 0,6% του ΑΕΠ, ενώ νωρίτερα είχε επιρρίψει ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση με τη φράση «παραλάβαμε μια καμμένη γη».

Παράλληλα το υπουργείο σημειώνει ότι το έτος 2014 στα ταμειακά καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού υπήρξε υστέρηση συνολικού ύψους 3,9 δισ. ευρώ ευρώ (δελτίο εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού 12μήνου), εκ των οποίων 3,5 δισ. ευρώ στα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού και 414 εκατ. ευρώ στα έσοδα του ΠΔΕ. Εάν στην υστέρηση των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού, δεν υπολογισθούν τα έσοδα από ANFAs και SMPs ύψους 1,886 δισ. ευρώ, τότε η υστέριση σε ταμειακή βάση περιορίζεται σε 2,026 δισ.. ευρώ.

Στο θέμα είχε αναφερθεί νωρίτερα τη Δευτέρα o βουλευτής της ΝΔ κ. Χρήστος Σταϊκούρας, πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και υπεύθυνος για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Η ανακοίνωση του Υπουργείου

Προσδιορισμός πρωτογενούς αποτελέσματος του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης:

-. Το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης

Το ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης αποτελείται από το ισοζύγιο του Κράτους (Υπουργεία, περιφερειακές υπηρεσίες Υπουργείων και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις), από το ισοζύγιο της Κεντρικής Διοίκησης (Κράτος, Νομικά Πρόσωπα και ΔΕΚΟ ταξινομημένες εντός της Γενικής Κυβέρνησης), από το ισοζύγιο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και από το ισοζύγιο των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ).

-. Η αξιολόγηση με βάση το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ΕΣΛ-2010) ή European System Accounts (ESA-2010)

Η υπολογισμός των επιδόσεων μιας χώρας γίνεται σε επίπεδο αποτελέσματος του ισοζυγίου Γενικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομική βάση, σύμφωνα με το ΕΣΛ-10 από την Eurostat/ΕΛΣΤΑΤ σύμφωνα με τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ – EDP).

-. Η αξιολόγηση με βάση το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΠΟΠ)

Ειδικά η αξιολόγηση της Ελλάδας, επειδή βρίσκεται στο Μηχανισμό Στήριξης, γίνεται με βάση τις συμφωνηθέντες παραμέτρους στο πλαίσιο του ΠΟΠ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΠΟΠ, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης δεν περιλαμβάνει κυρίως :

§ Την αναδρομική μείωση του επιτοκίου για δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

§ Τη μεταφορά των αποδόσεων (κερδών) των Ελληνικών ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος (ANFAs και SMPs).

§ Την επίπτωση από τη στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (εφάπαξ επίπτωση/one off).

-. Τα έσοδα από τη μεταφορά των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος (SMPs)

Τα έσοδα των SMPs καταγράφηκαν και καταγράφονται στον Προϋπολογισμό και θα ανέλθουν στα 10 δισ. ευρώ περίπου συνολικά μέχρι το 2025.

Δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, κατατίθενται απευθείας στον Ειδικό Λογαριασμό Εξυπηρέτησης του Δημοσίου Χρέους (segregated account) στην Τράπεζα της Ελλάδος και δεν υπολογίζονται στους στόχους του ΠΟΠ.

-. Η επίπτωση της στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων

Η κρατική υποστήριξη προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, έχει επίδραση στο αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης.

Ωστόσο, αυτή η μεταβολή ελλείμματος αντικρύζεται από περιουσιακά στοιχεία (μετοχές) που αποτελούν πλέον ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, με προβλεπόμενη εκποίησή τους και με σημαντική αξία μεταπώλησης η οποία θα συμβάλλει στη μείωση του δημόσιου χρέους.

-. Ειδικότερα οι διαφορές αυτές για το έτος 2014 αφορούν:

· Στο ΠΟΠ δεν περιλαμβάνονται τα έσοδα από ΑNFAs και SMPs. Τα έσοδα από ΑNFAs και SMPs εκτιμούνται το 2014 σε 2.419 εκατ. Ευρώ σε δημοσιολογιστική βάση (580 εκατ. ευρώ που εισπράχθηκαν στο 2014 και 1.839 εκατ. ευρώ εθνικολογιστική προσαρμογή- απαίτηση). Κατά συνέπεια, το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνεται στο πρωτογενές αποτέλεσμα κατά ΠΟΠ.

· Επίσης στο ΠΟΠ περιλαμβάνεται μόνο μέρος των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις και ειδικότερα 4 κατηγορίες αυτών: gaming licenses (άδειες παιγνίων), telecom licenses (άδειες κινητής τηλεφωνίας), sales of aircrafts (πώληση αεροσκαφών), και extension of the airport concession (παράταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών). Κατά συνέπεια από το σύνολο των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις που έχουν περιληφθεί στο αποτέλεσμα κατά ESA -2010 ύψους417 εκατ. ευρώ, θα πρέπει να αφαιρεθούν 298 εκατ. ευρώ κατά ΠΟΠ (θα υπολογισθούν μόνο τα 119 εκατ. ευρώ).

