ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ μάνατζερ που έφθασαν την περασμένη εβδομάδα στο Ελληνικό, αμέσως μετά από μια σύσκεψη στη Νέα Υόρκη με το μεγάλο αφεντικό τής RJR Nabisco κ. S. F. Goldstone, είχαν στις αποσκευές τους τα εξαμηνιαία αποτελέσματα της εταιρείας τους για το 1997: μπορεί οι πωλήσεις των Snack Well’s και άλλων κράκερ, που δεν πήγαν και τόσο καλά, να είχαν ρίξει τις πωλήσεις του εξαμήνου στα 8 δισ. δολάρια (2,3 τρισ. δραχμές), αλλά το καθαρά έσοδα είχαν πολλαπλασιασθεί. Ηταν τώρα πάνω από 434 εκατ. δολάρια (122 δισ. δραχμές). Λέγεται πως το πρώτο πράγμα που δοκίμασαν στην Ελλάδα αναλογιζόμενοι ότι κάποιες εκατοντάδες Ελληνες θα προστεθούν τους επόμενους μήνες στους ήδη 80.000 εργαζόμενους στα πλήρως ελεγχόμενα εργοστάσια καπνού και τροφίμων της Nabisco ανά τον κόσμο ήταν οι σοκολάτες «ΙΟΝ»!
Αρκετές χιλιάδες μίλια μακρύτερα από τη Νέα Υόρκη, στον Πειραιά, ο κ. Ιωάννης Κωτσιόπουλος, αφεντικό της ΙΟΝ ΑΕ μαζί με τον αχώριστο φίλο και συγγενή του κ. Γεώργιο Καρκαζή, που διευθύνει την επίσης κοινής ιδιοκτησίας λευκοσιδηρουργία ΕΛΣΑ, την ίδια στιγμή περίπου με την άφιξη των στελεχών της Nabisco είχε επίσης κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένος. Το 24,5% των μετοχών της μεγαλύτερης ελληνικής σοκολατοποιίας που το 1988 είχε «ξεφύγει» εν αγνοία τους από τον οικογενειακό κύκλο τους, περνώντας στη μητρική σήμερα της σοκολατοποιίας «Παυλίδου» διεθνή σοκολατοποιία Kraft Jacobs Sushard (KJS), θυγατρική σήμερα της Philip Morris, επέστρεφε στα χέρια του κ. Κωτσιόπουλου. Η εταιρεία ελεγχόταν και πάλι πλήρως. Ηξερε, όπως και οι απεσταλμένοι του κ. Goldstone, ότι μαζί με τον κ. Καρκαζή κρατούσαν στα χέρια τους ένα από τα διαμάντια της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και όποιος ήθελε τώρα να το αποκτήσει θα έπρεπε να πληρώσει καλά.
Η KJS είχε αναγκαστεί, λέγεται, αφού πείστηκε από τους ανθρώπους της στην «Παυλίδου» ότι οι ιδιοκτήτες της ΙΟΝ είναι «σκληρά καρύδια» και θυμίζουν όπως επίσης λέγεται μαχητές των περιόδου των αγώνων εναντίον της αποικιοκρατίας, να συμβιβασθεί με μια τιμή την οποία δεν συζητούσε καν πριν από λίγα μόλις χρόνια.
Ο κ. Καρκαζής φημίζεται, όπως λένε στο περιβάλλον των επικεφαλής της εισηγμένης στο ΧΑΑ εταιρείας Σαράντης που προ μηνών αγόρασαν από την ΕΛΣΑ ΑΕ τον κλάδο των βερνικιών Κάμελ, για τη διαπραγματευτική του δεινότητα. Είχε… «σηκώσει τα χέρια» και είχε παραιτηθεί από τον στόχο του ο σημερινός γενικός διευθυντής του καναλιού Mega όταν, προ ετών, από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της βιομηχανίας Hellas Can, κατ’ επιταγή των άγγλων μετόχων είχε δοκιμάσει να εξαναγκάσει την ΕΛΣΑ να πωληθεί «για ένα κομμάτι ψωμί».
Ετσι προχθές ο κ. Κωτσιόπουλος, που παρά τα εβδομήντα και πλέον χρόνια του διοικεί προσωπικά τη σοκολατοποιία από νωρίς το πρωί ως το απόγευμα όπως την «παλιά εποχή», έφυγε ήσυχος για εβδομαδιαίες διακοπές. Οι κύριοι της Nabisco, αν άφηναν έξω από το γραφείο της ΕΛΣΑ τυχόν «καουμπόικες» συνήθειες που έχουν πέραση στη Λατινική Αμερική, μπορούσαν να απευθυνθούν στον κ. Καρκαζή και να νιώσουν στο πετσί τους τι θα πει ελληνικό πείσμα.
