Ηταν Δεκέμβριος πριν από 30 χρόνια, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ προχωρούσε σε μυστικές συνομιλίες για την έναρξη επίσημων διπλωματικών σχέσεων με τη φτωχή και απομονωμένη τότε κομμουνιστική Κίνα. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα (στη φωτογραφία) θα κληρονομήσει τη σχέση με μια διαφορετική Κίνα, ο πλούτος της οποίας είναι απαραίτητος για τη διάσωση της παγκόσμιας οικονομίας. Για την επίλυση σχεδόν οποιουδήποτε διεθνούς προβλήματος σήμερα- από τον έλεγχο της πυρηνικής απειλής της Νότιας Κορέας ως την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη- είναι αναγκαία η συνεργασία με το Πεκίνο. Οι συνθήκες κρίσης υπογραμμίζουν τη σημασία της Κίνας: τα συναλλαγματικά αποθέματα 1,9 τρισ. δολαρίων είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής.
Αυτό σημαίνει ότι η Κίνα θα συγκεντρώσει άμεσα την προσοχή του Ομπάμα. Γεγονότα όπως το κλείσιμο εργοστασίων και οι απώλειες θέσεων εργασίας στο Μίσιγκαν και στην επαρχία Γκουαντόνγκ της Κίνας «μας υπενθυμίζουν τον βαθμό αλληλεξάρτησης των δύο χωρών στις μέρες μας» υποστηρίζει η Σούζαν Σιρκ, πρώην ειδική σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Κίνα, η οποία διετέλεσε σύμβουλος τόσο του Ομπάμα όσο και της Χίλαρι Κλίντον, η οποία θα τεθεί επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών. Ολοι οι αμερικανοί πρόεδροι από την εποχή του Κάρτερ πριν από την εκλογή τους κατακεραύνωναν την Κίνα: έκαναν λόγο για κατασκοπεία, αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και απειλές προς την Ταϊβάν. Ολα αυτά προτού αναγκαστούν να συνεργαστούν με την εκάστοτε κινεζική κυβέρνηση για τα κοινά τους συμφέροντα.
Ο Ομπάμα θα είναι πιθανότατα ο πρώτος πρόεδρος που θα ξεκινήσει την προεδρία του με λιγότερες αντιπαραθέσεις. Στη διάρκεια της θητείας του Τζορτζ Μπους του νεότερου οι δύο χώρες εγκατέστησαν διαύλους επικοινωνίας όπως ποτέ στο παρελθόν. Η σημερινή κυβέρνηση «διαχειρίστηκε τη σχέση ΗΠΑ- Κίνας καλύτερα ίσως από οποιαδήποτε άλλη διμερή σχέση τα τελευταία επτά χρόνια», σημειώνει ο Κεν Λίμπερταλ, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας για την Ασία υπό τον πρόεδρο Κλίντον, ο οποίος χρημάτισε σύμβουλος της Χίλαρι Κλίντον και αργότερα του Ομπάμα, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του για την προεδρία. Ακόμη και έτσι «η αμοιβαία δυσπιστία για τα κίνητρα των δύο πλευρών είχε ενταθεί», λέει ο Λίμπερταλ, 65 ετών, ο οποίος διδάσκει στο Ινστιτούτο Βrookings στην Ουάσιγκτον.
▅ Είναι πολλά τα λεφτά
Υποστηρίζει ότι σε πρόσφατο ταξίδι του στο Πεκίνο ανακάλυψε πως πολλοί Κινέζοι- αξιωματούχοι και απλοί πολίτες- πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ πυροδότησαν επίτηδες μια παγκόσμια οικονομική κρίση για να «φρενάρουν» την ανάπτυξη της Κίνας. Αντιστοίχως, πολλοί Αμερικανοί εκτιμούν ότι μια ισχυρότερη Κίνα θα μπορούσε να περιθωριοποιήσει τις ΗΠΑ. Καθώς επιδεινώνονται οι οικονομικές συνθήκες, οι δύο χώρες αισθάνονται πιεστική την ανάγκη προστασίας των εγχώριων αγορών.
Ο Ομπάμα στη διάρκεια της εκστρατείας του έκανε λόγο για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές της Κίνας, γεγονός το οποίο προβλημάτισε τους Κινέζους. Ωστόσο με τις ΗΠΑ επισήμως σε ύφεση η Κίνα κρατά περισσότερα χαρτιά στα χέρια της από οποιαδήποτε στιγμή στο παρελθόν. Η Ουάσιγκτον εξαρτάται από το Πεκίνο- τον μεγαλύτερο πιστωτή της, εφόσον κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των τίτλων του αμερικανικού Δημοσίου- για την αγορά και άλλων τίτλων και τη χρηματοδότηση του προγράμματος στήριξης της αμερικανικής οικονομίας.
«Η Κίνα είναι ένας από τους ελάχιστους παίκτες στον κόσμο,εκτός από τους Σαουδάραβες, που διαθέτουν τόσο πολλά μετρητά και μπορούν να συνεισφέρουν στην προσπάθεια διάσωσης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος» λέει ο Βίκτορ Σάι, καθηγητής του Πανεπιστημίου Νorthwestern κοντά στο Σικάγο. Ορισμένοι εκτιμούν πως η εξάρτηση των ΗΠΑ από το κινεζικό χρήμα σημαίνει ότι ο Λευκός Οίκος θα «δαγκώσει τη γλώσσα του» αν η ασιατική χώρα κινηθεί εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων ή αξιών.