· Άλλες διαφορές στις εθνικολογιστικές προσαρμογές αφορούν το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ) του έτους 2013. Ειδικότερα για το αποτέλεσμα κατά ESA-2010 λαμβάνονται υπόψη οι εισπράξεις μέχρι και τον Μάϊο του 2014 οι οποίες μεταφέρονται στο έτος 2013. Στο ΠΟΠ μεταφέρονται στο έτος 2013 οι εισπράξεις μόνο μέχρι και τον Μάρτιο του 2014. Έτσι, σύμφωνα με το ΠΟΠ στο2014 υπάρχει βελτίωση κατά 193 εκατ. ευρώ, ίσο με το ποσό που είχε περιληφθεί στον πίνακα 3.4 σελ. 104 της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 2015.

Κατά συνέπεια εάν στο πρωτογενές αποτέλεσμα του 2014 (σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία) κατά ESA-2010 γίνουν οι παραπάνω τρείς προσαρμογές, τότε κατά Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής το πρωτογενές αποτέλεσμα περιορίζεται στο 0,3% του ΑΕΠ, από 1,5% που ήταν ο στόχος.

Υστέρηση Ταμειακών Εσόδων 2014

Στο έτος 2014 στα ταμειακά καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού υπήρξε υστέρηση συνολικού ύψους 3.914 εκατ. Ευρώ (δελτίο εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού 12μήνου), εκ των οποίων 3.500 εκατ. ευρώ στα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π) και 414 εκατ. ευρώ στα έσοδα του ΠΔΕ . Εάν στην υστέρηση των εσόδων του Τ.Π. , δεν υπολογισθούν τα έσοδα από ANFAs και SMPs ύψους 1.886 εκατ. ευρώ, τότε η υστέριση σε ταμειακή βάση περιορίζεται σε 2.026 εκατ. ευρώ.

Η πλευρά Νέας Δημοκρατίας – Σταϊκούρα

Παρέμβαση έκανε νωρίτερα o βουλευτής της ΝΔ κ. Χρήστος Σταϊκούρας, πρώην αναπλ. υπουργός Οικονομικών και υπεύθυνος για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, δηλώνοντας:

«Ο Υπουργός Οικονομικών, 50 ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ανακάλυψε ξαφνικά, «ότι το πλεόνασμα που διατυμπάνιζε η προηγούμενη Κυβέρνηση ήταν το μισό από αυτό που έλεγε… βρήκαμε άδεια ταμεία…» (Τηλεόραση Alpha, 15.3.2015).

Εύλογα, συνεπώς, ανακύπτουν τα ερωτήματα:

1ον. Δεν είναι ο ίδιος Υπουργός Οικονομικών που στις πολυάριθμες, καθημερινές τηλεοπτικές του εμφανίσεις, ισχυριζόταν ότι η χώρα έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,5% του ΑΕΠ το 2014;

2ον. Δεν είναι ο ίδιος Υπουργός Οικονομικών που, στις 11 Φεβρουαρίου 2015, δήλωνε, στους Ευρωπαίους ομολόγους του στο Eurogroup, ότι «το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στο 1,5% του ΑΕΠ στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς» (“Greece’s primary surplus has reached 1.5% at the end of last year”);

3ον. Δεν είναι ο ίδιος Υπουργός Οικονομικών που, στις 16 Φεβρουαρίου 2015, δήλωνε, στους Ευρωπαίους ομολόγους του στο Eurogroup, ότι «το δημοσιονομικό έλλειμμα διαμορφώθηκε κάτω από το 3% του ΑΕΠ το 2014 που είναι και το όριο του Μάαστριχτ» (Greece has already better performed since in 2014 the deficit fell under the Maastricht benchmark of 3%”);

4ον. Δεν είναι ο ίδιος Υπουργός Οικονομικών που δήλωνε, σε όλες τις συνεδριάσεις του Eurogroup, ότι στηρίζεται για τη διαπραγμάτευση στα δημοσιονομικά επιτεύγματα των τελευταίων ετών, χαρακτηρίζοντάς τα «σημείο αφετηρίας» (“point of departure”) και «σημείο εκκίνησης» (“starting point”) για μια επωφελή για τη χώρα συμφωνία;

5ον. Δεν είναι ο ίδιος Υπουργός Οικονομικών που μέχρι πρόσφατα δήλωνε, εντός και εκτός χώρας, ότι η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη την τελευταία δόση των 7,2 δισ. ευρώ του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής; Σήμερα ανακάλυψε τις ταμειακές ανάγκες της χώρας;

Η αλήθεια είναι η εξής:

Η χώρα, το 2014, επιτυγχάνει, για 2η συνεχόμενη χρονιά, πρωτογενές πλεόνασμα.