«Αγύριστα κεφάλια» τους έλεγαν το 1988 όταν η KJS, αφού απέκτησε μερίδιο 24,5% στην ΙΟΝ, στράφηκε ολοκληρωτικά στην «Παυλίδου», οι ιδιοκτήτες της οποίας όπως τώρα και αυτοί της ΙΟΝ δεν είχαν πού να κληροδοτήσουν την εταιρεία. «Οι ξένοι θα σας συντρίψουν, δεν θα αντέξετε την πολιορκία…», τους έλεγαν. Αμετανόητοι οι κκ. Κωτσιόπουλος και Καρκαζής ανάγκασαν τελικά την KJS να «παραιτηθεί» από τον στόχο της. Η ΙΟΝ διατήρησε και με το παραπάνω μάλιστα την ηγεμονία της στην αγορά. «Τους βγάζω το καπέλο», ακούστηκε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια να λέει για τους ιδιοκτήτες της ΙΟΝ ο επικεφαλής της «Παυλίδου» και ένας από τους καλύτερους και πιο ακριβοπληρωμένους έλληνες μάνατζερ, κ. Γεώργιος Διαμαντόπουλος. «Είναι άνθρωποι άλλης εποχής, αλλά τους θαυμάζω», λέγεται ότι είναι η γνώμη του επικεφαλής της Nestle και του «Λουμίδη» στην Ελλάδα κ. Pierre – Paul Grand. Για τον κ. Κωτσιόπουλο, τον πιο χαρακτηριστικό ίσως εκπρόσωπο μιας ολόκληρης γενιάς και «σχολής» ελλήνων βιομηχάνων που φαίνεται να φεύγουν από το προσκήνιο αναγκάζοντας προηγουμένως πολυεθνικές εταιρείες όπως η Nabisco να «υποκλιθούν», δεν υπάρχει καμία βιασύνη. Οι λόγοι για τους οποίος ο Αρκάς κ. Κωτσιόπουλος, όπως και ο κ. Καρκαζής, αισθανόταν ιδιαίτερα καλά την περασμένη εβδομάδα φαίνεται ότι ταυτίζονταν με αυτούς που ενοχλούσαν, έστω και παροδικά, τον κ. Goldstone και τους επιτελείς του, οι οποίοι δεν κατάφεραν ως τώρα να «ρίξουν μια καλή ζαριά» στην Ελλάδα παρ’ ότι δεν έχουν κρύψει το ενδιαφέρον τους για σειρά ελληνικών εταιρειών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της ΦΑΓΕ.
Η επιθυμία της Nabisco να μπει επιτέλους και στην ελληνική αγορά δεν είναι καινούργια. Αλλοι μεγάλοι «παίκτες» της διεθνούς αγοράς τροφίμων είναι ήδη εδώ. Μόνο παροδικά κάνουν την εμφάνισή τους τους τελευταίους μήνες προϊόντα της μπισκότα και πολλά άλλα είδη τροφίμων στην ελληνική αγορά. Προέρχονται, λέγεται, από συγκυριακούς εισαγωγείς. Αλλοι όμως αναρωτιούνται αν η κολοσσιαία Nabisco, στην οποία μεταξύ πολλών άλλων ανήκει και το σήμα των τσιγάρων Camel που παράγονται στην Ελλάδα με ειδική συμφωνία από την καπνοβιομηχανία Καρέλια και κατέχουν υψηλό μερίδιο, προετοιμάζει το έδαφος.
Η εταιρεία ΙΟΝ θα αποτελέσει ίσως το πρώτο και όχι μοναδικό βήμα της «εγκατάστασης». Οι ιδιοκτήτες της ΙΟΝ, κατέχοντας πλέον το 100% των μετοχών, είναι σε θέση να «προφυλάξουν» κάθε ενδιαφερόμενο αγοραστή από τον κίνδυνο να υποστεί επώδυνες «ταλαιπωρίες» ανάλογες εκείνων που υπέστη επί σειρά ετών από κάτοχο σεβαστού πακέτου μετοχών η KJS αποκτώντας την πλειοψηφία των μετοχών της «Παυλίδου». Εμφανίζονται έτσι σε πλεονεκτικότερη θέση από ό,τι πριν από μία εβδομάδα έναντι οποιασδήποτε Nabisco!