Αυτό εκτιμάται, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, ότι θα διαμορφωθεί περίπου στο 0,5% του ΑΕΠ, ίσως και χαμηλότερα.

Αυτό το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι πολύ χαμηλότερο από το στόχο του 1,5% του ΑΕΠ που είχε τεθεί για το 2014.

Παρά το γεγονός ότι η επίτευξή του ήταν απολύτως εφικτή το Νοέμβριο του 2014.

Αυτό άλλωστε είχε τότε υποστηρίξει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη φθινοπωρινή της Έκθεση (European Economic Forecast, Autumn 2014, “Greece: The economy finally rebounds”, Νοέμβριος 2014, σελ. 72-73).

Αυτό κατέγραφε και η Τρόικα («Θεσμοί»), η οποία και δεν «έβλεπε» κανένα δημοσιονομικό κενό για το 2014 (“Greece: State of play of the 5th Review of the 2nd Economic Adjustment Programme”, 10 Δεκεμβρίου 2014).

Αυτο υποστήριξε, μόλις χθες, σε συνέντευξή του και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Κατάινεν, ο οποίος δήλωσε ότι «μέχρι τον φετινό χειμώνα, τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα, η χώρα είχε πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, τώρα δυστυχώς τα πράγματα άλλαξαν» (Real News, 15 Μαρτίου 2015, σελ. 16).

Και, το κυριότερο, αυτό επιβεβαιώνεται και μεθοδολογικά από τον τρόπο καταγραφής της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με τον οποίο, σε δημοσιονομική βάση, πολλές κατηγορίες εσόδων – και όχι δαπανών – των 2 πρώτων μηνών του επόμενου έτους (δηλαδή του 2015), καταγράφονται στο προηγούμενο έτος (δηλαδή στο 2014).

Άρα επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2014.

Έτσι, σύμφωνα με τα επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία, σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης, δηλαδή σε αυτό που περιλαμβάνονται όλοι οι υποτομείς (το Κράτος, τα Νομικά Πρόσωπα/ΔΕΚΟ, οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης/Νοσοκομεία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση), το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν 3,7 δισ. ευρώ το 11μηνο του 2014.

Ενώ έπεσε στα 2,2 δισ. ευρώ το 12μηνο του 2014.

Και διαμορφώθηκε μόλις στα 420 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2015, από 1,9 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2014 (δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία για το δίμηνο του 2015 που θα επηρεάσουν το 2014, αλλά η δυσμενής τάση είναι σαφής).

Που οφείλεται, συνεπώς, αυτή η μεγάλη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τον Δεκέμβριο του 2014;

Ιδιαίτερα, μάλιστα, όταν η προηγούμενη Κυβέρνηση πέτυχε οι δαπάνες στο τέλος του 2014 να διαμορφωθούν κάτω και από τις εκτιμήσεις του Προϋπολογισμού, περίπου κατά 1 δισ. ευρώ (οι δαπάνες διαμορφώθηκαν στα 51,1 δισ. ευρώ, έναντι εκτίμησης για 52,1 δισ. ευρώ);

Και μάλιστα χωρίς να αυξηθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Το αντίθετο μάλιστα, αυτές μειώθηκαν κατά 70% την προηγούμενη διετία.

Ουσιαστικά η υστέρηση οφείλεται, στα έσοδα του Προϋπολογισμού, όπου η απόκλιση υπερβαίνει τα 3 δισ. ευρώ.

Αντίθετα από τις δηλώσεις του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος δήλωνε ότι «τα έσοδα, κρατήθηκαν το 2014, παρά το γεγονός ότι είχαμε εκλογές» (Mega, 10 Φεβρουαρίου 2015).

Και αυτό για τους παρακάτω, κυρίως, λόγους:

1ον. Παρατηρήθηκε υστέρηση άνω του 1 δισ. ευρώ στα έσοδα από φόρο εισοδήματος, κυρίως προς το τέλος του έτους (περίπου 500 εκατ. ευρώ) και τους πρώτους 2 μήνες του 2015 (επιπλέον περίπου 500 εκατ. ευρώ) [που όπως είπαμε δημοσιονομικά ενσωματώνονται στο 2014], λόγω της αβεβαιότητας προκήρυξης και τελικά διεξαγωγής των εκλογών, των Κυβερνητικών ασαφειών, των πολυάριθμων, προεκλογικών και μετεκλογικών εξαγγελιών της Κυβέρνησης, της ανοικτής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.

Για το λόγο αυτό, ο Πρωθυπουργός κάλεσε, στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης (8 Φεβρουαρίου 2015), «τους πολίτες να ανταποκριθούν στην εθνική προσπάθεια και να καταβάλουν τις τελευταίες δόσεις που αντιστοιχούν στο φόρο του 2014».

2ον. Παρατηρήθηκε απόκλιση άνω των 250 εκατ. ευρώ στα προσδοκώμενα έσοδα από τη συμμετοχή των πολιτών στο πρόγραμμα αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους σε εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, με μεγάλη ευθύνη της παρούσας Κυβέρνησης η οποία και υποστήριζε ότι αυτό θα το αλλάξει «επί το ευνοϊκότερο».

3ον. Παρατηρήθηκε υστέρηση περίπου 200 εκατ. ευρώ στο ΦΠΑ πετρελαιοειδών, λόγω της σημαντικής μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου.

Και εδώ δεν υπάρχει ευθύνη της προηγούμενης Κυβέρνησης, η οποία άλλωστε και μείωσε τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, ενισχύοντας το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών.

4ον. Επιστράφησαν 250 εκατ. ευρώ περισσότεροι φόροι έναντι του στόχου, προκειμένου να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, άρα και η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία.

5ον. Παρατηρήθηκε υστέρηση περίπου 400 εκατ. ευρώ στα ταμειακά έσοδα του ΠΔΕ λόγω μη ωρίμανσης των εκτελούμενων έργων από το συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα και της μετάβασης από το προηγούμενο ΕΣΠΑ στη νέα προγραμματική περίοδο, και επιπλέον απόκλιση 500 εκατ. ευρώ (λογιστική εγγραφή) στην πραγματοποίηση αιτημάτων για επιστροφές από το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του προγράμματος.

Το ποσό αυτό, φυσικά, και θα εισπραχθεί μέσα στο 2015 (ή και αργότερα), βελτιώνοντας αντίστοιχα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, χωρίς αυτό να πιστώνεται σε πρωτοβουλίες της παρούσας Κυβέρνησης.

Τονίζεται ότι η απόκλιση στα αιτήματα δεν συνεπάγεται την απώλεια των κοινοτικών πόρων που είχαν προβλεφθεί και δεν επηρεάζουν τη δέσμευση της χώρας σε σχέση με την απορρόφησή τους, η οποία και ικανοποιήθηκε.

Άλλωστε, όπως είχε δηλώσει ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, στη Βουλή, η υστέρηση αυτή «μάλλον οφείλεται σε διαδικαστικούς λόγους, σε λόγους γραφειοκρατίας».

Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών, η υστέρηση που περιγράφηκε παραπάνω είναι ακόμη μεγαλύτερη, αφού, μεταξύ άλλων, δεν εισπράχθηκαν 1,9 δισ. ευρώ ως κέρδη από τα ομόλογα που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος λόγω μη ολοκλήρωσης της συμφωνίας με τους δανειστές.

Αυτό το ποσό, που δεν εισπράχθηκε το 2014, εκτιμάται ότι θα εισπραχθεί το 2015, βελτιώνοντας αντίστοιχα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα.

Πρόκειται για το ποσό που η Κυβέρνηση θέλει άμεσα να εισπράξει εντός των πρώτων μηνών του 2015 για να βελτιώσει την εικόνα των εσόδων του έτους και να καλύψει ταμειακές ανάγκες.

Το ποσό όμως αυτό, όπως και κατά το παρελθόν, δεν συνυπολογίζεται μεθοδολογικά από τους δανειστές στην αξιολόγηση της δημοσιονομικής επίδοσης της χώρας στο πλαίσιο του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής.

Και κάτι ακόμη: εκτός του πρωτογενούς πλεονάσματος, σύμφωνα με το τελευταίο δημοσιευμένο από το Υπουργείο Οικονομικών Δελτίο Δημοσίου Χρέους, για το 4ο τρίμηνο του 2014, τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου ήταν 2,6 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014 (2.574,2 εκατ. ευρώ) [από 2,2 δισ. ευρώ στο 9μηνο του 2014].

Άρα, η προηγούμενη Κυβέρνηση δεν είχε αφήσει άδεια ταμεία.

Προφανώς, ο κ. Βαρουφάκης, αναγκασμένος να περάσει από τη «δημιουργική ασάφεια» στη σαφήνεια της πραγματικότητας, χωρίς «φύλλα συκής», καταφεύγει σε στρεβλώσεις της πραγματικότητας.

Η παραβίαση της αλήθειας και η μετακύλιση ευθυνών δεν λύνει το πρόβλημα.

Και άλλοι που κατά το πρόσφατο παρελθόν ακολούθησαν αυτή την τακτική σύντομα απέτυχαν.

Η χώρα για να ξεπεράσει τα προβλήματα έχει ανάγκη από αλήθεια, που αποτελεί προϋπόθεση για την αναγκαία εθνική συνεννόηση».