«Ούτε πουλάμε, ούτε δεν πουλάμε φίλε μου. Θα δούμε…» λέγεται ότι ήταν η απάντηση του κ. Κωτσιόπουλου, προχθές, σε γνωστό τραπεζίτη που ζήτησε ενημέρωση. «Ολα μπορεί να γίνουν τώρα που έχουμε το 100%. Μήπως θέλετε να μας προτείνετε να μπούμε στο Χρηματιστήριο; Κι αυτό μπορεί να γίνει…» αν και δεν είναι το πιθανότερο από όσα μπορεί να συμβούν περί τα τέλη του έτους. Σε κάθε περίπτωση, όπως έχει ενημερωθεί σχετικώς και μεγάλος επενδυτικός οίκος που ενδιαφέρεται να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες, «η ΙΟΝ είναι… ΙΟΝ και αξίζει σεβασμού». Προφανώς, μια πετυχημένη ιστορία δεκαετιών δεν μπορεί να αποτιμηθεί παρά ακριβά, ίσως όπως ένα ακριβοπληρωμένο καλογραμμένο έργο που όλοι θέλουν να το γυρίσουν ταινία στο Χόλιγουντ. Εξήντα επτά χρόνια πριν
Εξήντα επτά χρόνια πέρασαν από το 1930, τότε που στην οδό Πειραιώς στο Φάληρο μια παρέα ευκατάστατων πολιτών της εποχής που αγαπούσαν τη σοκολάτα πήραν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν ένα εργαστήριο. Ηθελαν να γίνουν σοκολατοποιοί. Το 1934 το πούλησαν όμως. Τότε ήταν που οι αδελφοί Νασιόπουλοι, και στη συνέχεια οι αδελφοί Κωτσιόπουλοι, οι απόγονοι των οποίων διευθύνουν σήμερα την επιχείρηση, άρχισαν να εμφανίζονται στο προσκήνιο. Οι αδελφοί Κωτσιόπουλοι έγιναν οι μοναδικοί ιδιοκτήτες της σοκολατοποιίας παραχωρώντας στους αδελφούς Νασιόπουλου την καραμελοποιία που είχε, στο μεταξύ, προστεθεί. Η οικογένεια Κωτσιόπουλου δεν άργησε να φανεί ισχυρότερη και ικανότερη σε όλα τα ζαχαρώδη προϊόντα. Ετσι απέκτησε τελικά και τον έλεγχο της καραμελοποιίας που συνενώθηκε με τη σοκολατοποιία. Ο βιομηχανικός κολοσσός της ΙΟΝ ΑΕ άρχισε να γίνεται μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σταδιακά η ΙΟΝ ΑΕ επεκτάθηκε στους περισσότερους από τους κλάδους των ζαχαρωδών προϊόντων. Γκοφρέτες, τσίκλες, κρουασάν προστέθηκαν στα σοκολατοειδή και στις καραμέλες, για να φτάσει σήμερα η ΙΟΝ ΑΕ να αποτελεί την ισχυρότερη και ανεξάρτητη από πολυεθνικές επιχειρήσεις ελληνική βιομηχανία σοκολάτας και άλλων ζαχαρωδών προϊόντων. Η επένδυση τη δεκαετία του ’70 στην Αρτα ήταν ένας μεγάλος σταθμός στην 65χρονη ιστορία της επιχείρησης. Χάρη σε αυτήν η ΙΟΝ ΑΕ μπόρεσε να διευρύνει τις δραστηριότητές της και να προσφέρει στον έλληνα καταναλωτή μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων του τομέα της. Αυτή την εταιρεία πασχίζουν να αγοράσουν οι μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων στον κόσμο. Οι δύο Αρκάδες
Ο κ. Κωτσιόπουλος και ο κ. Καρκαζής, δύο πεισματάρηδες Αρκάδες που συνδέθηκαν από τα φοιτητικά τους χρόνια και κληρονόμησαν την περιουσία των ιδρυτών αδελφών Κωτσιόπουλων, κρατάνε στα χέρια τους, πλέον, το 100% των μετοχών της ΙΟΝ ΑΕ. Από τα Λιθοβούνια της Αρκαδίας ο πρώτος και από τις Ρίζες Τεγέας της Αρκαδίας ο δεύτερος, σπούδασαν μαζί οικονομικές επιστήμες στην Αθήνα και έδωσαν όρκο φιλίας που κρατούν ως σήμερα πιστά. Αυτοί οι δύο επιχειρηματίες ελέγχουν από κοινού τη μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία σοκολάτας και αυτοί ορίζουν τις τύχες της.
Η εταιρεία δεν έχει κουραστεί από την πολύχρονη πορεία της και συνεχίζει να αυξάνει τις πωλήσεις σε μια πλήρως ανταγωνιστική αγορά. Μέσα σε μια πενταετία αύξησε τις πωλήσεις της κατά 5 δισ. δρχ. και το 1996 έφθασε τα 22,5 δισ. δρχ. κερδίζοντας μια από τις πρώτες θέσεις στην ελληνική βιομηχανία τροφίμων αλλά και στο σύνολο της ελληνικής βιομηχανίας.
Το 1996 ήταν βάσει πωλήσεων 9η στον κλάδο της και 53η στο σύνολο της βιομηχανίας. Με όποιο κριτήριο και αν δοκιμάσει κανείς να την εξετάσει, μιλάμε για μια από τις 60 μεγαλύτερες αλλά και καλύτερες… βιομηχανίες της χώρας και μια από τις λίγες, από τις 60 αυτές εταιρείες, που εξακολουθούν να ανήκουν πλήρως σε Ελληνες.
